Έρευνα της Kapa Research για τους Απόδημους Έλληνες

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Τα συμπεράσματα έρευνας της Kapa Research σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ,  επιδερμικά μόνον προσεγγίζουν στατιστικά τον Απόδημο Ελληνισμό και συμφωνούμε απόλυτα με την άποψη του συναδέλφου από την Νέα Υόρκη, Αποστόλη Ζουπανιώτη, πως “δεν έχουν σχέση με την κατάσταση στην Ελληνοαμερικανική Κοινότητα”. Αυτό δεν αφορά στην ποιότητα της εταιρίας που ασχολήθηκε με την έρευνα, ούτε στην υψηλή πράγματι στάθμη του κορυφαίου Πανεπιστημίου.

Η έρευνα -κάθε έρευνα- για τον Απόδημο Ελληνισμό (και όχι “διασπορά”!) δεν μπορεί παρά από τη φύση της να είναι ελλιπής.  Ιδού μερικοί από τους λόγους για τους οποίους δεν καταγράφεται ο Απόδημος Ελληνισμός στο σύνολό του και, φυσικά, δεν αποτυπώνονται αντιπροσωπευτικά οι τάσεις του. Ένα μεγάλο μέρος ομογενών έχει αλλάξει το ελληνικό όνομα. Ένα άλλο ποσοστό, σημαντικό, για λόγους που ανάγονται στον τοπικό κοινωνικό περίγυρο, αποφεύγει να δηλώσει την ελληνική του καταγωγή. Έπειτα, δεν είναι δυνατόν η όποια εταιρία δημοσκοπήσεων να φτάσει εκεί όπου έχουν φτάσει Έλληνες μετανάστες κ.α. Επομένως, οι τάσεις  που καταγράφονται αφορούν “τοπικές” μόνον ομάδες ελληνικής καταγωγής πολιτών και όχι τον Απόδημο ελληνισμό. 

Εντύπωση προκαλεί, εξάλλου, το γεγονός ότι (τουλάχιστον στο μέρος που είδαμε δημοσιευμένο σε συνάδελφο) αναφέρονται ποσοστά, πουθενά, όμως, το πλήθος -μέγεθος- του δείγματος… Επίσης, μας λείπει το αιτιολογικό:  ποιος και για ποιο λόγο αποφάσισε την έρευνα. Πόσο χρόνο διήρκεσε. Σε ποιες Ηπείρους κλπ.

Έπειτα τα ερωτήματα στα οποία κλήθηκαν να απαντήσουν (όσοι κλήθηκαν) είναι “του συρμού”.  Και, πρώτα απ όλα, ο όρος “ομογενείς” δεν καλύπτει τον Απόδημο Ελληνισμό στην ολότητά του. Ο Ελληνισμός του Εξωτερικού αποτελείται από δεκάδες περιπτώσεις, μερικές από τις οποίες είναι:  Απόδημοι υπάλληλοι του Ελληνικού Κράτους, Απόδημοι Έλληνες οικονομικοί μετανάστες που δεν έχουν λάβει αμερικανική υπηκοότητα, Απόδημοι Έλληνες φοιτητές, Απόδημοι λαθρομετανάστες. Επίσης,  ομογενείς πέντε γενεών, οικογένειες που το ένα μόνο μέρος έχει ελληνική καταγωγή και από νεο-οικονομικούς μετανάστες. Εάν δεν κάνεις τον διαχωρισμό, εάν δεν κατατάξεις το δείγμα ανάλογα με την περίπτωση και εάν δεν προσαρμόσεις το ερωτηματολόγιο ανάλογα με την κατηγορία, το όποιο συμπέρασμα στο οποίο θα καταλήξεις, θα είναι αβάσιμο. 

Με όλα τούτα που σημειώνουμε, δεν σημαίνει ότι η έρευνα δεν έχει να προσφέρει και κάποια χρήσιμα στοιχεία.  Αν, μάλιστα, γνωρίζαμε το μέγεθος του δείγματος ανά Ήπειρο, ανά Χώρα και ανά Κατηγορία Ελληνικής καταγωγής πολιτών του εξωτερικού, θα μπορούσαμε να εξάγουμε κάποια εν μέρει αξιοποιήσιμα συμπεράσματα.

Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν είναι φρόνιμο να σπεύδουμε να γενικεύουμε και να καταλήγουμε σε πολιτικά συμπεράσματα, όπως διαφαίνεται από κάποιες δηλώσεις επί των παρουσιασθέντων αποτελεσμάτων…

Αντιγράφουμε από την Greeknewsonline:

Νέα Υόρκη.- (GreekNewsOnline, ΑΠΕ, Huffington Post)

Τα αποτελέσματα μιας παγκόσμιας έρευνας που οργάνωσε η Kapa Research σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ για τον ελληνισμό της διασποράς παρουσιάστηκαν σε μια ειδική εκδήλωση που έγινε την Πέμπτη το απόγευμα στην Ουάσιγκτον. Η έρευνα, «Global Survey on Hellenism and Research in Five Continents», προσπαθεί να σκιαγραφήσει το προφίλ των Ελλήνων της Διασποράς, εστιάζοντας πάνω στις βασικές αντιλήψεις που δομούν την ταυτότητα τους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσίασε ο αναλυτής της Καπα Research Γεράσιμος Ρουτζούνης, ενώ το παρών έδωσαν, μεταξύ άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος Γέρων Αμερικής κ. Δημήτριος, καθώς και εκπρόσωποι της ελληνικής πολιτικής που ερμήνευσαν τα αποτελέσματα ως «θετικά» και εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για το μέλλον.

Από το ακροατήριο απουσίαζαν τα ομογενειακά μέσα ενημέρωσης, τα οποία όχι απλά έπρεπε να κληθούν να την παρακολουθήσουν, αλλά και πριν αυτή δημοσιευθεί να ελέγξουν την αξιοπιστία της, καθώς έχουν τεράστια εμπειρία σ’ αυτό. Την ίδια στιγμή μία παρόμοια έρευνα θα έπρεπε πριν παρουσιαστεί να περάσει από το «κόσκινο» των ομογενών ακαδημαϊκών που μελετούν συστηματικά τον Ελληνισμό της Αμερικής, ο οποίος έχει ήδη μπει στην πέμπτη γενιά. Αντί αυτού επέλεξαν να καλέσουν τρεις Έλληνες πολιτικούς και ως εκπρόσωπο της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο.

Η αξία μιας έρευνας εξαρτάται πρωτίστως από την αξιοπιστία του δείγματος, το οποίο πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού που αναλύει. Κι απ’ εκεί και μετά των ερωτήσεων που θα κληθεί το δείγμα να απαντήσει και στο τέλος η εξαγωγή συμπερασμάτων. Δηλαδή, αν το δείγμα δεν έχει αξιοπιστία, τα όποια συμπεράσματα μόνο τυχαίως μπορούν να βγουν σωστά και τις περισσότερες φορές.

Πολύ φοβούμαστε ότι η Kapa Research δεν μας προσφέρει επαρκή στοιχεία για την αντιπροσωπευτικότητά της, τουλάχιστον για τους Ελληνες της Αμερικής. Το 37% των ερωτηθέντων προέρχεται από τις ΗΠΑ, το 12 από την Αυστραλία, το 9 από τη Γερμανία, το 9% από τον Καναδά, το 7% από τη Βρετανία και το υπόλοιπο από άλλες 40 χώρες. Αναλογίες σε γενικές γραμμές σωστές. Ωστόσο από το δείγμα το 55% έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και το 45% σε άλλες χώρες. Αυτό το ποσοστό κάθε άλλο παρά μπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό για τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τον Καναδά, ιδίως για την Αμερική.

Το 65% του δείγματος έχει ελληνική υπηκοότητα και το 61% ζει στη χώρα όπου μετανάστευσε περισσότερα από 10 χρόνια και το υπόλοιπο λιγότερο από 10. Από αυτό το 57% έχει μεταναστεύσει στη δεκαετία το ’80 και νωρίτερα. Και αυτά τα ποσοστά του δείγματος επίσης είναι δυνατόν να μην σημαίνουν απολύτως τίποτε για τις ΗΠΑ, ιδίως το ποσοστό του 32% που μετανάστευσε μεταξύ 2010 – 2017.

Σε σχέση με τις ερωτήσεις, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η απουσία του μεγαλύτερου προβλήματος που απασχολεί τον Ελληνισμό της Αμερικής, αυτό των μικτών γάμων. Η έρευνα δείχνει για όλη την ελληνική Διασπορά ότι το 62% παντρεύονται σε Ορθόδοξη Εκκλησία (το 34% στην Ελλάδα και το 28% στην χώρα διαμονής τους), ενώ το αντίστοιχο για τους μη έχοντες ελληνική υπηκοότητα 57%. Τα στοιχεία αυτά σίγουρα δεν ανταποκρίνονται στο ελάχιστο με την κατάσταση στην Ελληνοαμερικανική Κοινότητα.

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Παραθέτουμε λοιπόν – όποια αξία κι αν έχουν για τον Ελληνισμό της Αμερικής – τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας που πραγματοποίησε η εταιρεία Κapa Research σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και τα οποία, σύμφωνα με το Huffington Post – μαρτυρούντους στενούς δεσμούς που διατηρούν οι Έλληνες της Διασποράς με την Ελλάδα.

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα, οι Έλληνες της Διασποράς είναι οικονομικά ενεργοί, μεσαίας και ανώτερης τάξης, οικονομικά εύρωστοι, και τεχνολογικά καταρτισμένοι. Δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και αισιόδοξοι για το μέλλον, θρησκευόμενοι και σχετικά κοντά στην Εκκλησία. Τάσσονται κυρίως υπέρ της Δύσης (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ), της ελεύθερης αγοράς και χαρακτηρίζονται κοινωνικά φιλελεύθεροι. Από τα στοιχεία, συμπεραίνει κανείς πως είναι νομοταγείς πολίτες, δείχνοντας υψηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς της χώρας διαμονής τους.

Η ιστορία, η φυσική ομορφιά, η πολιτιστική κληρονομιά, η ορθοδοξία, η ελληνική κουζίνα και η οικονομική κρίση είναι μερικά από τα στοιχεία που ενώνουν τους Έλληνες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι Έλληνες σε ποσοστό 82% δηλώνουν περήφανοι για την καταγωγή τους, σε ποσοστό 68% αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους πρώτα σαν Έλληνες και μετά σαν πολίτες της χώρας στην οποία κατοικούν, ενώ το 85% αυτών απαντά θετικά στη φράση «Έχει βαθύτερο νόημα για μένα ότι ανήκω στον Ελληνισμό».

Στο ερώτημα σχετικά με το τι λείπει περισσότερο από τους Έλληνες ομογενείς, το 46% απαντά η οικογένειά τους, ενώ το 32% ο ήλιος της χώρας. Σε ποσοστό 32% επίσης οι Έλληνες της διασποράς επισημαίνουν πως τους λείπει το καλοκαίρι ενώ το 19% απαντά πως η μεγαλύτερη απώλεια είναι οι φίλοι τους.

Ένα ακόμα συμπέρασμα της έρευνας που αξίζει να επισημανθεί είναι το γεγονός πως οι Έλληνες ομογενείς δηλώνουν πως πιστεύουν στο Θεό σε ποσοστό 66% ενώ το 25% αυτών εξηγούν πως δεν έχουν καμία σχέση με τη θρησκεία.

Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης, αναφορικά με τα στοιχεία που μπορούν να διατηρήσουν ζωντανή την ελληνική ταυτότητα, το 60% των Ελλήνων της Διασποράς εκτιμά πως είναι η χρήση της ελληνικής γλώσσας στην καθημερινή μεταξύ τους επικοινωνία, ενώ αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός πως πάνω από πέντε στους δέκα ομογενείς απαντούν πως τα παιδιά τους μιλούν αρκετά καλά ή πολύ καλά την ελληνική γλώσσα.

Οι Έλληνες στο εξωτερικό φαίνεται πως τρέφουν και ιδιαίτερο σεβασμό για την ιστορία των προγόνων τους. Στο ερώτημα «Έχετε διδαχθεί ποτέ αρχαία τραγωδία και μυθολογία;» σχεδόν πέντε στους δέκα απαντούν θετικά και δείχνουν να θυμούνται τον Οδυσσέα, την Αντιγόνη, τον Οιδίποδα και την Ιφιγένεια, τους 12 άθλους του Ηρακλή, τον Τρωικό Πόλεμο, αλλά και την Αργοναυτική Εκστρατεία.

Όσον αφορά στις χώρες που έχουν κυρίως μεταναστεύσει οι Έλληνες είναι οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Βρετανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γαλλία.

Το 79% των ομογενών νιώθουν πολύ κοντά στην Ελλάδα ειδικά τα χρόνια της κρίσης, ενώ το 65% αυτών νιώθει τεράστια απογοήτευση για τα όσα περνά η χώρα.

Όσο για τη λέξη που έρχεται πρώτη στο μυαλό των ομογενών μας, στο άκουσμα της λέξης «Ελλάδα», το 62% απαντά «περηφάνεια», ένα 10% «ευθύνη», ένα 7% «ελπίδα», ενώ χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι το 11% απαντά με τη λέξη «απογοήτευση».

Στη μελέτη διατυπώνονται και κάποιες διαδεδομένες αντιλήψεις που αμφισβητούνται από τα στοιχεία της έρευνας. Αυτές συνοπτικά είναι:

– πως ο ελληνισμός έχει αποδυναμωθεί από την οικονομική κρίση

– πως το τελευταίο κύμα μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό (2010-2017) αποτελεί εθνική καταστροφή

– πως η παγκοσμιοποίηση διαβρώνει την εθνική ταυτότητα.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ

Μιλώντας στον ανταποκριτή του ΑΠΕ-ΜΠΕ στην Ουάσιγκτον, Πέτρο Κασφίκη, ο αναπληρωτής υφυπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος εστίασε στο γεγονός ότι η δημοκρατία, η δικαιοσύνη αλλά και η αντίσταση συνεχίζουν να παραμένουν πρωταρχικές ιδέες στο αξιακό σύστημα των Ελλήνων της Διασποράς. Παράλληλα, σημείωσε πως η υγιής αμφισβήτηση των κακώς κείμενων του πολιτικού συστήματος αλλά και της διαφθοράς γεννούν ελπίδα και δίνουν την υπόσχεση για ένα διαφορετικό μέλλον.

«Βλέποντας αυτά τα αποτελέσματα αισθάνομαι αισιόδοξος. Είδαμε πράγματα που μπορεί να υποψιαζόμαστε αλλά δεν ήμασταν και απολύτως βέβαιοι. Πρώτα από όλα, ότι η δικαιοσύνη θεωρείται ως η πρωταρχική αξία, ότι εκτιμούν την δημοκρατία ως το βασικό επίτευγμα του ελληνικού πολιτισμού, και ότι θεωρούν την αντίσταση ακόμα σημαντικότερο γεγονός και από τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Και φυσικά είναι πολύ υγιής αυτή η αντίδραση απέναντι στο πολιτικό σύστημα και την διαφθορά. Αυτό φυσικά δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος, το γεγονός ότι εδώ στις ΗΠΑ έχουμε τον συγκεκριμένο πρόεδρο που έχουμε, είναι σημάδια που μας δείχνουν ότι πρέπει να διορθώσουμε ορισμένα στοιχεία της δημοκρατίας μας. Αλλά το γεγονός ότι συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να διορθώσουμε αυτές τις θεσμικές ελλείψεις μας δίνει έμπνευση και ελπίδα για το μέλλον».

Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης εστίασε στην νέα γενιά των Ελλήνων της κρίσης που συγκροτούν το τελευταίο κύμα μετανάστευσης, υποστηρίζοντας πως το μεγάλο στοίχημα για την χώρα είναι να άρει όλα τα εμπόδια στην εργασία και την δημιουργία και έτσι να καταφέρει να επαναπατρίσει το δυναμικό και δραστήριο ανθρώπινο δυναμικό της.

«Τα αποτελέσματα είναι πάρα πολύ ενδιαφέροντα. Ειδικότερα τα πορίσματα που αφορούν τους νέους που εγκατέλειψαν την Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια. Πρόκειται για ένα πολύ δυναμικό τμήμα του πληθυσμού, το οποίο όπως είδαμε διαπρέπει στις χώρες προορισμού. Είναι πάρα πολύ μεγάλη πρόκληση να πείσουμε τους ανθρώπους αυτούς να επιστρέψουν στην χώρα. Και για να τους πείσουμε να επιστρέψουν θα πρέπει να ανοίξουν δουλείες, να ανοίξουν ευκαιρίες και έτσι να επιστρέψουν. Οι άνθρωποι έφυγαν γιατί βρήκαν τείχη μπροστά τους. Και τα τείχη αυτά πρέπει παντού να πέσουν».

Ο τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Κουμουτσάκος αναφέρθηκε στο γεγονός ότι ο Ελληνισμός της Διασποράς διατηρεί μέχρι και σήμερα ισχυρούς δεσμούς με την μητέρα πατρίδα, τονίζοντας πως αυτό συνιστά μια «πηγή ισχύος» για την Ελλάδα που, όπως είπε, πρέπει να αξιοποιηθεί κατάλληλα. Μάλιστα επανέλαβε και την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για την παροχή του δικαιώματος ψήφου στους ομογενείς.

«Οι Έλληνες παντού στον κόσμο, παρά το γεγονός ότι η πατρίδα μας περνάει μια πολύ δύσκολη περίοδο, συνεχίζουν να είναι περήφανοι για την καταγωγή τους. Νομίζω ότι αυτό είναι μια πηγή ισχύος για την χώρα που οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε κατάλληλα. Πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να ενισχύσουμε τον δεσμό τους με την μητέρα πατρίδα. Και αυτό είναι το δικαίωμα τους να μπορούν να ψηφίσουν για τον τόπο καταγωγής τους στις ελληνικές εκλογές. Είναι υποχρέωση μας. Είναι υποχρέωση δημοκρατίας και δικό τους δικαίωμα να μπορούν να συνεισφέρουν με την δική τους ψήφο στο παρόν και στο μέλλον της χώρας».

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗΣ

Η φωτογραφία είναι από την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας και δημοσιεύθηκε στην Greeknewsonline.