Μεγαλοβδόμαδο ζύγωσε η Ανάσταση-Εκδήλωση στην Νέα Υόρκη

Του Νίκου Σταματάκη

Με μιας εκπληκτικής ποιότητας εκδήλωση ξεκίνησε η Ομογένεια της Ν. Υόρκης την Εβδομάδα των Αγίων Παθών το βράδυ του Σαββάτου του Λαζάρου στον Καθεδρικό ναό Αγίου Δημητρίου Αστόριας.  Την όλη σύλληψη και σκηνοθετική επιμέλεια της βραδιάς είχε η γνωστή για την ποιότητα των πρωτοβουλιών της καλλιτέχνις Μάρθα Τομπουλίδου που ονόμασε την εκδήλωση «ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΟ ΖΥΓΩΣΕ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ – Μια βραδιά με ποίηση και μουσική για το Θείο Πάθος και την Ανάσταση».

Επρόκειτο για μια πρωτοποριακή ιδέα της Μάρθας Τομπουλίδου που συνδύασε την πάμπλουτη λαϊκή και έντεχνη ποίηση και μουσική τη σχετική με τον Θρήνο των Αγίων Παθών με την πηγή της, δηλαδή με αυτούσια κομμάτια της εκκλησιαστικής μουσικής και λειτουργικής εντός του υποβλητικού διακόσμου του ιερού ναού Αγ.Δημητρίου στην Αστόρια.  Το τελευταίο τούτο στοιχείο ήταν εκείνο που διαφοροποίησε τη σύλληψη της Μάρθας Τομπουλίδου από παρόμοιες εκδηλώσεις, που ασφαλώς έχουν υπάρξει στο παρελθόν στην Ελλάδα και αλλού.

Επρόκειτο ασφαλώς για μια ιδέα που ορισμένοι είδαν με επιφυλάξεις καθώς τέτοιου είδους πάντρεμα του «λαϊκού» με το «ιερό» περικλείει κινδύνους τόσο καλλιτεχνικής όσο και ηθικής/θρησκευτικής απαξίωσης. Εδώ στη Νέα Υόρκη ασφαλώς έχουμε συνηθίσει στην «εκκοσμίκευση» (στα αγγλικά η δόκιμη ορολογία είναι “secularization”) κάποιων ιερών ναών.  Στο μυαλό έρχονται ιδιαίτερα οι καθολικοί ναοί του Μανχάταν και ειδικά του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή και του Αγίου Ιωάννη του Θείου.

Στην περίπτωση του πρώτου, η «εκκοσμίκευση» έχει ασφαλώς ξεπεράσει κάθε όριο – ειδικά στην περίπτωση της ετήσιας εκδήλωσης για το Halloween, που υποδεικνύει ότι η ιερότητα του χώρου έχει σαφώς παραβιαστεί. Εξαιρετική η επιλογή, προσαρμογή και εκτέλεση της Τομπουλίδου Ωστόσο η ιδιαίτερα προσεγμένη προσέγγιση της Τομπουλίδου, που έδειξε προσοχή και ευαισθησία στην επιλογή των έργων, τόσο των «λαϊκών/κοσμικών» όσο και των λειτουργικών/θρησκευτικών, την σειρά παρουσίασής τους αλλά και την καλλιτεχνική τους προσαρμογή και εκτέλεση με τρόπο που να αρμόζει στο σεπτό και υποβλητικό περιβάλλον του Ιερού Ναού – και μάλιστα στην αρχή της Εβδομάδας των Παθών- έφερε ένα μοναδικό αποτέλεσμα: το κοινό/εκκλησίασμα μετά το τέλος του εσπερινού του Σαββάτου του Λαζάρου, εισήχθη κατά ένα ανεπανάληπτο τρόπο στο πνεύμα των Αγίων Παθών. Η καρδιά του Ελληνισμού, απολύτως συγχρονισμένη με την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, κράδαζε στους προαιώνιους παλμούς της για περίπου 90 λεπτά, σε ένα ακουστικό υπερθέαμα που θα αφήσει εποχή και θα γράψει ιστορία για την παγκόσμιας κλάσης ποιότητά του.

Από αριστερά: Μάρθα Τομπουλίδου, Χρήστος Γόδας, Θεοδώρα Παπαχριστοφίλου-Λούκας, Δημήτρης Μιχαήλ, Μακαρία Ψιλιτέλη-Καζάκου, Γλαύκος Κοντεμενιώτης. Φωτογραφία ΝΙΚΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ

Τα ασυγκράτητα χειροκροτήματα στα οποία ξέσπασε το ακροατήριο στο τέλος της βραδιάς εκφράζουν μόνο ένα μικρό κομμάτι του ενθουσιασμού που όλοι νοιώσαμε… MARTHA02-PROGRAMMA-TOMPOULIDOU Το πρόγραμμα και οι καλλιτέχνες

Αντί λεπτομερούς περιγραφής αξίζει κανείς να ρίξει μια ματιά στο αυτούσιο πρόγραμμα της βραδιάς, καθώς μεγάλο μέρος της επιτυχίας οφείλεται στην επιλογή και τη σειρά εκτέλεσης των έργων (δείτε φωτογραφία του προγράμματος επάνω).  Οι καλλιτέχνες με πρώτη φυσικά την ίδια την Τομπουλίδου που ανέγνωσε και τραγούδησε, έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό.  Την παράσταση έκλεψε ο νεαρός ψάλτης από την Κύπρο Δημήτρης Μιχαήλ (ψέλνει τώρα στον Τίμιο Σταυρό του Whitestone) που άφησε το κοινό άφωνο με την εκπληκτική απόδοση των ψαλμών και μουσικών έργων. Εξίσου μοναδική ήταν η παρουσία της Μακαρίας Ψιλιτέλη-Καζάκου, που με φωνή ζεστή και ώριμη απέδωσε τόσο λαϊκά όσο και δημοτικά τραγούδια. Η Θεοδώρα Παπαχριστοφίλου-Λούκας και ο Χρήστος Γόδας μαγνήτισαν το κοινό με τις απαγγελίες τους και ο Γλαύκος Κοντεμενιώτης συνόδευσε σαγηνευτικά στο αρμόνιο.

Χορηγοί της εξαιρετικής βραδιάς ο Σύνδεσμος Επιδαύρου Λιμηράς, ο Κεφαλληνιακός Σύλλογος «Κέφαλος», ο σύλλογος Θεσσαλών Ασκληπιός, η Ιόνιος Πολιτιστική Ακαδημία, η Παμμακεδονική Ενωση Αμερικής, ο Σύλλογος Αθηναίων Ν.Υόρκης και η Portara Gallery. Επίλογος: Αξίζει η Εκκλησία να θεσμοθετήσει την εκδήλωση ως ετήσιο γεγονός Θα ήταν παράλειψη να μην εκφράσουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια στον ιερατικό προϊστάμενο του Αγ.Δημητρίου Αστόριας π. Νεκτάριο Παπαζαφειρόπουλο, ο οποίος ενεργώντας με ανοιχτό μυαλό και εμποτισμένος από τα νάματα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, σε συνεργασία με το συμβούλιο της Κοινότητας, έδωσε την ευκαιρία της πραγματοποίησης αυτής της θαυμάσιας βραδιάς εντός του ιερού ναού.

Τέτοιες εκδηλώσεις, πέραν του απολαυστικού καλλιτεχνικού αποτελέσματος, έχουν σαφώς πολλές επιπτώσεις: Πρώτα, συνδέουν με τρόπο μοναδικό την εκκλησιαστική και την λαϊκή παράδοση (οι οποίες άλλωστε ήταν πάντοτε στενά συνδεδεμένες). Επειτα, ανοίγουν την Εκκλησία τόσο προς τις νεότερες γενιές όσο και προς το ευρύτερο κοινό εισάγοντας ένα πολύ ελκυστικό τρόπο μετάδοσης της Ορθόδοξης πίστης και λειτουργικής.  Η σύνδεση ειδικά της βυζαντινής μουσικής με την δημοτική και έντεχνη ποίηση και μουσική είναι ένας τομέας που έχει να αποφέρει πολλά θετικά για την Εκκλησία και την Ομογένεια γενικότερα.

Υπό το πνεύμα αυτό θα ήταν ευχής έργο να εξεταστεί το ενδεχόμενο θεσμοθέτησης της εκδήλωσης και ετήσιας παρουσίασης της εναλλακτικά σε όσο το δυνατό περισσότερους ναούς – και ειδικά τους καθεδρικούς με πρώτο και καλύτερο τον Καθεδρικό της Αγ. Τριάδας στο Μανχάταν.  Εκδηλώσεις που με την αρτιότητα και την ωριμότητά τους αναδεικνύουν την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό πρέπει να γίνονται κομμάτι της ζωής της Ομογένειας.

Νέα Υόρκη, 24 Απριλίου 2016 n.stamatakis@aol.com

Πηγή: Η Μάρθα Τομπουλίδου συνδέει τη λαϊκή τέχνη με τα Αγια Πάθη στον ‘Αγιο Δημήτριο Αστόριας http://wp.me/p3kVLZ-wo2