Πολύ καθαρές οι απόψεις του νέου Ταγού

Αφού πραγματώνεται η αντεκδίκησή του μπροστά στα τείχη της πατρίδας το αποτέλεσμά της τα δύο αδέρφια αλληλοσκοτώνονται. Η εξουσία της Θήβας μένει στα χέρια του θειου τους Κρέοντα.

Πολύ καθαρές οι απόψεις του νέου Ταγού : Κρέοντας. Ο νέος άρχων της χώρας αποδίδει στον Ετεοκλή τιμές ήρωα ενω για τον Πολυνείκη ….τον θεωρεί επιδρομέα και τον αφήνει άταφο να τον φάνε τα σκυλιά και τα όρνια.

Η δράση του έργου του Σοφοκλή αρχίζει με το ξέσπασμα της καρδιάς της αδερφής των δυο νεκρών. Της Αντιγόνης η καρδιά που ξέρει μόνο να αγαπά δεν την ενδιαφέρει τι έχει συμβεί.  Το μόνο που σκέφτεται είναι πως ο ένας από τους δύο αδερφούς της παραδόθηκε στην περιφρόνηση. Αψηφώντας τους νέους καινούργιους νόμους του βασιλιά, καταφέρνει  μόνη της να θάψει το δύστυχο κορμί του Πολυνείκη.

Ο Αίμωνας που είναι ερωτευμένος μαζί της όταν μαθαίνει ότι ο βασιλιάς πατέρας του την έθαψε ζωντανή, αυτοκτονεί. Το ίδιο τραγικό τέλος βρίσκει και η μητέρα του νεαρού βασίλισσα Ευρυδίκη.

Απομένει στη σκηνή  ο εκπρόσωπος του κράτους σωστό ερείπιο. Τελικά η σύγκρουση του νόμου με την αγάπη έχει αποβεί μοιραία για όλους.

Το έπος αγνοεί (?) την ύλη της Αντιγόνης και ο Σοφοκλής το  442 παριστάνει σε αυτό το έργο μια πραγματική σύγκρουση του Θείου νόμου με τον νόμο των ανθρώπων.

 Οι δύο πόλοι της σοφόκλειας τραγωδίας δεν είναι δύο χαρακτήρες με την έννοια των τύπων του  νεότερου θεάτρου είναι δύο πραγματικές δυνάμεις και εξηγώ:

Η στάση του Κρέοντα = ο  υπέρ  προσωπικός νους,  η επιστασία της ανθρώπινης ομάδας.

Η απαγόρευση ανταποκρίνεται στην ψυχολογία του συνόλου.

Γιατί ήταν κοινός αποδεκτή στη ψυχολογία των αρχαίων η περιφρόνηση του επιδρομέα.

Η στάση της Αντιγόνης εκφράζει την αυτονομία της ανθρωπιάς και μπροστά σε τούτην την αυτονομιά κανένας νόμος δεν μπορεί να καταργήσει την αγάπη της καρδιάς της.

Ούτε ο νόμος λοιπόν του Κράτους.

Και το πιο θαραλλέο, το γεγονός ότι η αδερφή δεν μπορεί να εκπληρώσει το χρέος προς τον αδερφό της χωρίς να τραυματίσει το νόμο του κράτους.

Κατ΄αυτόν τον τρόπο λοιπόν  αποτολμά την παρανομία.

Δεν είναι τρελή!

Έχει επίγνωση των συνέπειων της, άλλωστε όπως ειναι γνωστό ο ήρωας στα δράματα του Σοφοκλή αποσπάται σαφέστερα πλέον του χορού. Ενεργεί με περισσότερη συνείδηση και σκέψη και εξηγεί τις πράξεις του μεταχειριζόμενος θαυμάσια διαλεκτική. Με πλήρη αρμονία της αμεσότητας και της σωφροσύνης.

Έτσι η σοφόκλεια ηρωίδα προσφέρει την τρυφερή ζωή της για να νικήσει ο θείος νόμος.

Ο ευσεβής Σοφοκλής εκφράζει κάτι αντίστοιχο με εκείνο που ειπώθηκε από το Ηράκλειτο.

Ο άγραφος νόμος κατοικεί στην συνείδηση.

Ξεκίνησα από τον Οιδίποδα γιατί ο τραγικός αγών του πατρός προς την ειμαρμένη κορυφώνεται στην θυγατέρα του την Αντιγόνη.

Όμως το καινοφανές στο δράμα αυτό   είναι η “αγιότητα” της Αντιγόνης και εξηγώ:

 Η Αντιγόνη δεν προσφεύγει στους θεούς να την συντρέξουν αλλά θραύει στην καρδιά της την οξύτητα της μοίρας. Μέσω λοιπόν του εκούσιου μαρτυρίου της  ανυψώνεται σχεδόν εις αγιότητα. Η ελληνικότητα της ψυχής της εξανίσταται κατά της τυραννίας των γραπτών νόμων και ανοίγεται σερ καθολική αγάπη. Και γιατί είναι τυραννικοί οι νόμοι και  η πολιτεία είναι αυστηρή, φίλαυτων, και οπισθοδρομική και την εκπροσωπεί ο Κρέον!

Αλλά πάντοτε αναρωτιόμουν πόθεν;

Πόθεν αρίεται η Αντιγόνη την υπερφυσική δύναμη του παντοδύναμου Κράτους;

Από την αγάπη για τον αδερφό της;

Kαι αυτό παίρνει ελαφρυντικές περιστάσεις;

Oυδεμιά.

Τον αγαπά επειδή είναι ο αδερφός της;

Αδερφός της ήταν και ο Ετεοκλής.

Και η άλλη της η αγάπη; Ο Αίμων; Tον οποίο θα παντρεύονταν;

Πιστεύω λοιπόν ότι αγάπησε τον Πολυνείκη διότι ήταν δυστυχής και μόνο η δύναμη της αγάπης μπορούσε να τον σώσει από την κατάρα.

Πώς λοιπόν είναι η αγάπη;

Όταν η κοινωνία αποκηρύσσει;

Όταν η κοινωνία έχει καταπατήσει;

Kαι ακόμα μέσα σε αυτά τα δύο “τσιμεντένια” στρώματα μπορεί να βλαστήσει το εύοσμων άνθος της καθαρής ανθρώπινης παράστασης….

Το δράμα λοιπόν του Σοφοκλή κάνει εκκίνηση με ένα όπλο στη φαρέτρα της Αντιγόνης : την αντίληψη της ύψιστης φιλανθρωπίας και υπερτερά του πνεύματος των αρχαίων θρησκευμάτων.

Η ηρωίδα μας επιμένει ακόμη ότι το ευγενέστατο των ανθρώπινων αισθημάτων είναι  συμπάθεια  και τούτο το αίσθημα είναι παντός άλλου υπέρτερων.

Η Αντιγόνη αγαπά τον άνθρωπο και αποθνήσκει υπέρ αυτού.

Και τί μας διδάσκει ο μύθος;;;;

 Να μην φοβόμαστε την ειμαρμένη και να ακούμε τη φωνή της καρδιάς μια φωνή που λέει πως μέσα από τη φιλανθρωπία μπορούμε παντός καιρού, ζυγού, και επιφέρει σωτηρία και απελευθέρωση.

Υ.Γ : Χρωστώ μιαν απάντηση σε όλους εκείνους που χαίρονται και χειροκροτούν τον Τράμπ  που “έβγαλε σκούπα” και καθάρισε από την Αστόρια όλους τους ξένους, άναρχους λαντζέρηδες, μπας μπόυς που δούλευαν στα ελληνικά ή μη εστιατόρια.

* ΗΕυτυχία Λοιζιδη είναι σκηνοθέτης-ηθοποιός,