Τουρκία: Χάνει την αυτοδυναμία το ΑΚΡ του Ερντογάν

Αλλαγή πολιτικού σκηνικού δείχνουν τα εκλογικά αποτελέσματα στην Τουρκία, καθώς το φιλικουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) ξεπερνάει το εκλογικό όριο του 10% και εισέρχεται στην Εθνοσυνέλευση, γεγονός που στερεί από τον πρόεδρο Ερντογάν την παντοδυναμία. Το κόμμα του, το AKP, χάνει την αυτοδυναμία και, με τα έως τώρα αποτελέσματα, η χώρα οδηγείται σε κυβερνήσεις συνεργασίας έπειτα από 13 χρόνια ή σε βραχύβια κυβέρνηση μειοψηφίας.

Τα πρώτα αποτελέσματα έχουν αρχίσει να αναμεταδίδονται, ωστόσο αντιπροσωπευτική εικόνα εκτιμάται ότι θα υπάρξει μάλλον αργά τη νύχτα και αφού οριστικοποιηθεί ο αριθμός των ψήφων που θα λάβει HDP. Η εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των 550 βουλευτών της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ολοκληρώθηκε στις πέντε το απόγευμα.

Τα αποτελέσματα δείχνουν είσοδο HDΡ στην Εθνοσυνέλευση, ενώ το κυβερνών AKP δίνει μάχη για την αυτοδυναμία. Όσο ενσωματώνονται ψηφοδέλτια από την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και τη Νοτιοανατολική Τουρκία που κατοικείται κυρίως από Κούρδους, μειώνεται η δύναμη του κυβερνώντος κόμματος και αυξάνεται αυτή του φιλοκουρδικού κόμματος.

Σύμφωνα με τα εκλογικά αποτελέσματα που μεταδίδει το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, τα αποτελέσματα, με καταμετρημένο το 99,62% των εκλογικών τμημάτων, διαμορφώνονται ως εξής:

Ο εκλογικός χάρτης της Τουρκίας:

Με κίτρινο χρωματίζονται οι νομοί στους οποίους πλειοψηφεί το ΑΚΡ, με κόκκινο το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, με μοβ το φιλοκουρδικό HDP και με βαθύ κόκκινο το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (Γκρίζοι Λύκοι). Οι ισλαμιστές του ΑΚΡ παραμένουν κυρίαρχοι στους περισσότερους νομούς της Τουρκίας, οι κεμαλικοί κατακτούν τα δυτικά παράλια, ενώ οι Κούρδοι επιδεικνύουν συμπαγή εκλογική δύναμη στις ανατολικές και νοτιοανατολικές επαρχίες.

Στις τρεις εκλογικές περιφέρειες της Κωνσταντινούπολης, της ΑΚΡ χάνει 8 έως 10 ποσοστιαίες μονάδες από την εκλογική δύναμή, ενώ αντίστοιχα ενισχύεται θεαματικά το HDP, φθάνοντας σε διψήφια ποσοστά από 10,4 έως 15,53%, πολύ πιο πάνω από το 3,24 έως 5,35% που έιχε λάβει στις εκλογές του 2011.

Το πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα, ωστόσο, για το HDP έρχεται από το Ντιγιαρμπακίρ της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου αγγίζει ποσοστά της τάξεως του 80%.

Στη Σμύρνη το ΑΚΡ λαμβάνει εκλογικό ποσοστό που κυμαίνεται περίπου στο 26%, σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες από το 36,82% πού έλαβε το 2011. Στη συγκεκριμένη περιφέρεια ενισχύεται το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα στο 44,7% με καταμετρημένο το 85,05% των ψήφων.

Και τώρα τι;

Υψηλόβαθμος αξιωματούχος του AKP παραδέχτηκε ότι το κυβερνών κόμμα είναι δύσκολο να κατακτήσει την αυτοδυναμία και ενδέχεται να αναγκαστεί να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας με ανοιχτό το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών. «Αναμένουμε κυβέρνηση μειοψηφίας και πρόωρες εκλογές» επισήμανε στο πρακτορείο ειδήσεων Ruters, υπό το καθεστώς ανωνυμίας.

Το ενδιαφέρον προεκλογικά στη γειτονική χώρα δεν είχε επικεντρωθεί τόσο στο ποιος θα ήταν ο νικητής των εκλογών, που όλοι ανέμεναν το συντηρητικό – ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης  και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ενρτογάν και του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου. Το ζητούμενο σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση ήταν το αν και κατά πόσο το HDP θα ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 10% προκειμένου να εκπροσωπηθεί στην Εθνοσυνέλευση.

Η είσοδός του στην Εθνοσυνέλευση, στερεί τους σχεδόν 80 βουλευτές που εκλέγει από το ΑΚΡ και μαζί το όνειρο από τον κ. Ερντογάν να προωθήσει συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου το πολιτικό σύστημα να γίνει προεδρικό, με τη μεταβίβαση στον πρόεδρο, δηλαδή στον ίδιο, εξουσιών, που θα τον αναδείξουν σε εκλεγμένο «σουλτάνο», όπως χαρακτηριστικά σχολιάζαν προεκλογικά  πολιτικοί αναλυτές. Για να συνέβαινε αυτό το ΑΚΡ έπρεπε να είχε στη νέα Εθνοσυνέλευση πλειοψηφία 3/5 των εδρών, δηλαδή 330 έδρες.

Ήδη ο συμπροεδρεύων του HDP, Σελαχατίν Ντεμίρτας , δήλωσε ότι το εκλογικό αποτέλεσμα έβαλε τέλος στη συζήτηση για το προεδρικό σύστημα που επιθυμούσε ο Ερντογάν. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η τοποθέτηση του προέδρου της νομαρχιακής οργάνωσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος στην Κωνσταντινούπολη και πρώην υπουργού Εξωτερικών, Μουράτ Καράγιαλτσίν.

Με την κατάκτηση του ορίου του 10% από το HDP κρίθηκε και η αυτοδυναμία του κυβερνώντος ΑΚΡ, το οποίο σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να στραφεί σε κάποιο μικρότερο κόμμα και ανοίγοντας μετά από 13 χρόνια απόλυτης κυριαρχίας του το δρόμο για κυβερνήσεις συνεργασίας ή μειοψηφίας. Σε αυτή την περίπτωση, ειδικά στην περίπτωση κυβέρνησης μειοψηφίας, η Τουρκία δεν αποκλείεται ηγηθεί εκ νέου σε εκλογές.

Σε δηλώσεις του αργά το βράδυ, μετά την σταθεροποιήση των εκλογικών πσοστών του κόμματός του, ο Σελαχατίν Ντεμίρτς απέκλεισε το ενδεχόμενο κυβερνητικής συνεργασίας με το ΑΚΡ. Το ζητούμενο τώρα είναι η στάση που θατηρήσει το φιλοκουρδικό κόμμα σε σχέση με την ειρηνευτική διαδικάσια με τους αυτονομιστές Κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ, που ξεκίνησε επί πρωθυπουργίας του Ερντογάν και παρά τα κάποια, συμβολικά κυρίως, βήματα δεν προχώρησε στην επίλυση της ουσίας του Κουρδικού προβλήματος.

Μία ιστορική πρωτιά

Η εικονιζόμενη γυναίκα ονομάζεται Φελεκνάς Ουτζά και εξελέγη βουλευτής του HDP από το Ντιγιαμπακίρ. Πρόκειται για την πρώτη εκπρόσωπο της μεινότητας των Γεζιντί που εισέρχεται στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Η κοινότητά της έπεσε θύμα των πιο βάρβαρων διώξεων του Ισλαμικού Κράτους και οι γυναίκες Γεζιντί πουλήθηκαν ως εμπόρευμα στα σκλαβοπάζαρα.

Η Φελεκνάς Ουτζά είναι 39 ετών, γεννήθηκε στην Κάτω Σαξονία της Γερμανίας από οικογένεια Γεζιντί μεταναστών κουρδικής καταγωγής. Σπούδασε βοηθός ιατρού και σε ηλικία μόλις 22 ετών εξελέγη το 1999 ευρωβουλευτής με το το αριστερό γερμανικό κόμμα Die Linke, θέση στην οποία παρέμεινε επί μία δεκαετία.

Με το HDP εξελέγη επίσης από την Κωνσταντινούπολη και ένας Αρμένιος, ο εκπαιδευτικό Γκάρο Παϊλάν.

Οι δημοσκοπήσεις λίγο πριν τις εκλογές έδιναν ποσοστά περίπου 12% στο HDP, λίγο πάνω από το 40% στο AKP, της τάξεως 27% στο κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) και από 15 έως 18% στους εθνικιστές Γκρίζους Λύκους του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) και, όπως φαίνεται εκ των τελικών αποτελεσμάτων, δεν διαψεύστηκαν.

Περισσότεροι από 45 εκατ. ψηφοφόροι, από τους περίπου 56 εκατ. εκλογείς, προσήλθαν στις κάλπες με τη συμμετοχή να κυμαίνεται στο 80%.

Γ. Μανδαλίδης

Newsroom ΔΟΛ