«Όρκο πίστης» στον Μπους είχε δώσει ο Μπλερ πριν σύρει τη Βρετανία στο Ιράκ

Αποσπάσματα αλληλογραφίας μεταξύ των Μπλερ και Μπους που περιέχονται στην έκθεση Σίλκοτ αποκαλύπτουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας είχε στείλει στον Μπους επιστολή προσφέροντας την στήριξή του και ισχυριζόμενος ότι η απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν θα «απελευθερώσει την περιοχή» ακόμη και εάν οι «απλοί Ιρακινοί νοιώσουν αμφιθυμία για το γεγονός ότι δέχονται εισβολή» και μπορεί να αντεπιτεθούν.

«Θα είμαι μαζί σου ό,τι κι αν γίνει [I will be with you, whatever]» έγραφε ο Μπλερ παρουσιάζοντας τη «συνταγή» του για να πείσει τη Βρετανία ότι ο Σαντάμ πρέπει να ανατραπεί. «Εάν συνοψίσουμε όλα τα στοιχεία για τα όπλα όπλα μαζικής καταστροφής, προσθέσουμε την απόπειρά του να εξασφαλίσει δυνατότητες για πυρηνικά όπλα και, ως φαίνεται πιθανό, προσθέσουμε ένα δεσμό της Αλ Κάιντα, θα είναι εξαιρετικά πειστικό εδώ. Συν, φυσικά, τον απεχθή χαρακτήρα του καθεστώτος» έγραφε.

Για το σχεδιασμό της μετά Σαντάμ εποχής αφιέρωνε έξι γραμμές σε έξι σελίδες επιστολής. Η ανατροπή «πρέπει να οδηγήσει εν καιρώ σε ένα δημοκρατικό Ιράκ που θα κυβερνάται από τον λαό» ανέφερε προσθέτοντας ότι «το να αντικαταστήσουμε έναν δικτάτορα με έναν άλλον δεν συμβαδίζει με τις αρχές μας».

Ο ίδιος ο Τόνι Μπλερ ισχυρίζεται ότι η έκθεση τον απαλλάσει από κατηγορίες για «κακή πίστη, ψεύδη και εξαπάτηση» παρόλο που η έκθεση Σίλκοτ αποφαίνεται ότι υπερέβαλε για την απειλή του καθεστώτος Σαντάμ. Ο πρωθυπουργός της επέμβασης του 2003 επιμένει ότι η ανατροπή του καθεστώτος Σαντάμ ήταν η σωστή επιλογή και δεν αποτελεί την αιτία για την τρομοκρατία του σήμερα.

Την ίδια στιγμή, οι οικογένειες στρατιωτών που έπεσαν στο μέτωπο του Ιράκ τονίζουνν σε εξαιρετικά φορτισμένο τόνο ότι η έκθεση επιβεβαιώνει όλα όσα οι ίδιοι δήλωναν εδώ και μία δεκαετία. «Τώρα γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε και τι μπορούμε να κάνουμε. Ο Τόνι Μπλερ πρέπει να οδηγηθεί στο δικαστήριο για φόνο. Δεν μπορεί να ξεφεύγει άλλο» δήσε ο Ρόουζ Τζέντλ, η οποία έχασε οτν 19χρονο γιο της στο Ιράκ.

Εσφαλμένα στοιχεία, δεν ήταν «άμεση απειλή» ο Σαντάμ

Παρουσιάζοντας το μεσημέρι της Τετάρτης την πολυαναμενόμενη έκθεση που αριθμεί 2,6 εκατομμύρια λέξεις, ο επικεφαλής της επιτροπής έρευνας λόρδος Τζον Σίλκοτ δήλωσε ότι δεν υπήρχε άμεση απειλή από τον Σαντάμ Χουσεΐν το 2013 και το χάος που ακολούθησε στο Ιράκ και την ευρύτερη Μέση Ανατολή θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί.

«Φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε να συμμετάσχει στην εισβολή στο Ιράκ πριν εξαντληθούν οι ειρηνικές λύσεις για τον αφοπλισμό [της Βαγδάτης]. Η στρατιωτική λύση δεν ήταν αναπόφευκτη τότε» υπογράμμισε ο λόρδος Σίλκοτ.

Παράλληλα, σημείωσε ότι η δήλωση Μπλερ στο Κοινοβούλιο το 2002 σχετικά με τον κίνδυνο που συνιστούσαν τα υποτιθέμενα όπλα μαζικής καταστροφής του καθεστώτος Σαντάμ και το φάκελος με τα σχετικά στοιχεία των υπηρεσιών Πληροφοριών παρουσιάστηκαν με «βεβαιότητα η οποία δεν ήταν δικαιολογημένη».

Η πολιτική για το Ιράκ διαμορφώθηκε στη βάση εσφαλμένων στοιχείων των υπηρεσιών πληροφοριών, τα οποία δεν αμφισβητήθηκαν, ενώ θα έπρεπε. Δεν είχε διακριβωθεί «πέραν αμφιβολίας» ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν συνέχιζε να παράγει χημικά και βιολογικά όπλα, σημείωσε ο επικεφαλής της επιτροπής έρευνας.

«Παρά τις προειδοποιήσεις, οι συνέπειες της εισβολής υποτιμήθηκαν» δήλωσε ο λόρδος Σίλκοτ, προσθέτοντας ότι ο σχεδιασμός για την επέμβαση και την μετά Σαντάμ εποχή ήταν «απολύτως ακατάλληλος».

Ο ίδιος ανέφερε ενώπιον των δημοσιογράφων και οικογενειών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο ότι η επιτροπή δεν αποφαίνεται σχετικά με το εάν ήταν νόμιμη η μη η βρετανική επέμβαση. «Ωστόσο, έχουμε συμπεράνει ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες αποφασίστηκε ότι υπάρχει νομική βάση για την επέμβαση ήταν κάθε άλλο ικανοποιητικές» προσέθεσε.

Πάντως η επιτροπή δεν αποφαίνεται ότι ο Τόνι Μπλερ και η κυβέρνησή του παραπλάνησαν εσκεμμένα τη Βουλή των Κοινοτήτων και τον βρετανικό λαό.

Η επιτροπή άκουσε τις καταθέσεις 150 μαρτύρων και ανέλυσε 150.000 έγγραφα για να καταλήξει σε πόρισμα, το οποίο τελικά ήρθε επτά χρόνια μετά εξαιτίας συνεχών αναβολών οι οποίες και οδήγησαν τις οικογένειες Βρετανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στο Ιράκ να απειλήσουν με προσφυγή στη Δικαιοσύνη.

Εάν το Brexit είναι το σημαντικότερο πολιτικό γεγονός για τους Βρετανούς από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εισβολή στο Ιράκ το 2003 δεν απέχει πολύ» γράφει η εφημερίδα The Guardian, επισημαίνοντας πως «όσοι ζουν υπό το δολοφονικό καθεστώς του Ισλαμικού Κράτους ή του Μπασάρ αλ-Ασαντ έχουν το δικαίωμα να πουν ότι η στρατιωτική εισβολή που έγινε 13 χρόνια πριν άνοιξε τις πύλες της κολάσεως».

Πολιτική θύελλα μετά την έκθεση – Η απάντηση Μπλερ

Στην πρώτη του δήλωση μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης ο Τόνι Μπλερ ισχυρίζεται ότι η έκθεση αποκρύει κατηγορίες για «κακή πίστη, ψεύδη ή εξαπάτηση»· επιμένει ότι η απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν ήταν η καλύτερη επιλογή και δεν αποτελεί την αιτία της τρομοκρατίας που βλέπουμε σήμερα στη Μέση Ανατολή ή αλλού.

Σημειώνει ότι όντως υπήρξε σοβαρή κριτική σχετικά με τον προγραμματισμό, το σχεδιασμό, τη διαδικασία και τη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλα αυτά σημειώνει ότι θα απαντήσει λεπτομερώς με νεότερη ανακοίνωση τις επόμενες ώρες -σημειώνοντας πως «θα αναλάβει πλήρως την ευθύνη για οποιαδήποτε λάθη χωρίς εξαίρεση, ούτε δικαιολογία».

Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε σχετικά με το πόρισμα της έκθεσης ότι «δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω το ρολόι, αλλά πρέπει να αντλήσουμε τα διδάγματα» από τα όσα πήγαν λάθος στην πορεία προς την επέμβαση του 2003, σημειώνοντας επίσης κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Βουλής πως οι βουλευτές από όλες τις πλευρές θα πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί.

Από πλευράς του ο νυν ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, ανέκαθεν αντίπαλος στην επέμβαση στο Ιράκ, δήλωσε στη σκιά της έκθεσης Σίλκοτ ότι η Βρετανία χρειάζεται μία πιο ανοιχτή και ανεξάρτητη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αποφύγει επανάληψη της εισβολής του 2003 η οποία ήταν «πράξη στρατιωτικής επιθετικότητας» που εξαπολύθηκε με ψεύτικο πρόσχημα.

Ο Κάμερον αντέτεινε ότι πως η σχέση της Βρετανίας με τις ΗΠΑ είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια. «Δεν πιστεύω ότι οι ΗΠΑ έχουν πάντα δίκιο σε όλα, αλλά πιστεύω ότι η σχέση με τις ΗΠΑ είναι ζωτική για την εθνική ασφάλεια» επέμεινε. Ο ίδιος επίσης ανέφερε ότι αν και η επέμβαση στο Ιράκ έδωσε έδαφος στην Αλ Κάιντα, ο ισλαμιστικός εξτρεμισμός είχε εμφανιστεί πολύ πριν τον πόλεμο στο Ιράκ, ενώ τόνισε πως οι αστοχίες στο σχεδιασμό της επίθεσης στο Ιράκ δεν επαναλήφθησαν στο Αφγανιστάν.