Εικαστικό διήμερο «Bubbles of hope» από τους πρόσφυγες στο κέντρο φιλοξενίας του Κατσικά

* Ρεπορτάζ-φωτογραφία: Νίκος Σουτόπουλος

ΙΩΑΝΝΙΝΑ: Παραμονές Χριστουγέννων και οι πρόσφυγες στο κέντρο φιλοξενίας στον Κατσικά Ιωαννίνων, με μια «τολμηρή» εικαστική τους πρωτοβουλία και δραστηριότητα, αποφάσισαν να «συστηθούν» στο κοινό των Ιωαννίνων, που τους φιλοξενεί δέκα περίπου μήνες στην είσοδο της πόλης, σε μια ειρηνική και αρμονική συνύπαρξη με τον ντόπιο πληθυσμό. Ίσως αυτή η χριστουγεννιάτικη έκπληξη να αποτελούσε και ένα αντί-δωρο ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας στην τοπική κοινωνία, τούτες τις άγιες μέρες με το πανανθρώπινο μήνυμα της γέννησης του Χριστού για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων…

Οι «Bubbles of hope» (Φούσκες Ελπίδας) ήταν µια έκθεση τεχνών όπου ταλαντούχοι άνθρωποι από το κέντρο φιλοξενίας του Κατσικά Ιωαννίνων διοργάνωσαν και παρουσίασαν για δυο συνεχόμενες ηµέρες, στο «Πνευματικό Κέντρο» Ιωαννίνων, στις 15 και 16 Δεκεμβρίου 2016. Μέσα από χρώµατα, γεύσεις, σχήματα και ήχους, η εκδήλωση μάς οδήγησε σε ένα ταξίδι από τα Ιωάννινα µέχρι τη Μέση Ανατολή, µέσα από τα µάτια και τις δημιουργίες των ανθρώπων του κέντρου φιλοξενίας. Η κοινότητα του κέντρου, διαµένει στην Ελλάδα όλο αυτό το χρονικό διάστημα µε ζωντάνια και αξιοπρέπεια. Με περηφάνια λοιπόν οργάνωσε αυτή την εκδήλωση έχοντας στόχο την ειλικρινή επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών και της τοπικής κοινωνίας των Ιωαννίνων, χωρίς στερεότυπα και μύθους.

Ο πόλεµος, η απώλεια, η αναµονή αλλά και η ελπίδα και η αλληλεγγύη εκφράζονται µέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία ως τις παραδοσιακές ενδυμασίες, την παραδοσιακή μουσική και τη μαγειρική. Η έκθεση, οργανωμένη αποκλειστικά από την προσφυγική κοινότητα, μας προσέφερε µια γεύση από το πολιτισμό, τις παραδόσεις, τις αγωνίες και τα όνειρα των µελών της.

Καθώς περιδιαβαίναμε την έκθεση, συναντήσαμε το Σύριο ζωγράφο Kawa Aziz, που γεννήθηκε στην Al-Ηasakah της Βόρειας Συρίας, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά έφυγε από την πατρίδα του το 2013 εξαιτίας του πολέμου. Έχει συμμετάσχει με έργα του και σε άλλες εκθέσεις στη Συρία αλλά και στην Ευρώπη και ζωγραφίζει από μικρό παιδί. Μας τόνισε ότι «σε αυτή την ιδιαίτερη έκθεση που συμμετέχει θέλει να δώσει το μήνυμα του αγώνα και της ελπίδας μέσα από την αγωνία και την προσπάθεια όλων των προσφύγων για μια καλύτερη ζωή τώρα στην Ελλάδα, ή και την Ευρώπη αργότερα. Αυτό το μήνυμα λειτουργεί λυτρωτικά στις ψυχές των συνανθρώπων μου, αλλά και ψυχοθεραπευτικά σε εμένα τον ίδιο, που είχα σημαντική εικαστική παραγωγή μέσα στο κέντρο υποδοχής προσφύγων που με φιλοξένησε στην Κατσικά Ιωαννίνων».

Παρακάτω, είδα τον Tony Halil που γεννήθηκε στο Χαλέπι (Aleppo) της Συρίας και ξεναγούσε μια ομάδα μαθητών στα έργα ζωγραφικής που έκανε ειδικά για αυτή την έκθεση. Αν και αυτοδίδακτος με πρακτική εξάσκηση, ήθελε να εκφράσει με λάδι σε μουσαμά τις εμπειρίες και τα βιώματά του από την αναγκαστική περιπέτεια της προσφυγιάς που έζησε από τη Συρία, στην Τουρκία και μέσω θαλάσσης στην Κω και από κει στην ηπειρωτική Ελλάδα και το κέντρο φιλοξενίας στα Ιωάννινα. Δεν παραλείπει να εκφράσει τα «αισθήματα ευγνωμοσύνης προς την ελληνική πολιτεία, αλλά και τον ελληνικό λαό που δείχνει κατανόηση και αισθήματα ανθρωπιστικής αλληλεγγύης στο προσφυγικό δράμα που ζήσαμε και ακόμη συνεχίζεται…»

Ο δημοσιογράφος-φωτορεπόρτερ Mohamed Ali από τη Δαμασκό της Συρίας με εργαλείο καταγραφής της καθημερινής ζωής των προσφύγων στον καταυλισμό της Κατσικάς το φωτογραφικό του φακό, μας μεταφέρει με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του στην γκρίζα πραγματικότητα της προσφυγιάς, που ζει κι αυτός μαζί με άλλους συμπατριώτες του. Εύχεται «ως το τέλος του χρόνου να μεταφερθούμε όλοι σε κάποια ξενοδοχεία της πόλης, καθώς το τσουχτερό κρύο είναι ανυπόφορο, εδώ…!» Η ευχή του, σύντομα πραγματοποιήθηκε τις ημέρες των Χριστουγέννων και απόλαυσε κι αυτός την θαλπωρή των ημερών αυτών…

Καθώς αναχωρούσα από το «φουαγιέ» του Πνευματικού Κέντρου Ιωαννίνων που φιλοξένησε αυτή την ιδιαίτερη εικαστική έκθεση, δεν παρέλειψα να δοκιμάσω παραδοσιακά εδέσματα της Συρίας που μου πρόσφεραν γυναίκες με την παραδοσιακή στολή και τη χαρακτηριστική μουσουλμανική μαντήλα του τόπου καταγωγής τους, αλλά και να ακούσω τη δική τους αραβική μουσική, με αρκετά κοινά στοιχεία με την οικία δική μας ανατολική βυζαντινή μουσική. Ωστόσο, μεγαλύτερη έκπληξη μου προξένησε όταν μια Σύρια γυναίκα με προσκάλεσε να δω την καλοπροαίρετη προσπάθεια διαπολιτισμικής εικαστικής υπέρβασης με χριστουγεννιάτικα έργα της χειροτεχνίας που αφιέρωσε στο γιαννιώτικο κοινό, σε μια προσπάθεια καλύτερης επικοινωνίας και έκφρασης ευγνωμοσύνης για την φιλοξενία και ανθρωπιστική αλληλεγγύη που τους επέδειξε όλο αυτό το χρονικό διάστημα παραμονής τους εδώ.

Αναχωρώντας, είχα την αίσθηση ότι ήταν μια μοναδική διαπολιτισμική εμπειρία, μέσα από τις εικαστικές δημιουργίες των προσφύγων, την επικοινωνία με τα δικά τους πρόσωπα, αλλά και τη συνάντηση της δική τους ζωής με τη δική μας ελληνική πραγματικότητα.

Εκπρόσωπος των προσφύγων καλλιτεχνών παραχωρεί συνέντευξη τύπου
στα τοπικά Μ.Μ.Ε. Ιωαννίνων.

Αλληγορικής σημασίας ζωγραφική απεικόνιση για την προ(σ)βολή του προσφυγικού ζητήματος από τα ΜΜΕ.

Ο Σύριος ζωγράφος Kawa Aziz, με ξένες εθελόντριες Μ.Κ.Ο.

Προσφυγικός καταυλισμός.

Ο μικρός άτυχος Κούρδος πρόσφυγας Aylan Kurdi (3 ετών).

Πλήθος κόσμου στα Ιωάννινα επισκέφθηκε την εικαστική έκθεση
προσφύγων-καλλιτεχνών