Σύγχρονη τέχνη στο Αστεροσκοπείο

Ο υπαίθριος χώρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών είναι έτοιμος να υποδεχτεί την εικαστική εγκατάσταση σύγχρονης τέχνης του Αργεντινού Adrian Villar Rojas, μετά το «πράσινο φως» του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, αλλά και τον καθαρισμό που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή.

Η εγκατάσταση του καλλιτέχνη θα αλλάξει για λίγους μήνες την υποδοχή του χώρου με την παρέμβασή του, η οποία χαρακτηρίζεται από την αντίληψη της ολιστικής προσέγγισης στην τέχνη. Δηλαδή, φυσικό και τεχνητό περιβάλλον δεν διαχωρίζονται, αλλά συναποτελούν μια ενιαία εμπειρία περιήγησης.

Η εγκατάσταση, που θα διαρκέσει από τις 18 Μαΐου ως τις 11 Σεπτεμβρίου 2017, συνίσταται στη δημιουργία ζωνών βλάστησης και άγονης γης, όπου τοποθετούνται γλυπτικές συνθέσεις του καλλιτέχνη μέσα σε προθήκες. Φυτά βρώσιμα, αρωματικά, θεραπευτικά και καλλωπιστικά, που απαντώνται στην Αττική και στην Ελλάδα, θα φυτευτούν σε ξύλινα πανέρια (για την αποφυγή εκσκαφών) και θα τοποθετηθούν σε σημεία του υπαίθριου χώρου.

Το μη «ενδημικό» καλαμπόκι, που ο καλλιτέχνης σχεδιάζει να φυτέψει έξω από την είσοδο του κτιρίου του Αστεροσκοπείου, δημιούργησε κάποια ερωτηματικά ως προς την επιλογή του. Ωστόσο, όπως έγινε γνωστό στη συνεδρίαση, ο Αργεντινός εικαστικός θέλει να το χρησιμοποιήσει ως ένα σύμβολο πολιτισμού που δεν έχει όρια. Εξάλλου είναι ένα όμορφο φυτό, που μεγαλώνει γρήγορα, έτσι οι επιφυλάξεις ξεπεράστηκαν εύκολα.

Η διαδικασία της φύτευσης θα πραγματοποιηθεί από τα μέσα Φεβρουαρίου ως τα τέλη Μαρτίου, ενώ επιλέχθηκαν φυτά τόσο από την αρχαιότητα όσο και από τη σύγχρονη αγροτική ζωή. Προτάσεις του καλλιτέχνη περί προσεκτικού ανοίγματος σκαμμάτων, αλλά και τοποθέτησης αντιαρματικών εμποδίων, δεν έγινε αποδεκτή από το Συμβούλιο. Επίσης, το αίτημα έχει ήδη πάρει «πράσινο φως» από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Την εικαστική παρέμβαση διοργανώνει ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, που έχει υλοποιήσει πετυχημένες καλλιτεχνικές προτάσεις σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως η συνεργασία με την Κύπρια καλλιτέχνιδα Μαρία Λοϊζίδου στο αρχαίο νεκροταφείο και το μουσείο του Κεραμεικού το φθινόπωρο του 2015. Μάλιστα, όπως ειπώθηκε στο ΚΑΣ, με έξοδα του οργανισμού θα εγκατασταθεί σύστημα υδροδότησης και πυρασφάλειας στον χώρο της εικαστικής εγκατάστασης στο Αστεροσκοπείο, που θα παραμείνουν και μετά το πέρας της.

Το Αστεροσκοπείο, που κατασκευάστηκε το 1842 στον Λόφο Νυμφών, έχει κηρυχθεί από τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα διατηρητέο, καθώς και κτήριο που χρήζει ειδικής προστασίας. Βασίστηκε σε σχέδια του Θεόφιλου Χάνσεν, ενώ το κτίριο του Διοικητηρίου, που χτίστηκε το 1898, είναι δημιουργία του Τσίλερ, ο οποίος σχεδίασε και τη διαμόρφωση του κήπου.

Στον Λόφο διασώζεται το Ιερό των Νυμφών, μπροστά στο κτήριο του Αστεροσκοπείου (έχει ταυτιστεί από χαραγμένη επιγραφή στο βράχο και χρονολογείται στα μέσα του 5ου αι. π.Χ.). Στα βορειοανατολικά του έχει εντοπιστεί αρχαϊκό ιερό του Διός (6ος αι. π.Χ.), στο οποίο αποδίδονται οι λαξευμένες κατασκευές στο βράχο. Στον χώρο της σημερινής εξόδου του Αστεροσκοπείου, βρίσκεται η βόρεια πύλη του διατειχίσματος, που κατασκευάστηκε τον 4ο αι. π. Χ. Έξω από την πύλη ανασκάφτηκε παρόδιο οικογενειακό νεκροταφείο του 1ου αι. π. Χ. , από το οποίο προέρχονται οι επιτύμβιοι κιονίσκοι που βρίσκονται σήμερα στον κήπο του Αστεροσκοπείου.

Ο Αργεντινός καλλιτέχνης Adrian Villar Rojas έχει συμμετάσχει σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, καθώς και σε διεθνείς εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, όπως στην Μπιενάλε στην Παταγονία το 2009, στην Documenta 13 στο Κάσελ της Γερμανίας το 2012 και στην 14η Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης το 2015.

Το ελληνικό κοινό τον γνώρισε το 2014 με την έκθεση «A thousand doors» που πραγματοποιήθηκε στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών.