Πολιτική ανάλυση: Τι αποκαλύπτει η επιστολή Τσακαλώτου

Τι αναφέρει στην επιστολή του ο Ε. Τσακαλώτος; «Οι ελληνικές Αρχές δεσμεύονται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα στο πεδίο των δαπανών για τις συντάξεις, για να καλύψουν τη διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό στόχο του 2016», στην περίπτωση που τον Απρίλιο η Eurostat διαπιστώσει απόκλιση άνω του 0,25% στο στόχο του 0,5%.

Τι προβλέπει ο νομοθετημένος «κόφτης»; «Με πρόταση του Υπουργού Οικονοµικών, η οποία συντάσσεται βάσει της Έκθεσης, εκδίδεται προεδρικό διάταγµα, το οποίο δηµοσιεύεται σε αποκλειστική προθεσµία έως την 31η Μαΐου.

Στο προεδρικό διάταγµα του προηγούµενου εδαφίου προσδιορίζονται αναλυτικά σύµφωνα µε τα στοιχεία της Έκθεσης και τα διαλαµβανόµενα στην προηγούµενη παράγραφο, οι Φορείς και οι κατηγορίες δαπανών στις οποίες εφαρµόζεται η δηµοσιονοµική προσαρµογή, το ανώτατο όριο εκτέλεσης του προϋπολογισµού ανά φορέα Γενικής Κυβέρνησης και κατηγορία δαπανών, όλα τα αναγκαία για την επίτευξη του παραπάνω ορίου µέτρα, καθώς και κάθε άλλη λεπτοµέρεια, προκειµένου να επιτευχθεί η δηµοσιονοµική προσαρµογή της εκτέλεσης του προϋπολογισµού της Γενικής Κυβέρνησης».

Τι σημαίνουν πρακτικά τα παραπάνω; Ότι στην περίπτωση δημοσιονομικής απόκλισης, ο υπουργός Οικονομικών ήταν, μεν, υποχρεωμένος να ενεργοποιήσει τον «κόφτη», αλλά μπορούσε να επιλέξει εκείνος το πεδίο των δαπανών προς περικοπή.

Στην πραγματικότητα, με αυτήν την πρόβλεψη το υπουργείο Οικονομικών μπορούσε να αποφύγει τις περικοπές μισθών και συντάξεων- ειδικά αν η απόκλιση είναι μικρή- και να στρέψει τον «κόφτη» σε άλλες, λιγότερο επώδυνες πολιτικά δαπάνες. Μοναδικός περιορισμός ήταν ότι ο «κόφτης» δεν μπορούσε να «φάει» πάνω από 5% των αποκαλούμενων ελαστικών δαπανών, κάτι που σημαίνει ότι στην περίπτωση μεγάλων αποκλίσεων, οι περικοπές θα έφταναν αναπόφευκτα και στο «σκληρό» πυρήνα των δαπανών.

Τι αλλάζει με την επιστολή Τσακαλώτου; Επί της ουσίας «ξηλώνεται» ο προστατευτικός τοίχος που είχε επιχειρήσει να ορθώσει το υπουργείο Οικονομικών με τις διατάξεις του «κόφτη», αφού πλέον αναλαμβάνεται ρητή δέσμευση για ενεργοποίηση του «κόφτη» στο πεδίο των συντάξεων.

Από την διατύπωση της επιστολής προκύπτει, μάλιστα, ότι το «ψαλίδισμα» θα περιοριστεί στο πεδίο των συντάξεων και μόνο, αφού δεν υπονοείται καν ότι οι συντάξεις θα συμπεριληφθούν στις υπό περικοπή δαπάνες (θα έπρεπε να αναφέρεται ότι τα αντισταθμιστικά μέτρα λαμβάνονται ΚΑΙ στο πεδίο των συντάξεων).

Οριστικό τέλος μπαίνει και στην επιχειρηματολογία της κυβέρνησης περί διαχείρισης κατά το δοκούν των ενδεχόμενων υπερπλεονασμάτων, χωρίς δηλαδή να υπάρχει προσυνεννόηση με τους δανειστές.

Αφήνοντας κανείς κατά μέρος τη βαριά επικοινωνιακή ήττα, μετά από τις σχετικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού, του Αντιπροέδρου της κυβέρνησης, του υπουργού Οικονομικών και άλλων πρωτοκλασάτων κυβερνητικών στελεχών, η ουσία είναι ότι η κυβέρνηση δεσμεύεται να μην αποκλίνει ούτε χιλιοστό από τα προβλεπόμενα στο Επικαιροποιημένο Μνημόνιο για τα υπερπλεονάσματα.

Σε αντίθεση, λοιπόν, με τα όσα υποστήριξε ένθερμα η κυβέρνηση τον προηγούμενο μήνα περί διάθεσης ενδεχόμενων «περισσευμάτων» όπως εκείνη θα κρίνει, ο υπουργός Οικονομικών υπογράφει ότι στο εξής θα τηρηθούν οι κανόνες:

1. Θα επιβεβαιώνεται ότι η ενδεχόμενη υπεραπόδοση έχει μόνιμο χαρακτήρα, δηλαδή οφείλεται σε μόνιμη μεγαλύτερη απόδοση κάποιων μέτρων όπως π.χ. η αύξηση του ΦΠΑ
2. Θα υπάρχει συμφωνία με τους Θεσμούς για το ότι η χρήση αυτού του δημοσιονομικού χώρου δεν θέτει σε κίνδυνο τους στόχους των πλεονασμάτων
3. Η χρήση θα είναι στοχευμένη και όχι στα «τυφλά», δηλαδή χωρίς να μετρηθούν οι κοινωνιοοικονομικές επιπτώσεις ήτοι ποιοι ωφελούνται και πόσο.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, θα ενισχύεται το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης ή/και θα μειώνονται φορολογικοί συντελεστές ή/και θα αποπληρώνονται οφειλές του Δημοσίου στους ιδιώτες ή/και θα δημιουργείται «μαξιλάρι» ασφαλείας στον Προϋπολογισμό. Αυτές οι δύο τελευταίες κατηγορίες (αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων και ειδικό αποθεματικό Προϋπολογισμού) είναι, μάλιστα, νέες, καθώς ΔΕΝ προβλέπονται στη σχετική παράγραφο (2.1 Fiscal Policy) του Επικαιροποιημένου Μνημονίου.