Ιστορία και τέχνη στον ομφαλό της γης- Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ για το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών

Έκκληση στην ομογένεια της Αυστραλίας να συνδράμει οικονομικά και ηθικά στο σημαντικό πνευματικό έργο που επιτελεί το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών απευθύνει η πρύτανης του Πανεπιστημίου Σορβόνης και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, μιλώντας αποκλειστικά στο “Νέο Κόσμο”, με αφορμή τα πρόσφατα εγκαίνια της έκθεσης με έργα ενός Έλληνα καλλιτέχνη της Διασποράς, του Αντώνη Μαλλιαράκη ή Μayo (1905-1990), όπως ήταν γνωστός στο εξωτερικό, την περιήγηση στο ανακαινισμένο Πάρκο Γλυπτικής με έργα διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και δύο έργα ομογενών από τις ΗΠΑ, των Στήβεν Αντωνάκου και Takis, καθώς και την ημερίδα με θέμα “200 Χρόνια από το Συνέδριο της Βιέννης (1815-2015) – Ο ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια”, με τη συμμετοχή καθηγητών από ελληνικά Πανεπιστήμια.

H πρύτανης του Πανεπιστημίου Σορβόνης και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ

Διεθνή Συμπόσια, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εικαστικά δρώμενα, μουσική και θέατρο, πραγματοποιούνται περισσότερο από 30 χρόνια κάθε καλοκαίρι στον Ομφαλό της Γης. Κάθε επίσκεψη στους Δελφούς είναι εμπειρία ζωής όχι μόνο για τους ξένους, αλλά και για τους Έλληνες, ειδικά σήμερα στις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες, η ύπαρξη του θεσμού του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών αποκτά ιδιαίτερη σημασία.

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, έχει καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια, εκτός από την λαμπρή πανεπιστημιακή σταδιοδρομία στο Παρίσι, να δώσει μια νέα πνοή στο Κέντρο των Δελφών, καλώντας όλη την αφρόκρεμα της παγκόσμιας διανόησης, της πολιτικής, της ιστορίας, της φιλοσοφίας και των τεχνών, μετατρέποντας τους Δελφούς σε πραγματικό ομφαλό και του σύγχρονου ελληνικού και παγκόσμιου πολιτισμού.

Η κ. Αρβελέρ, με το γνωστό της γλαφυρό και εκφραστικό τρόπο, τόνισε τα εξής:

“Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που βιώνουμε, είναι πράγματι παρήγορο να βλέπει κανείς επισκέπτες από την Αθήνα, όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, να έρχονται στους Δελφούς όχι μόνο για τους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, αλλά και για τις εκδηλώσεις μας, γιατί η τέχνη απελευθερώνει τον άνθρωπο και στις πιο αντίξοες συνθήκες.

Η έκθεση με τα έργα του σουρεαλιστή Έλληνα ζωγράφου της Διασποράς Μayo, στους Δελφούς, είναι από τα σημαντικά εικαστικά φετινά γεγονότα. Πρόκειται για μια δωρεά της προσωπικής του φίλης Lucilla Mussini-Bombieri, την οποία έχει κάνει στον γκαλερίστα γαμπρό μου στο Παρίσι, ο οποίος, από την πλευρά του, με ρώτησε που θα ήθελα να τα προσφέρουμε. Αμέσως απάντησα, μα φυσικά στους Δελφούς στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, το οποίο είναι ομφαλός της σύγχρονης τέχνης και του πολιτισμού.

Έτσι, η πλούσια αυτή συλλογή ενός σημαντικού Έλληνα της Διασποράς απέκτησε μόνιμη στέγη. Έχουμε και το μεγάλο πάρκο Γλυπτών με πολλά σημαντικά έργα Ελλήνων και ξένων δημιουργών και θέλω την βοήθεια και τη συνδρομή των ομογενών μας από την Αυστραλία στην καταγραφή και τη μελέτη όλων των σημαντικών αυτών έργων σε έναν πολύγλωσσο κατάλογο για τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας μας και του εξωτερικού.

Χαριτολογώντας, να πω, ότι με αυτόν τον τρόπο θέλουμε οι ομογενείς μας να είναι πιο κοντά στους ιθαγενείς! Πρόκειται για γλυπτά των Ζογγολόπουλου, Τάκη, Θόδωρου, Παρμακέλη, Στηβ Αντωνάκου, Τσόκλη, Λυδίας Βενιέρη, Πατρίτσια Μολινάρι.

Ο πρώτος πυρήνας γλυπτών στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών προέκυψε στη Διεθνή Συνάντηση Γλυπτικής τον Αύγουστο του 1994, κατά την οποία 11 Ευρωπαίοι καλλιτέχνες φιλοτέχνησαν in situ ισάριθμα έργα τέχνης. Έκτοτε, το Πάρκο Γλυπτικής εμπλουτίζεται με νέα αποκτήματα μέσα από προγράμματα ή δωρεές καλλιτεχνών.

Στη Διεθνή Συνάντηση συμμετείχαν οι καλλιτέχνες Alfredo Romano, Ιάσων Μολφέσης, Κώστας Βαρώτσος, Χρύσα, Patrick Reynaud, Λυδία Βενιέρη, Michel Gerard, Κώστας Τσόκλης, Θεόδουλος Γρηγορίου, Παναγιώτης Τανιμανίδης, Emanuel Saiz και Νίκος Αλεξίου. Επίσης, θα ήθελα να ζητήσω την συνδρομή των ομογενών μας από την Αυστραλία στην αποκατάσταση και το κατάλληλο φωτισμό των υπόλοιπων 15 γλυπτών στο τεράστιο Πάρκο των Δελφών. Υπό τις σημερινές δύσκολες συνθήκες, η ολοκλήρωση αυτού του σημαντικού έργου είναι αδύνατη, δυστυχώς. Τέλος, στέλνω τους χαιρετισμούς μου σε όλους τους Έλληνες της Αυστραλίας, τους οποίους είχα τη δυνατότητα να γνωρίσω από κοντά, δίνοντας διαλέξεις σε πανεπιστήμια της Αυστραλίας. Θαυμάζω τη θέληση και τη δύναμη του Ελληνισμού εκεί.

Όσον αφορά την κρίση στην Ελλάδα, πιστεύω ότι τα οικονομικά μπορεί να ρυθμιστούν κάποτε, όμως, το μεγάλο κακό είναι η διάσπαση του κοινωνικού ιστού της χώρας μας. Στην Ελλάδα λένε ότι πάντα κάποιος άλλος φταίει, όμως, ας αναλάβουμε και εμείς τις ευθύνες μας, να δουλέψουμε για να προκόψουμε, όπως έχουν κάνει οι ομογενείς μας σε όλο τον κόσμο. Είμαι παιδί της κατοχής, έχει ζήσει η γενιά μας παρόμοιες δύσκολες καταστάσεις τότε, όμως, τώρα πιστεύω ότι η κρίση θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια και ότι ήδη μετατρέπεται σε πνευματική και πολιτιστική κρίση”.

Ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, καθηγητής Αθανάσιος Μαρκόπουλος, τόνισε αποκλειστικά στο “Νέο Κόσμο”, ότι το Κέντρο προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του παρά την κρίση, κάνοντας υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις, αναγκαστήκαμε, όμως, λόγω των capital controls να ακυρώσουμε ή να αναβάλουμε κάποιες, όπως το διεθνές συνέδριο για τον Ηρόδοτο με τη συμμετοχή διακεκριμένων ιστορικών από όλο τον κόσμο, αλλά δεν μπορούσαμε να ακυρώσουμε την ημερίδα για τον Καποδίστρια, μια ελκυστική διεθνή προσωπικότητα, ούτε και τα εγκαίνια της έκθεσης με έργα του Μayo τον Ιούλιο, ενώ ακολουθεί διεθνές συνέδριο αφιερωμένο στα 200 χρόνια από τη μάχη του Βατερλό (1815 – 2015) τον Οκτώβριο.

Η ημερίδα είχε ως θέμα «200 χρόνια από το Συνέδριο της Βιέννης (1815-2015) – Ο ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια», υπό την προεδρία μου, όπου μίλησαν ο ιστορικός και ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, οι καθηγητές Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θάνος Βερέμης και Πασχάλης Κιτρομηλίδης, ο πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια, Ανδρέας Κούκος, η ιστορικός Άντα Διάλλα και ο Κωνσταντίνος Παπανικολάου, δρ Ιστορίας ΑΠΘ.

Ήδη σχεδιάζουμε, παρά τις δυσκολίες, τις επόμενες εκδηλώσεις του 2016, και πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Το καλοκαίρι του 2016 θα αναβιώσουμε τις συναντήσεις αρχαίου δράματος με νέους καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, συνδυάζοντας θεατρικές παραστάσεις, διαλέξεις, έρευνες και μελέτες γύρω από το αρχαίο ελληνικό δράμα. Στο παρελθόν, εδώ στους Δελφούς, έχουν γίνει 14 παρόμοιες συναντήσεις που είχαν αφήσει εποχή με καλλιτέχνες παγκοσμίου φήμης, όπως ο Bob Wilson, ο Θόδωρος Τερζόπουλος, o Tadasi Souzouki, o Vasilief, ο Barba κ.ά. Οσον αφορά την κρίση, ελπίζω και αισιοδοξώ ότι θα ξεπεράσουμε τα προβλήματα και θα σταθούμε ξανά στα πόδια μας, έχουμε να προσφέρουμε πολλά ακόμη στον πολιτισμό της χώρας μας”.

Η ιστορικός τέχνης, Έφη Ανδρεάδη, επιμελήτρια της έκθεσης με έργα του Μayo, τόνισε αποκλειστικά στο “Νέο Κόσμο”, ότι η δωρεά περιλαμβάνει εκτός από τα 21 έργα του και ένα πλούσιο αρχείο, το οποίο θα μελετηθεί από ειδικούς. O ζωγράφος υπήρξε μια σπάνια προσωπικότητα, μισός Έλληνας από την πλευρά του πατέρα του, με καταγωγή από το νησί της Κάσου, και μισός Γάλλος από την πλευρά της μητέρας του. Διωγμένοι οι Έλληνες της Κάσου από τους Τούρκους, βρήκαν καταφύγιο στην Αίγυπτο όπου γεννήθηκε ο Μayo.

Ο Αντώνης Μαλλιαράκης ή Mayo, εκτός από ζωγράφος, υπήρξε και σκηνογράφος, δημιουργός κουστουμιών και ντεκόρ για κινηματογραφικές ταινίες. Γεννήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1905 στο Port Said της Αιγύπτου και πέθανε την 1η Οκτωβρίου 1990 στο Παρίσι. Πατέρας του ήταν ο Γιάννης Μαλλιαράκης, με καταγωγή από το νησί της Κάσου, μηχανικός έργου στην Εταιρία του Καναλιού του Σουέζ, ενώ η μητέρα του ήταν Γαλλίδα, από τη Βουργουνδία. Παρακολούθησε τα σχολικά μαθήματα στην Ισμαηλία και την Αλεξάνδρεια.

Ο Μayo εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για να σπουδάσει μηχανικός, σύμφωνα με την επιθυμία του πατέρα του, όμως ο ίδιος προτίμησε τη ζωγραφική, ενώ εισχώρησε στους κόλπους των σουρεαλιστών, όμως δεν εντάχθηκε επίσημα στην οµάδα τους. Μεταξύ των φίλων του εκεί ήταν οι Tristan Tzara, Antonin Artaud, Andre Salmon, Rene Crevel και Foujita, Picasso κ.α.

Παράλληλα, γνώρισε τους Louis Aragon, Andre Breton, καθώς και τους αδελφούς Prevert, ενώ στενός φίλος και γείτονας του ήταν ο Henry Miller. Το 1928 ταξίδεψε κι εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, όπου γνωρίστηκε με την ηθοποιό Μάρλεν Ντίτριχ, όμως το 1929 επέστρεψε στο Παρίσι, όπου παρουσίασε έργα ζωγραφικής μαζί με τον γεννημένο στον Βόλο Ιταλό ζωγράφο Τζόρτζιο Ντε Κίρικο. Τα χρόνια που ακολούθησαν ταξίδεψε και παρουσίασε έργα του, στη Βαρκελώνη, τη Μαγιόρκα, τη Ρώμη και την Αίγυπτο. Ζωγράφισε το φως της Μεσογείου, της Ελλάδας με τον δικό του μοναδικό τρόπο που πάντα μοιάζει με όνειρο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, έχασε σταδιακά την όρασή του και το 1984 επέστρεψε στην Γαλλία, όπου έζησε έως το θάνατό του. Στην Ελλάδα παρέμεινε παντελώς άγνωστος έως το 1983, όταν το Γαλλικό Ινστιτούτο παρουσίασε πίνακές του, για πρώτη φορά, στην Αθήνα.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τέλος Οκτωβρίου, ενώ στο ανοικτό θέατρο Φρυνίχου δίπλα στο ιστορικό κτίριο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, όσοι από σας θα βρίσκεστε στην Ελλάδα, στις 9 Αυγούστου μπορείτε να παρακολουθήσετε την παράσταση «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη και στις 29 Αυγούστου την παράσταση «Άντρες έτοιμοι για όλα», των Θανάση Παπαθανασίου και Μιχάλη Ρέππα.