Μητροπολίτης Μελόης Φιλόθεος: Ιστορική αναδρομή στην πορεία της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική

Νέα Υόρκη.- Της Ρεβέκκας Παπαδοπούλου

Πηγή: greeknewsonline.com

Με ξεχωριστή χαρά η Ομογένεια της Νέας Υόρκης υποδέχθηκε τον Ιούλιο τη χαρμόσυνη είδηση της προαγωγής του εφησυχάζοντα Επισκόπου Μελόης κ. Φιλοθέου σε εν ενεργεία Μητροπολίτη από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Λαός και κλήρος πλημμύρισαν με αγάπη και ευχές τον ακούραστο Ιεράρχη που αν και είχε αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία το 1997, βρισκόταν όλα αυτά τα χρόνια πάντα, και παρά τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, όπου τον καλούσε το ιερό του καθήκον.

Το τηλεφώνημα του Αρχιγραμματέα της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκείνο το πρωί έφερε δάκρυα χαράς και συγκίνησης στα μάτια του Επισκόπου, μάτια που έχουν δει στα 55 χρόνια που ο ίδιος βρίσκεται στην Αμερική, ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορία της Αρχιεπισκοπής μας και της ελληνικής κοινότητας γενικότερα, να εκτυλίσσεται ζωντανά μπροστά τους.

“Βεβαίως και δεν το περίμενα. Ηταν μια έκπληξη και αμέσως πήγα στα εικονίσματά μου και έκανα μια ευχαριστήρια προσευχή”, μας είπε όταν τον συναντήσαμε στην έδρα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής στο Μανχάταν, λίγες μέρες μετά την προαγωγή του και την ανύψωση, παράλληλα, της Επισκοπής Μελόης σε Μητρόπολη.

“Πήρα το Σεβασμιώτατο να ζητήσω την ευχή του και δεν το ήξερε ακόμη και μετά την αδελφή μου στο Rego Park για να χαρεί και εκείνη και εν συνεχεία άρχισαν τα τηλέφωνα”, πρόσθεσε. “Πρώτος που τηλεφώνησε ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Ιερσέης, κ. Ευάγγελος, ο οποίος μετά δακρύων με συνεχάρη, διότι τον είχα χειροτονήσει και διάκονο και πρεσβύτερο και επίσκοπο”, σημείωσε ο Μητροπολίτης Φιλόθεος.

Τα τηλεφωνήματα, τα συγχαρητήρια μηνύματα στις εφημερίδες, αλλά και η θερμή υποδοχή που του επεφύλαξε ο κόσμος στις κοινότητες που επισκέφθηκε τις ημέρες που ακολούθησαν τον γέμισαν με περισσότερη συγκίνηση.

“Αξιος !” αναφώνησε το εκκλησίασμα στον Καθεδρικό της Αγίας Τριάδας όταν την Κυριακή 12 Ιουλίου, αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος παρουσίασε το νέο Μητροπολίτη και του δώρισε ένα Εγκόλπιο.

“Αξιος !” αναφώνησαν και οι Βορειοχωρίτες Χίου όταν ο νέος Μητροπολίτης, συνεχίζοντας μια παράδοση χρόνων, χοροστάτησε και φέτος στον Μέγα Αρχιερατικό Εσπερινό για τη γιορτή της Αγίας Μαρκέλλας, στο παρεκκλήσι της στα Κάτσκιλς της Νέας Υόρκης.

Αλλά και οι Ευρυτάνες στο ετήσιο προσκύνημά τους στην Παναγιά Προυσιώτισσα, στον “Προυσό του Φλάσινγκ” στις 22 Αυγούστου, όπως και οι ενορίτες του Καθεδρικού Αγίου Δημητρίου στην Αστόρια, το επόμενο πρωί, καθώς και πρόσφατα οι προσκυνητές στην Παναγία Σουμελά στο West Milford της Νέας Ιερσέης στο μνημόσυνο για τα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου αναφώνησαν “Αξιος !” στο νέο Μητροπολίτη.

“Ολοι εχάρησαν για την προαγωγή μου εις Μητροπολίτη. Και μάλιστα ορισμένοι έλεγαν ότι άργησε και τους έλεγα: ‘ό,τι θέλει ο Θεός γίνεται και όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου’”, ανέφερε ο Σεβασμιώτατος, αποκαλύπτοντας ότι και ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος είχε κάνει πρόταση, αλλά απερρίφθη, όπως και οι πρότασεις του Αρχιεπισκόπου Δημητρίου και της Επαρχιακής Συνόδου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής. “Τρεις προτάσεις απερρίφθησαν, οπότε δεν περίμενα παρά μόνον ήλπιζα, εν υπομονή και προσευχή και έτσι όταν μου τηλεφώνησαν δεν το περίμενα. Ηταν για μένα ξαφνικό”, σημείωσε.

Απέδωσε δε την αγάπη του κόσμου στο ότι “ποτέ δεν αρνήθηκα καθήκον ή αίτημα ή πρόβλημα να μην προσπαθήσω να το λύσω. Προσπαθούσα να εξυπηρετήσω και τις κοινότητες και τις οργανώσεις και να είμαι πρόθυμος σε κάθε αίτημα της αγαπητής Ομογενείας.”

Η σκέψη γυρίζει για λίγο πίσω. Στα παιδικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, την Πόλη, εκεί όπου γεννήθηκε πριν από 91 χρόνια, την 1η Σεπτεμβρίου, ημέρα που σηματοδοτεί την έναρξη του νέου εκκλησιαστικού και λειτουργικού έτους (Αρχή της Ινδίκτου).

“Εξι χρονών ήμουν όταν πήγα στο Ιερό του Αγίου Κωνσταντίνου Σταυροδρομίου και εκεί έμαθα πολλά πράγματα και εδιδάχθην και από τους ιερείς και από τους Αρχιερείς και μετά στην Αγία Τριάδα του Πέραν. Μεγάλωσα μέσα στην Εκκλησία και έτσι ήκουα τους παλαιούς ιερείς, τους παλαιούς Αρχιερείς που πάντοτε συζητούσαν θέματα εκκλησιαστικά και πνευματικά και ό,τι γνωρίζω και λέγω δεν είναι δικά μου, είναι αυτών από τους οποίους τα ήκουα”, μας είπε με μια διάθεση νοσταλγική και συνέχισε λέγοντας:

“Από μικρό παιδί, από έξι χρονών παιδί που μπήκα στο Ιερό ήθελα να γίνω κληρικός. Μου άρεζε, διότι και ο πατέρας μου και η μητέρα μου ήταν θρησκευόμενοι. Κάθε Δευτέρα ο πατέρας μου με έπαιρνε και πηγαίναμε σε τρία Αγιάσματα, του Αγίου Φανουρίου, του Αγίου Νικολάου και της Αγίας Παρασκευής. Και μετά πήγαινα στο σχολείο.”

“Και μάλιστα ο πατέρας μου το πρωί όταν έκανε προσευχή, ακόμα θυμάμαι πώς έπαιρνε τη στάση, σταύρωνε τα χέρια του και προσευχόταν. Και είχα ως παράδειγμα τους γονείς μου”, επισήμανε ο Μητροπολίτης Φιλόθεος.

Και συνέχισε αναπολώντας τους σημαντικότερους σταθμούς των 65 χρόνων της ιερατικής του διακονίας. Στις 6 Ιουνίου του επόμενου χρόνου θα συμπληρωθούν και 45 χρόνια από τη χειροτονία του σε Επίσκοπο. “Μετά το 1941 πήγα στην Αθήνα για να δω τη γιαγιά μου, τη μητέρα της μητέρας μου στο Βόλο και έτσι έμεινα και συνέχισα στην Εκκλησιαστική Σχολή Κορίνθου και μετά στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1950 χειροτονήθην διάκονος και εδιορίσθην εις τον Αγιο Αρτέμιο Αθηνών, το ’56 εδιορίσθην στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, το ’57-’59 και στα Ανάκτορα διάκονος και το 1960 με εκάλεσε ως διάκονό του ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Βορείου και Νοτίου, Ιάκωβος. Ηρθα εδώ το ’60, υπηρέτησα ως διάκονος, μετά με χειροτόνησε Πρεσβύτερο, πήγα στο Σκράντον (Ι. Ν. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) και το ’65 στον Αγιο Ελευθέριο και το ’71 εξελέγην και χειροτονήθην επίσκοπος Μελόης.”

Στην Πόλη των παιδικών του χρόνων, εκεί στο αγαπημένο Μέγα Ρεύμα, επέστρεφε στο εξής, όπως είπε, “ως επισκέπτης, ως προσκυνητής και για να πάω και στον τάφο της μητέρας μου.”

Με την πολύτιμη εμπειρία του των 55 χρόνων στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής και στην Ομογένεια ζητήσαμε από τον Σεβασμιώτατο να σκιαγραφήσει την εικόνα που εμφανίζει σήμερα η ελληνορθόδοξη κοινότητά μας.

“Εγιναν μερικά λάθη τα οποία ομολόγησε και ο ίδιος ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος, αλλά η Αρχιεπισκοπή γενικά πηγαίνει καλά, με ορισμένα λάθη και ορισμένα κενά, τα οποία η εκκλησιαστική αρχή προσπαθεί να τα επουλώσει. Η αγαπητή Ομογένεια είναι αφοσιωμένη στην Εκκλησία, είναι ενωμένη με την Εκκλησία και όλη η Αρχιεπισκοπή Αμερικής είναι ενωμένη και αυτό είναι το καλό και το ωραίο. Ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος προσπαθεί το καλύτερο και είναι εργατικός “, τόνισε ο Μητροπολίτης Φιλόθεος και υπογράμμισε το μεγάλο πατρικό ενδιαφέρον του Αρχιεπισκόπου αλλά και των Μητροπολιτών για την κοινότητά μας.

“Το ίδιο ενδιαφέρον δείχνει και ο κόσμος και αποδεικνύεται αυτό στις μεγάλες γιορτές. Πού βρίσκεται αυτός ο κόσμος τη νύχτα του Πάσχα; τη Μεγάλη Παρασκευή; των Βαϊων, τα Χριστούγεννα. Βεβαίως επειδή είναι άνθρωποι εργατικοί μπορεί να μην μπορούν να πηγαίνουν κάθε Κυριακή στην Εκκλησία, αλλά ενδιαφέρονται για την Εκκλησία. Είτε ως μέλη κοινότητος ή ως άνθρωποι οι οποίοι προσφέρουν αυτό το οποίον έχουν, είτε πνευματικό, είτε υλικόν. Και βεβαίως η περιουσία της Εκκλησίας μας εδώ είναι οι άνθρωποι μας, είναι η αγαπητή μας Ομογένεια, η οποία στηρίζει την Εκκλησία, την Αρχιεπισκοπή, την Ορθοδοξία, το ελληνικό πνεύμα, την Ελλάδα, ό,τι μπορεί να κάνει με όλη της τη δύναμη, το κατορθώνει”, πρόσθεσε.

Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στην πορεία της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική από το 1922 μέχρι και σήμερα, ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε και στους έξι Ιεράρχες που έχουν ανέλθει στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, με ενδιαφέροντα σχόλια για τη θητεία του καθενός.

“Κάθε Αρχιεπίσκοπος έχει το δικό του τρόπο διοικήσεως. Ο Αλέξανδρος, ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος (1922-1930) ήτο σε μια δύσκολη εποχή που ήταν και τα βενιζελικά και τα βασιλικά. Προσπάθησε όσο μπορούσε, δημιούργησε τα τμήματα των Φιλοπτώχων Αδελφοτήτων και άλλα. Μετά ήρθε ο Αθηναγόρας, ως Αρχιεπίσκοπος (1931-1948) προσπάθησε και πέτυχε την ένωση, διότι αυτό απαιτούσε τότε η εποχή. Τον διεδέχθη ο Μιχαήλ (1948-1958), ο οποίος έδωσε έμφαση στην πνευματικότητα και μετά έρχεται ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος (1959-1996), ο οποίος βρήκε ενωμένη Αρχιεπισκοπή, βρήκε πνευματικότητα στην Αρχιεπισκοπή και έτσι ησχολήθη με την ανάδειξη του Ελληνισμού, της Ομογενείας, της Αρχιεπισκοπής, της Ορθοδοξίας και κατόρθωσε να αναγνωρισθεί η Ορθοδοξία ως επίσημος τετάρτη θρησκεία. Ηρθε ο Σπυρίδων (1996-1999), ολίγον βιάστηκε, και μετά ήρθε ο νυν Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος, ο οποίος έφερε πάλι την ενότητα, την ηρεμία, την ησυχία, την αγάπη και διοικεί την Ιερά Αρχιεπισκοπή με έναν δικό του τρόπο που δεν υστερεί από τους άλλους Αρχιεπισκόπους.”

Αναφερόμενος στις κοινότητες, ο Σεβασμιώτατος υπογράμμισε ότι “όλες έχουν προβλήματα, όπως όλες οι οικογένειες έχουν προβλήματα. Ολες οι κοινότητες κάνουν το καλύτερο και λύνουν τα προβλήματά τους με τη βοήθεια της Αρχιεπισκοπής”, κάνοντας ξεχωριστή αναφορά στον Αγιο Δημήτριο Αστόριας που “κατόρθωσε να έχει δύο ναούς και προπάντων ένα ημερήσιο Ελληνοαμερικανικό Λύκειο, να έχει απογευματινό και ημερήσια σχολείο, να αγωνίζεται για την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό.”

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στον Αγιο Ελευθέριο και στο ελληνικό του σχολείο όπου ο αριθμός των μαθητών είχε διπλασιαστεί από την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντα του προϊσταμένου. “Ως ιερεύς του Αγίου Ελευθερίου εξελέγην Επίσκοπος Μελόης και το μήνυμά μου έγινε στον Αγιο Ελευθέριο και την επόμενη μέρα η χειροτονία μου εις τον Καθεδρικό.”

Η συζήτησή μας δεν μπορούσε παρά να στραφεί και στο θέμα των σχολείων, και συγκεκριμένα των ημερήσιων, ιδιαίτερα μάλιστα μετά και την αναστολή λειτουργίας ορισμένων από αυτά τα τελευταία χρόνια.

“Ολοι κατηγορούν την Αρχιεπισκοπή. Δεν εξαρτάται μόνο από την Αρχιεπισκοπή. Εξαρτάται και από τις κοινότητες και προπάντων εξαρτάται και από τους γονείς. Εάν οι γονείς δεν στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο το Ημερήσιο πώς είναι δυνατό να λειτουργεί το σχολείο; Και γιατί να φταίει η Αρχιεπισκοπή; Πρέπει οι γονείς να καταλάβουν και να στέλνουν τα παιδιά τους στα Ημερήσια Ελληνοαμερικανικά Σχολεία για να καταρτίζονται ελληνοπρεπώς, ορθοδόξως και να αποκτούν το ελληνοχριστιανικό ορθόδοξο πνεύμα”, επισήμανε ο Μητροπολίτης Φιλόθεος.

Η σκέψη γύρισε και πάλι πίσω, στα χρόνια που ο ίδιος ήταν υπεύθυνος για την περιφέρεια της Νέας Υόρκης. “Είχα εφτά σχολεία και τα επισκεπτόμουν κάθε μήνα. Και έλεγε ο αείμνηστος Ιάκωβος ότι τον Μελόης που τον χάνεις που τον βρίσκεις στα σχολεία είναι”, σημείωσε και εξέφρασε αμφιβολίες για τη λειτουργία των τσάρτερς γιατί, “το κράτος το οποίο υποστηρίζει και δίνει για τα τσάρτερς έχει κάποιο συμφέρον, δεν μπορεί να τα χρηματοδοτεί χωρίς συμφέρον.”

“Αλλο είναι ένα παιδί να μεγαλώσει μέσα σε ένα ελληνοαμερικανικό, χριστιανικό ορθόδοξο σχολείο και άλλο είναι να μεγαλώσει μέσα σε ένα σχολείο τσάρτερ. Μπορεί να μαθαίνει χορό, μπορεί να μαθαίνει Ελληνικά, αλλά δεν μαθαίνει το ελληνοχριστιανικό ορθόδοξο ήθος το οποίο μαθαίνει και διδάσκεται μέσα σε ένα ελληνορθόδοξο χριστιανικό σχολείο, ημερήσιο ή απογευματινό”, τόνισε.

Από τη συζήτησή μας δεν ξέφυγε ούτε το θέμα των κατηχητικών σχολείων. “Εγώ προσωπικά δεν είμαι ευχαριστημένος, διότι ήμουν αλλιώς συνηθισμένος στην Πόλη. Τα κατηχητικά τα έκαναν οι διάκονοι οι οποίοι ήταν θεολόγοι. Εδώ μια κοπέλα 20 ετών κάνει κατηχητικό, η οποία έχει ανάγκη αυτή από κατήχηση”, παρατήρησε ο Σεβασμιώτατος, αναφέροντάς μας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. “Βλέπεις ένα παιδί του κατηχητικού έρχεται να πάρει αντίδωρο, με το δεξί χέρι κρατάει ένα τετράδιο και ένα μολύβι και με τ’ αριστερό να πάρει αντίδωρο. Και λες παιδί μου με το δεξί θα πάρεις το αντίδωρο και θυμώνει η κατηχήτρια ή έρχεται η μάνα διότι προσέβαλα το παιδί. Το κατηχητικό δεν είναι μόνο ιστορίες, αλλά πώς να προσεύχεται, πώς να κάνει το Σταυρό του, πώς να εκκλησιάζεται”, συμπλήρωσε.

Ο Μητροπολίτης Φιλόθεος εξέφρασε την αισιοδοξία του για την πορεία και το μέλλον της Ομογένειας. “Διότι η Ομογένειά μας δεν έπαψε να ενδιαφέρεται. Εργάζεται. Μπορεί πολλές φορές να μη φαίνεται ή πολλές φορές να παραπονούνται για κάτι, αλλά και το παράπονό τους είναι από ενδιαφέρον. Και έτσι αισιοδοξώ ότι ακόμα περισσότερο θα προχωρήσει η Ομογένεια, η Εκκλησία, η Αρχιεπισκοπή, η Ορθοδοξία, το Ελληνικό Πνεύμα. Το είδαμε με την κρίση που υπάρχει στην Ελλάδα, πόσο η Ομογένεια εδώ ενδιαφέρεται και βοηθάει”, είπε.

Ειδικότερα όμως για τους εθνικοτοπικούς συλλόγους με τους οποίους διατηρεί μια πολύ καλή σχέση τόσα χρόνια, επισήμανε πως “όσοι σύλλογοι ενδιαφέρονται για τη νεολαία και καλούν τη νεολαία και στα συμβούλια τους, θα έχουν μέλλον. Οσοι σύλλογοι δε βοηθούν τη νεολαία θα έχουν πρόβλημα.”

Κλείνοντας τη συζήτησή μας ζητήσαμε από τον Μητροπολίτη Μελόης κ. Φιλόθεο να μας παρουσιάσει την Επισκοπή Μελόης. “Είναι η 17η Επισκοπή της Μητροπόλεως Σελευκείας της Επαρχίας Ισαυρίας, νοτιανατολικά της Μικράς Ασίας, η οποία ανυψώθη τώρα σε Μητρόπολη.”