Ελληνογερμανική… καχυποψία

Βερολίνο, της Φαίης Καραβίτη

Συγκαλυμμένη πρόθεση του Βερολίνου να «εξουδετερώσει» τη συζήτηση για τις πολεμικές αποζημιώσεις διακρίνει η ελληνική κυβέρνηση πίσω από την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας, το οποίο έρχεται να προστεθεί στην Ελληνογερμανική Συνέλευση για την συνεργασία σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης και στο Ταμείο για το Μέλλον με αντικείμενο την ιστορική επεξεργασία της περιόδου 1941-44.

Κεντρικός στόχος είναι η συνεργασία, η συμφιλίωση, η κατάρριψη των στερεοτύπων και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Αντ΄αυτών, φαίνεται ότι αυτήν τη στιγμή, το μόνο που έχει επιτευχθεί είναι η αύξηση της καχυποψίας.

Η ίδρυση του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας εξαγγέλθηκε πανηγυρικά τον Σεπτέμβριο του 2014, με μια Δήλωση Προθέσεων του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια και του Ομοσπονδιακού Προέδρου της Γερμανίας Γιοάχιμ Γκάουκ στο Βερολίνο.

Στην Ελλάδα, είχε δηλώσει ο κ. Παπούλιας, το Ίδρυμα αυτό θα έχει τη δυνατότητα να παίξει και έναν άλλο πολύ σημαντικό ρόλο, στην αποκάθαρση της ιστορίας από πολλά πράγματα, τα οποία βαρύνουν χωρίς να είναι η πραγματικότητα, καλλιεργώντας την προσδοκία για μια κοινή προσπάθεια, η οποία θα επούλωνε τις πληγές που προκάλεσε στις σχέσεις των δύο λαών η οικονομική κρίση.

Από τότε, ωστόσο, το Ίδρυμα, από ελληνικής πλευράς, είχε παραμείνει στα χαρτιά, με την κυβέρνηση να αφήνει να εννοηθεί ότι το εγχείρημα μάλλον δεν την ενδιέφερε.

Για τους Γερμανούς η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας περιλαμβάνεται ως ιδέα ήδη στην Προγραμματική Συμφωνία του κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD) το 2013, ενώ στον γερμανικό προϋπολογισμό του 2016 προβλέπονται και τα σχετικά κονδύλια.

Το καλοκαίρι, επισκέφθηκε την Αθήνα η Γερμανίδα υφυπουργός Οικογένειας, Τρίτης Ηλικίας, Γυναικών και Νεολαίας Κάρεν Μαρκς, η οποία συναντήθηκε με τον πρώην υπουργό Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά, προκειμένου να επαναβεβαιωθεί η αρχική Δήλωση Προθέσεων.

Μόλις πριν από δύο εβδομάδες, στην Ελλάδα ταξίδεψε και ο υφυπουργός Εξωτερικών Μίχαελ Ροτ, με το θεσμικό πλαίσιο του Ιδρύματος έτοιμο στις αποσκευές του.

Ως πρότυπο είχαν ληφθεί το Γερμανοπολωνικό και το Γερμανογαλλικό Ίδρυμα Νεότητας, τα οποία θεωρούνται επιτυχημένα -και ανθεκτικά- παραδείγματα.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Real.gr, ήταν όλα έτοιμα, από τη δομή, την έδρα του Ιδρύματος (στην Ελλάδα πιθανότατα κάπου στην Πελοπόννησο), ακόμη και τα ζητήματα ασυλίας της ηγεσίας του.

Η κυρία Αναγνωστοπούλου απέρριψε το πλαίσιο το οποίο της παρουσιάστηκε, ενώ σε συνάντηση που είχε την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο με την κυρία Μαρκς εξήγησε ότι η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί να δημιουργηθεί ένα Ίδρυμα από το μηδέν, με βάση τις ελληνικές συνθήκες και όχι στο πρότυπο των ήδη υπαρχόντων.

«Δεν θα δεχθούμε έτοιμο θεσμικό πλαίσιο, αλλά θα προχωρήσουμε βήμα-βήμα, από κάτω προς τα πάνω, προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα Ίδρυμα που θα ανταποκρίνεται στις δικές μας ανάγκες», δήλωσε η αν. υπουργός Παιδείας και διευκρίνισε ότι τα αντίστοιχα ιδρύματα με τη Γαλλία και την Πολωνία δημιουργήθηκαν αφού είχαν κλείσει τα διμερή ζητήματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και είχαν διευθετηθεί τα θέματα των αποζημιώσεων.

Για την Ελλάδα, το αντίστοιχο ζήτημα παραμένει ανοιχτό, τόνισε και επεσήμανε την ανάγκη το Ίδρυμα «να μην υποκαταστήσει την ανοιχτή συζήτηση για το παρελθόν των δύο χωρών».

Είναι ξεκάθαρο ότι, από την πλευρά της Αθήνας, υπάρχει η υποψία ότι ο υπό σύσταση φορέας θα αξιοποιηθεί από τους Γερμανούς, προκειμένου να εξωραΐσουν ένα εξαιρετικά μελανό σημείο στις σχέσεις των δύο λαών.

Το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων μπορεί να έχει ατονήσει, ωστόσο παραμένει ανοιχτό και κανείς στην Ελλάδα δεν θα ήθελε να το δει να «συμψηφίζεται» με ανταλλαγές μαθητών ή εκδηλώσεις μνήμης και συμφιλίωσης.

Πολύ περισσότερο, κανείς δεν θα ήθελε να δώσει στους Γερμανούς επιχειρήματα που θα χρησιμοποιηθούν σε ενδεχόμενη μελλοντική διεκδίκηση, εναντίον μας.

Στο Βερολίνο ωστόσο, η διάθεση είναι πολύ διαφορετική. Από την αρχική ιδέα που ανήκει στην πρώην βουλευτή του SPD και Πρόεδρο της Ένωσης Ελληνογερμανικών Εταιρειών Ζίγκριντ Σκαρπέλη-Σπερκ, μια γυναίκα που λόγω του συζύγου της γνώρισε καλά την Ελλάδα και συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα, μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί η παραμικρή πρόοδος.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ έθεσε το ζήτημα με «ενθουσιασμό», όταν επισκέφθηκε πρόσφατα την Αθήνα, αλλά έφυγε μάλλον απαισιόδοξος από την ανταπόκριση της ελληνικής κυβέρνησης.

Επισήμως, η κυβέρνηση επιμένει ότι επιθυμεί τη συνεργασία στο πλαίσιο ενός Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας, αλλά με τους δικούς του όρους, για ανταλλαγές σχολικές, εξωσχολικές και επαγγελματικές, σε θέματα Δημοκρατίας Προσφύγων, Μειονοτήτων κλπ.

Όπως δήλωσε στο Real.gr εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικογένειας, έχουν προσκληθεί να επισκεφθούν το Βερολίνο τεχνικοί σύμβουλοι του υπ. Παιδείας, προκειμένου να μελετήσουν τα ήδη υπάρχοντα Ιδρύματα και να διαπιστώσουν οι ίδιοι πώς ακριβώς χειρίζονται τα θέματα.

Βασικός στόχος, ωστόσο, της Αθήνας είναι να καταγραφεί ρητά ότι το Ίδρυμα δεν θα υποκαταστήσει τη συζήτηση για τις πολεμικές αποζημιώσεις.

Το Βερολίνο, ωστόσο, δεν προτίθεται, πληροφορείται το Real.gr, να αναδείξει σε διμερές θέμα ένα ζήτημα που διατυμπανίζει εδώ και χρόνια ότι απλώς… δεν υπάρχει…

ΠΗΓΗ: real.gr