Swap: Mια παλιά ιδέα για το χρέος που επανέρχεται

Αθήνα.– Στην αντικατάσταση των ομολόγων, που εκδόθηκαν με την αναδιάρθρωση χρέους του 2012 και λήγουν την 20ετία 2023-2042, με τέσσερα ή πέντε νέα ομόλογα, ώστε να αυξηθεί η ρευστότητα και να μειωθεί το spread, φαίνεται ότι προχωρά η ελληνική κυβέρνηση ακόμη και μέσα στον μήνα. Το swap είναι μια παλιά ιδέα που επανέρχεται τώρα στο προσκήνιο.

Τον Δεκέμβριο του 2013 οι Christian Kopf και Μιράντα Ξαφά με παρέμβασή τους στο European Capital Markets Institute (ECMI) πρότειναν ακριβώς την έκδοση από την Ελλάδα ενός νέου πενταετούς ομολόγου με την ανταλλαγή 20 μικρών ομολογιακών εκδόσεων με τέσσερις νέες εκδόσεις.

Σήμερα η ελληνική κυβέρνηση φέρεται ακριβώς να εξετάζει ένα swap, που θα συρρικνώσει τη δευτερογενή αγορά σε λίγες εκδόσεις αναφοράς, αντικαθιστώντας 20 ομόλογα ονομαστικής αξίας περίπου 32 δισ. ευρώ τα οποία εκδόθηκαν το 2012 στο πλαίσιο της εθελοντικής ανταλλαγής ομολόγων (PSI). Η κίνηση αποσκοπεί στην δημιουργία λιγότερων νέων ομολόγων αναφοράς, το μέγεθος των οποίων διαμορφώνεται στα 3 με 5 δις ευρώ το καθένα, και στοχεύει στην αύξηση της εμπορευσιμότητας και του βάθους της ρηχής ελληνικής αγοράς.

Τα 20 ομόλογα με λήξεις από το 2023 έως το 2042 έχουν κατά μέσο όρο μέγεθος της τάξης του 1,5 δις ευρώ το καθένα. Η Αθήνα και οι πιστωτές της συμφώνησαν εξάλλου να δημιουργηθεί ένα «μαξιλάρι» από αχρησιμοποίητα κεφάλαια διάσωσης ως τον Αύγουστο του 2018, κεφάλαια που θα μπορούσαν να αυξηθούν στα 14 δισ. ευρώ με την άντληση 5 δισ. ευρώ από την έκδοση δύο-τριών νέων ομολόγων μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης ή και νωρίτερα.

Ορισμένα funds εξάλλου που ψάχνουν για αποδόσεις θέλουν να αγοράσουν ελληνικούς τίτλους. Καθώς το ράλι των πορτογαλικών ομολόγων ολοκληρώνεται, όπως σημείωνε το Bloomberg, οι εταιρείες διαχείρισης BlueBay Asset Management και η Old Mutual Global Investors φέρεται ότι εξετάζουν να πάρουν θέσεις στο ελληνικό χρέος, αφού παρά τους φόβους σχετικά με το αν τελικά η Ελλάδα θα καταφέρει να σταθεί στα πόδια της μετά τη λήξη του προγράμματος το ερχόμενο καλοκαίρι οι προοπτικές των ελληνικών ομολόγων που σημειώνουν τα υψηλότερα κέρδη εφέτος στην Ευρώπη εμφανίζονται ελκυστικές.

Το σχέδιο για τα ομόλογα

Η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα και με Bloomberg σχεδιάζει μια άνευ προηγουμένου ανταλλαγή χρέους ύψους 29,7 δισ. ευρώ με στόχο να αυξήσει τη ρευστότητα των ομολόγων της και να διευκολύνει την πώληση νέων στο μέλλον. Σχεδιάζει να ανταλλάξει 20 ομόλογα που εκδόθηκαν μετά από την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που είναι στα χέρια ιδιωτών το 2012, με (μέχρι και) πέντε νέα ομόλογα με σταθερό κουπόνι. Οι λήξεις των νέων ομολόγων μπορεί να είναι οι ίδιες με τα ισχύοντα ομόλογα, που ποικίλουν από το 2023 μέχρι το 2042.

Στόχος είναι να ολοκληρωθεί η ανταλλαγή πριν από την επόμενη αποστολή των πιστωτών της χώρας, που είναι προγραμματισμένη για την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να προσφύγει στις αγορές ομολόγων το 2018 για να αντλήσει τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ για να δημιουργηθεί ένα κατάλληλο αποθεματικό ώστε να αντεπεξέλθει στην εξυπηρέτηση του χρέους, καθώς οι ανάγκες για την αναχρηματοδότηση των υποχρεώσεών του 2019 ανέρχονται σε 19 δισ. ευρώ.

Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι με γνώση των διαπραγματεύσεων έχουν δηλώσει στο Reuters ότι στόχος είναι η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο, ώστε το Eurogroup που θα συνέλθει στα τέλη του ίδιου μήνα να εγκρίνει την επόμενη δόση βοήθειας.
Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους, ύψους 320 δισ. ευρώ, είναι προς τους θεσμούς, με περίπου 40 δισ. ευρώ να είναι εμπορεύσιμο στη δευτερογενή αγορά.Αν και πήραμε πάντως «επίσημα» δάνεια 262 δισ. ευρώ ως σήμερα (150,4% του ΑΕΠ του 2016) από τους επίσημους φορείς, το ΑΕΠ από το υψηλό των 242 δισ. ευρώ του 2008 υποχώρησε κατά 67,8 δισ. ευρώ το 2016 (174,2 δισ. ευρώ μετά την αναθεώρηση της ΕΛΣΤΑΤ), ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ επανήλθε στις αρχές του 2000, όταν δηλαδή η χώρα ετοιμαζόταν να εισέλθει στο ευρώ.

Η μεσαία τάξη από το 50% υποχώρησε στο 20%-25% του πληθυσμού, οι τιμές των ακινήτων από το 2007 έχασαν τη μισή τους αξία, οι μετοχές από το υψηλό στο χαμηλό της κρίσης υποχώρησαν κατά 94%, σημειώθηκε πτώση 50% στο ύψος των καταθέσεων, ενώ τα «κόκκινα» δάνεια ξεπερνούν πλέον τα 103 δισ. ευρώ, ενώ χρειάστηκε να πάρουμε μέτρα σχεδόν 80 δισ. ευρώ για να επιτύχουμε δημοσιονομικό αποτέλεσμα 31 δισ. ευρώ περίπου, καθώς σχεδόν 50 δισ. ευρώ μέτρα χάθηκαν μέσα στην ύφεση και την αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα.

Η καθαρή – μετά την αφαίρεση των δανείων – περιουσία των Ελλήνων από το 2007 μειώθηκε μάλιστα κατά 587 δισ. ευρώ, ενώ οι απώλειες για το μέσο νοικοκυριό διαμορφώθηκαν το ίδιο διάστημα στα 67.704 ευρώ, ενώ δημιουργήθηκε ένα επενδυτικό κενό ύψους 155 δισ. ευρώ στην οικονομία, την ώρα που το διαθέσιμο εισόδημα υποχώρησε κατά 57 δισ. ευρώ.

Ετσι για να «γυρίσει» η οικονομία σε βιώσιμη ανάπτυξη και να επανέλθει η χώρα σε μία κανονικότητα», κοινός τόπος είναι ότι για να «γυρίσει» η οικονομία, απαιτούνται πάνω από 100 δισ. ευρώ επενδύσεις την επόμενη επταετία για να διατηρηθεί σε θετική αναπτυξιακή πορεία, επενδύσεις που στη σημερινή συγκυρία μπορούν να χρηματοδοτηθούν κυρίως από το εξωτερικό, εφόσον βέβαια η Ελλάδα καταφέρει και θελήσει κάποτε να γίνει πιο φιλική προς την επιχειρηματικότητα.