Αντίλαλοι Ελληνικής σκέψης στο κέντρο της Μελβούρνης

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Πηγή: neoskosmos.com

Ποτέ οι νεκροί δεν είχαν τόσο μεγάλη σημασία για τον Ελληνισμό της μεταπολίτευσης, όσο αυτή την περίοδο όπου η χώρα μοιάζει να βρίσκεται εν μέσω μιας κρίσης που ταράζει συθέμελα ολόκληρο τον υπαρξιακό προσδιορισμό αλλά και την ουσία ενός έθνους ταλανιζόμενο αδιάκοπα τους τελευταίους περίπου πεντέμισι αιώνες της ιστορίας του. Αποδόμηση. Αυτός ίσως να είναι ο όρος που δύναται να χαρακτηρίσει την Ελλάδα του σήμερα.

Μίας χώρας για την οποία επιτακτική ανάγκη είναι ο επαναπροσδιορισμός σταθερών, λόγων και φωνών του παρελθόντος, απεγκλωβισμένων της ανούσιας ιστοριολαγνίας από ψευδορητορίσκους της εποχής μας, οι οποίοι έχουνε αποδειχθεί από ανεπαρκείς έως ανιστόρητοι.

Κάτι λιγότερο από 15 χιλιάδες χιλιόμετρα η διηπειρωτική απόσταση ανάμεσα στην Ακαδημία Αθηνών και την Κρατική Βιβλιοθήκη της Βικτώριας (State Library of Victoria). Σε αυτό το άκρο της γης, μπορεί κανείς να ξεκινήσει μία νέα ανάγνωση μερικών από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς και ποιητές. Από τον Όμηρο, την Σαπφώ και τους αρχαίους τραγωδούς, μέχρι τη γενιά των ποιητών του 1930, αλλά και πιο σύγχρονων (εν ζωή) μορφών των γραμμάτων όπως η Κική Δημουλά, ο Τίτος Πατρίκιος και ο Νάνος Βαλαωρίτης. Όλοι τους κοσμούν μέσα από την τέχνη και τη σκέψη τους μία όαση γνώσης στην καρδιά της Μελβούρνης.

Δεν είναι λίγες οι φορές που μέσα από τα συνεχή προβλήματα της χώρας, ένας πολίτης με καταγωγή από την Ελλάδα, θέτει το καίριο ερώτημα της ευθύνης. Πού κάναμε λάθος λοιπόν; Τι δεν ακούσαμε ή τι ακούσαμε και δεν το καταλάβαμε. Η αλήθεια έρχεται στο φως όταν κλυδωνίζονται όσα ψευδή κυριαρχούν. Νομοτελειακά οι κοινωνίες επαναπροσδιορίζονται μέσα στο βαθύ σκοτάδι. Εξάλλου, το φως και οι εικόνες, έχοντας τις δικές τους σημειολογίες και βαρύτητα, εύκολα μπορούνε να σε οδηγήσουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Στο βαθύ σκοτάδι το μόνο που μπορεί να ειπωθεί καθαρά είναι ο λόγος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίοδος του Μεσοπολέμου. Εποχή που ασκούσε ιδιαίτερη γοητεία το μη ακαδημαϊκό. Εποχή που η περιώνυμη γενιά των Ελλήνων ποιητών του 1930 έφερε στο προσκήνιο τον γραπτό λόγο ενός ταπεινού αγωνιστή του 1821 που η ανδρεία του δεν προτάχθηκε μόνο στα πεδία των μαχών. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης έμαθε γράμματα σε μεγάλη ηλικία με μοναδικό σκοπό να γράψει την αλήθεια.

Είναι σημαντικό να σταθούμε στη συλλογή βιβλίων Ελλήνων λογοτεχνών της Βιβλιοθήκης της Βικτώριας. Όχι μόνο γιατί η διαθεσιμότητα των βιβλίων αυτών στο ευρύ αναγνωστικό κοινό αποτελεί συνεχές πολιτιστικό γεγονός ενός έθνους του οποίου οι βασικές αρχές έγιναν σκαλοπάτι για την εξέλιξη σκέψης στον δυτικό κόσμο, αλλά και διότι τη δεδομένη αυτή χρονική στιγμή η περιπέτειά της Ελλάδας οφείλεται κατά πολύ στην έλλειψη αυτογνωσίας και στην επί σειρά ετών συσσώρευση άχρηστων αναγκών.

Η σημαντικότητα των γραπτών αυτών, που διατίθενται τόσο στην Αγγλική όσο και στην Ελληνική γλώσσα, συνδέεται άρρηκτα με μία τέχνη που πάντα στόχο είχε να φωτίσει πτυχές που η επιστήμη αδυνατεί. Κι ενώ η ιστορία αλλά και η λογοτεχνία πλάθουν συνειδήσεις στον άνθρωπο, αυτή που απογαλακτίζεται το ταχύτερο δυνατόν από την ιδεολογική, ή ίσως και δογματική, αφετηρία και ισχύ της, είναι και αυτή που θα καταφέρει πρώτη να κόψει το νήμα φτάνοντας σε έναν πιο ξεκάθαρο επίλογο συμπερασμάτων ως προς την αλήθεια.

Βρίσκονται σχεδόν όλοι τους εκεί. Στα ράφια της Κρατικής Βιβλιοθήκης της Βικτώριας. Ο Κ.Π. Καβάφης ευκόλως θα μπορούσε να ξαναγράψει “είμεθα ένα κράμα εδώ”. Περιμένουν να συνομιλήσουν με το μέλλον, αγωνιώντας και οι ίδιοι για τη διαμόρφωση του Ελληνισμού μέσα σε αυτή την εποχή της κρίσης και των αλλαγών. Ίσως αν τους ακούσουμε, αυτή τη φορά, να μας καταλάβουμε καλύτερα.