Χρήστος Κατσάνης: Κεφαλλονίτες και Λατινική Αμερική (Μέρος Δεύτερο)

ΚΟΛΟΜΒΙΑΟι Ελληνες της Κολομβίας είναι ολιγάριθμοι και μάλλον δεν ξεπερνούν τους 300.Κάποιοι είχαν εγκατασταθεί κατά την δεκαετία του 1920 και 1930 αλλά οι περισσότεροι αφίχθησαν μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.Ενας από αυτούς ήταν ο μηχανικός Σπυρίδων Γαλακάτος με Κεφαλλονίτικη προέλευση.Οι περισσότεροι των Ελλήνων είναι άριστα εγκατεστημένοι.Πρόκειται για πνευματικούς ανθρώπους ανώτερους υπαλλήλους,μεγάλους εμπόρους και επιχειρηματίες.Μάλιστα για μια περίοδο άμισθος Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας ήταν  ο Alberto Barco Vargas αδελφός του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας , πράγμα που επέτρεψε στους Ελληνες της χώρας να έχουν επωφελείς σχέσεις με τις αρχές της χώρας.

Οι λίγοι αυτοί Ελληνες  βοηθούν στην ανάπτυξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κολομβίας η οποία από το 1996 ανήκει στην Αρχιεπισκοπή της Κεντρικής Αμερικής.Το ποίμνιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι βέβαια οι Ελληνες της χώρας αλλά η πλειοψηφία είναι Κολομβιανοί.

Η Εκκλησία της Κολομβίας διαθέτει 8 ιερείς, οι οποίοι λειτουργούν σε 4 πόλεις: στην πρωτεύουσα Μπογκοτά, στο Μεντεγίν (την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας), το Κάλι και την Κουκουτά, μία πόλη στα σύνορα με την Βενεζουέλα.Η Εκκλησία έχει αναπτύξει αξιόλογο φιλανθρωπικό έργο(Γηροκομεία,Ορφανοτροφία,συσσίτια κλπ)

Μόνο στην Μπογκοτά η Εκκλησία διαθέτει ναό, τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι στην πραγματικότητα ιδιωτικός χτισμένος με έξοδα ενός Ελληνα Αρχοντα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Στην Μπογκοτά υπάρχει επίσης παρεκκλήσι προς τιμή του Αγίου Χρυσοστόμου..

Η λειτουργεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κολομβίας γίνεται στα Ισπανικά αλλά το Ευαγγέλιο, το Πιστεύω και το Πάτερ Ημών διαβάζονται στα Ελληνικά.Ετσι πολλά μικρά παιδιά ξέρουν το Πιστεύω και το Πάτερ Ημών στα ελληνικά.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της   Κολομβίας είναι πολύ νέα, ωστόσο διάφορα Πανεπιστήμια της χώρας έχουν ζητήσει όπως με την βοήθεια της, διοργανωθούν Σεμινάρια Ορθοδοξίας.

KOΣTA ΡΙΚΑ

Στην Κόστα Ρίκα συναντιώνται άτομα με κεφαλλονίτικες ρίζες όπως ο Παύλος Γεντιλίνης που γεννήθηκε στην Ουρουγουάη από Κεφαλλονίτη πατέρα και Αργεντίνα μάνα, εγκαταστάθηκε στο Σαν Χοσέ το 1991 και διατηρούσε επιχείρηση catering.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κόστα Ρίκα υπάρχει μά πόλη που ονομάζεται Γκρέσια (Ελλάδα).  Ο λόγος που πήρε αυτό το όνομα είναι από θαυμασμό στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό!

Η Γκρέσια θεωρείται από τις καθαρότερες πόλεις της Λατινικής Αμερικής και κατά το περιοδικό <> έχει ένα από τα καλύτερα κλίματα του του κόσμου.(Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 03/03/2013)

———————————————————————————————————————————-

ΠΑΝΑΜΑΣ

Η κατασκευή της διώρυγας του Παναμά κατά τη χρονική περίοδο 1883-1914, αποτέλεσε κύριο κίνητρο εγκατάστασης Ευρωπαίων μεταναστών στην περιοχή. Οι πρώτοι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στον Παναμά το 1880, ύστερα από πρωτοβουλία των Γάλλων, οι οποίοι ανέλαβαν τα κατασκευαστικά έργα της διώρυγας. Ο Παναμάς δέχτηκε περισσότερους από 6000 Έλληνες εποίκους στην περίοδο 1880-1970, πολλοί από τους οποίους αναδείχθηκαν εθνικοί ήρωες, μεγάλοι ευεργέτες και προσωπικότητες της χώρας. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ελληνικής παρουσίας στον Παναμά ήταν η μεγάλη κινητικότητα των Ελλήνων ομογενών στην αγορά εργασίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρώτος πιλότος της διώρυγας που την διέσχισε μετά το άνοιγμα της ήταν ο Ελληνας καπετάνιος Νικήτας Α. Μαυράκης.

Μετά την πρώτη μεγάλη “φουρνιά” των Ελλήνων που ήλθαν να εργασθούν στην διώρυγα ένα άλλο κύμα φθάνει κατά την περίοδο 1915-1930, οι περισσότεροι των οποίων προέρχονται από άλλες χώρες της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής, ενώ οι ρίζες τους συχνά ευρίσκονταν στην Μεσσηνία.

Στους μετανάστες που φθάνουν μετά την δεκαετία του 1930 διακρίνουμε σαφώς και Κεφαλλονίτες όπως η οικογένεια Αντωνάτου . Κεφαλλονίτες συναντάμε και στην τελευταία μεγάλη ομάδα Ελλήνων μεταναστών , η οποία αφίκνειται μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα κατά την περίοδο 1946-1947.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά το 1890, εκατοντάδες Έλληνες εγκατέλειψαν τα έργα σε αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, τις Η.Π.Α., τον Καναδά ακόμη και την Αφρική. Μετά το 1970, ο αριθμός των Ελλήνων ομογενών του Παναμά ανερχόταν σε περίπου1000. Στην σφριγηλότητα της Κοινότητας των ομοεθνών μας συνέβαλαν κυρίως οι αυξημένες ναυτιλιακές πρωτοβουλίες που ανέπτυξαν στην περιοχή Έλληνες πλοιοκτήτες, όσο και η οικονομική άνθιση που διέκρινε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες των Ελλήνων του Παναμά.

Η ελληνική παροικία του Παναμά διακρίθηκε για τη γενναιοδωρία της προς το κράτος και τα ευαγή ιδρύματα της χώρας, καθώς και τις μεγάλες χορηγίες της για την ίδρυση σχολείων και νοσοκομείων. Επίσης, σημαντική ήταν η πρόνοια των Ελλήνων προς την τοπική Ελληνική Κοινότητα και Εκκλησία στην Πόλη του Παναμά, στην οποία δημιουργήθηκαν κτηριακές εγκαταστάσεις, σχολικές αίθουσες, κλειστό γήπεδο μπάσκετ και Ναός, ο οποίος πλέον αποτελεί τον καθεδρικό ναό της νέας Μητρόπολης Παναμά και Κεντρικής Αμερικής.

Εκτός από τον ελληνικής καταγωγής Πρόεδρο της χώρας Δημήτριο Λάκα(δεκαετία του 1970-1980), και τον Δρ Παύλο Θαλασσινό(δεκαετία του 1990) που ανέλαβε και Υπουργός Παιδείας προσωπικότητες που ξεχώρισαν ,ήσαν η μουσικός Σοφία Ταγαροπούλου και άλλοι δεκάδες Έλληνες που διαπρέπουν μέχρι σήμερα ως ιδιοκτήτες υπεραγορών, ως κτήτορες τραπεζών, ως διαπρεπείς επιχειρηματίες και διευθυντές εμπορικών καταστημάτων, ως ξενοδόχοι, εστιάτορες αλλά και ως χορηγοί ευαγών ιδρυμάτων και ευεργέτες της χώρας.

Ανάμεσα στους δεκάδες Ελληνες που διατηρούν εμπορικά καταστήματα στην Πόλη του Παναμά και στην Κολόν συναντάμε και Κεφαλλονίτες όπως ο Ιωάννης Ζαχαράτος και πατέρας του Χρήστος.

Οσοι έχουν ασχοληθεί με τον Ελληνισμό του Παναμά κάνουν ιδιαίτερη μνεία για τον  Κεφαλλονίτη επιχειρηματία  και ευεργέτη Χαράλαμπο Τζανετάτο, ο οποίος  διετέλεσε και γενικός πρόξενος της Ελλάδας. Επί παραδείγματι ο μητροπολίτης Γεννάδιος σημιώνει σχετικά  “Από υπάλληλος στον Ταγαρόπουλο (μεγάλο Ελληνα  επιχειρηματία του Παναμά) αναδείχτηκε σ’έναν από τους μεγαλύτερους οικονομικούς παράγοντες της χώρας καθώς και στον μεγαλύτερο δωρητή προς την ομογένεια και προς την χώρα που τον φιλοξενεί. Το φιλανθρωπικό Ιδρυμα που δημιούργησε και συντηρεί για τα φτωχά παιδιά του Παναμά και το μεγαλοπρεπές Ελληνικό Εκπαιδευτικό και Πολιτιστικό Κέντρο, που έκτισε στο οικόπεδο που μας δώρισε ο πρόεδρος του Παναμά Dr Ernesto Balladares  θα είναι φωτιστικοί φάροι , που θα φωτίζουν και θα οδηγούν τις επερχόμενες γενεές προς την αγάπη του ανθρώπινου προσώπου ,την αδελφική συνύπαρξη των λαών και προς τον σκληρό μόχθο που γεννά κάθε μορφή δημιουργίας” (Γεννάδιος Χρυσουλάκης  σελ 279)

ΟΝΔΟΥΡΑ

Στην Ονδούρα από Ελληνικής πλευράς οι πρώτοι έποικοι ήσαν Κεφαλλονίτες ναυτικοί και άλλοι νησιώτες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1920, ως αποτέλεσμα διαρκούς περιπλάνησης προς εξεύρεση εργασίας.

Λίγοι είναι οι Ελληνες που σήμερα ζουν στην Ονδούρα.Κεφαλλονίτες συναντιώνται στην τρίτη πόλη της χώρας την La Ceiba, πχ ο Κωνσταντίνος Τσαλιώτης, που διατηρεί ξενοδοχειακή μονάδα και το εστιατόριο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ.

Από τους Ελληνες της πρώτης γενιάς στην Ονδούρα είχαν απομείνει, στα τέλη της δεκαετίας του 2000,  ελάχιστοι υπερήλικες όπως ο Κεφαλονίτης Ν.Βουτσινάς.(Α. TAMIS Greek Migration and Settlement in Central America)

ΧΙΛΗ

Ο βασικός όγκος των Ελλήνων στην Χιλή έφτασαν τον 19ο και πολύ περισσότερο βέβαια τον 20ο αιώνα.

Κατά τον 19ο αιώνα παρατηρούμε ότι Ελληνες ναυτικοί και στρατιωτικοί συμμετέχουν στον Πόλεμο του Ειρηνικού (1879-1883) σαν πληρώματα πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής υπό την διοίκηση του Αρτούρο Πράτ.Η παρουσία τους γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στην Ναυμαχία του Ικίκε (boatswain Constantine Micalvi) Μάλιστα σύμφωνα με τους Χιλιανούς Ιστορικούς 5 από αυτούς σκοτώθηκαν στην εν λόγω ναυμαχία.

Γνωρίζουμε πως στην κωμόπολη Punta Arenas (την νοτιώτερη πόλη της Χιλής στα στενά του Μαγγελάνου) είχαν εγκατασταθεί από το 1890 Κεφαλλονίτες αλλά και νησιώτες από την Ανδρο.

Πολλοί περισσότεροι Ελληνες βρέθηκαν στην Χιλή από τις αρχές του 20ου αιώνα.

Αρκετοί από αυτούς προέρχονταν από την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία και έφθασαν στην Χιλή και σαν οικονομικοί μετανάστες αλλά και σαν πρόσφυγες ιδιαίτερα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.

Λίγα χρόνια πιο πριν κάποιοι Ελληνες είχαν εγκατασταθεί στην χώρα για να αποφύγουν τα δεινά του Α Παγκοσμίου Πολέμου.

Οπως αναφέρουμε παρακάτω για πολλές δεκαετίες η πλειοψηφία των Ελλήνων της Χιλής είχαν συγκεντρωθεί στην Αντοφαγκάστα

Σήμερα οι Ελληνες είναι, κατά κύριο λόγο, συγκεντρωμένοι στις κοινότητες του Σαντιάγκο, του Βαλπαραϊσο (που είναι  το επίνειο του Σαντιάγκο 100 χιλιόμετρα περίπου από την Πρωτεύουσα) και φυσικά της Αντοφαγκάστα.

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΕΣ  ΣΤΗΝ ΧΙΛΗ

Σερφάροντας στο διαδίκτυο για θέματα Χιλής ξαφνικά κάποιος θα ανακαλύψει πως στην χώρα αυτή υπάρχουν δεκάδες σχολεία που φέρνουν το όνομα Grecia,Republica Grecia, Chipre κλπ.

Τέτοια σχολεία συναντώνται στο Σαντιάγκο, στο Βαλπαράϊσο στο Πίε ντε Κουέκα, στην Τσιγκουαγάντε.Κοιτάζοντας το σχετικό φωτογραφικό υλικό,διακρίναμε ελληνικά αγάλματα, πίνακες με αναπαραστάσεις Ελλήνων ηρώων και ιστορικών προσωπικοτήτων αλλά και κείμενα ελληνικά (με λατινικούς χαρακτήρες) με προεξάρχοντα τον Εθνικό μας Υμνο, που συχνά άδεται από τις σχολικές χορωδίες.

Επίσης στο διαδίκτυο μπορείς να δεις τα παιδιά των σχολείων αυτών να χορεύουν ελληνικούς δημοτικούς χορούς αλλά και δημοφιλή και παγκοσμίως γνωστά μουσικά κομμάτια όπως ο Ζορμπάς του Θεοδωράκη κλπ.

Σε μεγάλο βαθμό η λειτουργία των σχολείων αυτών   λαμβάνει χώρα χάρις στην υποστήριξη ανθρώπων με Κεφαλλονίτικες ρίζες.Πρόκειται για την οικογένεια Μουστάκη, η οποία  μέσω της FUNDACION GABRIEL Y MARY MUSTAKIS επιτελεί ένα τεράστιο φιλανθρωπικό,πολιτιστικό αλλά και εθνικό έργο.

Ο Πατριάρχης της οικογένειας ήταν ο Γεώργιος Μουστάκης από τα Δενδρινάτα της Κεφαλλονιάς.Ο Γεώργιος Μουστάκης ήταν το τέταρτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας.Γεννήθηκε το 1891 ενώ ο άλλος αδερφός που βρέθηκε στην Χιλή, ο Γαβριήλ γεννήθηκε το 1901. Ολη η οικογένεια ζούσε με ελληνοχριστιανικές αρχές και απ’ότι φαίνεται ήταν δεμένη σαν μια γροθιά.

Ο πατέρας του Γεώργιου, όταν αυτός έφθασε στην εφηβεία τον έστειλε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου για να λάβει εμπορική μόρφωση αλλά και να μάθει γλώσσες (Αγγλικά.Γαλλικά).Επιστρέφοντας στην Ελλάδα για κάποιο διάστημα εργάσθηκε σε μια από τις πιο διεθνείς Ελληνικές εταιρίες της εποχής (εμπόριο καπνικών ειδών).Αργότερα ασχολήθηκε με το εμπόριο στην Οδησσό.Ο Γεώργιος στην συνέχεια μετέβη στην Νέα Υόρκη όπως και αρκετά ακόμη μέλη της οικογένειας Μουστάκη.Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 αφένός νυμφεύεται τηνΕλένη με την οποία θα αποκτήσει μία κόρη(την Ελένη) και έναν υιό(τον Κωνσταντίνο) αφ’ετέρου εγκαθίσταται μόνιμα στην Χιλή.

Από την άλλη ο Γαβριήλ αφού έκανε ιατρικές σπουδές στην Αθήνα,αναχώρησε για τις ΗΠΑ,όπου ενυμφεύθη την Μαρία Πλαστροπούλου.Το 1921 μετώκησαν στην Χιλή.

Στην επιχειρηματική δραστηριότητα του ο Γεώργιος υποστηρίχθηκε από τον αδελφό του Γαβριήλ. Σε λίγα χρόνια οι αδελφοί Μουστάκη έστησαν μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της προπολεμικής  ελληνικής Διασποράς, με τεράστια οικοδομικά συμπλέγματα στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, στην εξοχική πόλη Βίνια ντε Μαρ, στο Βαλπαραϊσο,στο Μπουένος Αϊρες και στην Κόρντοβα της Αργεντινής. Συνολικά η εταιρεία τους στην Χιλή και την Αργεντινή είχε δρύσει 18 υποκαταστήματα. Η ποικιλία των εμπορικών τους συναλλαγών,επεκτείνονταν από λάδι μέχρι μεταλλεύματα και από φρούτα μέχρι προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας .

Με τη ραγδαία έξοδο του ελληνικού πληθυσμού από την Αντοφαγάστα,ενισχύθηκε η ολιγάριθμη παροικία του Βαλπαραϊσο με αποτέλεσμα να ιδρυθεί και να λειτουργήσει εκεί η Ελληνική Κοινότητα του Βαλπαραϊσο.

Πρωτοπόροι της ίδρυσης της Κοινότητας ήσαν οι  δύο αδελφοί Μουστάκη, οι οποίοι κάλεσαν σε ιδρυτική συγκέντρωση την Ανοιξη του 1931 περίπου σαράντα έποικους, οι οποίοι όλοι ήσαν άντρες.

Αργότερα πάλι χάρις στην  ενίσχυση των αδερφών Μουστάκη ιδρύθηκε στο Βαλπαράϊσο Ορθόδοξος Ναός .

Οπως χαρακτηριστικά γράφει ο πρώην Μητροπολίτης  Μπουένος Αϊρες Γεννάδιος Χρυσουλάκης στο βιβλίο του Η δύσβατη πορεία της ζωής μου ” Ο Γεώργιος Μουστάκης μπορούσε να κτίσει όσες Εκκλησίες ήθελε, αλλά για να υπάρχει ενότητα των ορθοδόξων στην περιοχή, φρόντισε να κτισθεί μία Εκκλησία με τη συμμετοχή και των ορθοδόξων της Αντιοχειανής Εκκλησίας και, επειδή εκείνοι ήσαν πρισσότεροι, έδωσε σ’ εκείνους το 60% και στους Ελληνες το 40%”.

Ο Γεώργιος Μουστάκης απεβίωσε το 1962 αφού είχε αποκτήσει ακόμα ένα παιδί και είχε ενισχύσει περαιτέρω την παρουσία του Ομίλου Μουστάκη στην Λ.Αμερική.

Στη δεκαετία του 1970 ο Γαβριήλ Μουστάκης άρχισε μεθοδευμένη εκστρατεία ευεργεσιών ιδρύοντας αγαθοεργό ίδρυμα, προκειμένου να διεισδύσει ο ελληνικός πολιτισμός και η παιδεία εναργέστερα στην Χιλιανή κοινωνία.Ο Γαβριήλ Μουστάκης αναδείχτηκε σε μεγάλο ευεργέτη  του Ελληνισμού και με την γενναιόδωρη χρηματοδότηση της έδρας ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ  ΦΩΤΙΟΣ ΜΑΛΛΕΡΟΣ στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο.(ΤΑΜΗΣ Greek Migration and settlement in South America)

Η FUNDACION ιδρύθηκε το 1992 και στην αρχή κάλυπτε 13 σχολεία ενώ σήμερα φροντίζει πάνω από 25 σχολεία στην Χιλή.

Ο σημαντικός αυτός άνθρωπος απεβίωσε το 1996 αλλά η κληρονομιά του και το ίδρυμα του παραμένουν συνεχίζοντας το σπουδαίο του έργο.

Το  ίδρυμα Γαβριήλ και Μαίρης Μουστάκη διέθετε ένα δραστήριο διοικητικό συμβούλιο που αποτελούσαν οι Κωνσταντίνος Μουστάκης, Γεώργιος Αναστασίου και Ραούλ Τόρο.

Ο Κωνσταντίνος Μουστάκης πέθανε το2014 αφήνοντας και αυτός πίσω του ένα σημαντικό και συχνά καινοτόμο επιχειρηματικό έργο.

Ο Κωνσταντίνος όμως άφησε πίσω του και μία κόρη την Αlejandra Moustakis της οποίας η μητέρα είναι Παλαιστίνια.

Η Alejandra είναι μία από τις αντιπροσώπους της νεώτερης γενιάς  της Οικογένειας Μουστάκη και έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δυναμική στον επιχειρηματικό χώρο.

Αφού ίδρυσε μια σειρά καινοτόμες επιχειρήσεις πρόσφατα με διάφορους άλλους συνεργάτες δημιούργησε σε μία κεντρική συνοικία του Σαντιάγο έναν σημαντικό χώρο τον οποίο αποκάλεσε IF Ideas Factory. Αυτό το Εργοστάσιο Ιδεών είναι ένας χώρος μοναδικός στην Χιλή όπου στο ίδιο μέρος συγκεντρώνονται επιχειρηματίες,επενδυτές,start ups, θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων,πανεπιστήμια, τεχνολογικά εργαστήρια κλπ όπου όλοι δουλεύουν σε αγαστή συνεργασία προκειμένου να προωθηθούν οι καινοτομίες.Σύμφωνα με την Alejandra Moustakis αυτό βοηθάει άτομα με δημιουργικές δυνάμεις και αίσθηση πρωτοβουλίας ,ακόμα και εάν δεν έχουν τελειώσει λαμπρά Πανεπιστήμια, να έχουν άξιοσημείωτη συμβολή στον εκσυγχρονισμό της Χιλιανής  Οικονομίας.( Διαδίκτυο:Por Lenka Carvallo/14 November 2014-Alejandra Mustakis: La reina del”Chilecon  Valley”)

(Αλλες πηγές για την Οικογένεια και Ομιλο επιχειρήσεων Μουστάκη:Blog του Gabriel Panayosoulis και προσωπική αλληλογραφία με Ελληνοχιλιανούς)

Η οικογένεια Φαραντάτου είναι γνωστή στην Κεφαλλονιά.

Πριν μερικά χρόνια μετά από ένα ταξείδι στην Χιλή και ψάχνοντας στοιχεία για τον Ελληνισμό της Χιλής ανακάλυψα στο διαδίκτυο πως Πρόξενος της Ελλάδας στην Αντοφαγκάστα στην Βόρειο Χιλή ήταν μια Κεφαλοννίτισα η κα Φαραντάτου.

Μια Κεφαλλονίτισα που είχε γεννηθεί στην Αντοφαγκάστα και ήταν τέκνο του Παναγιώτη Φαραντάτου και της Πουλχερίας Πολίτη.

Η Αντοφαγκάστα όντας μεγάλο κέντρο εξόρυξης αρχικά Νιτράτη και αργότερα Χαλκού  προσήλκυσε εκατοντάδες Ελληνες μετανάστες (ειδικά κατά τα πρώτα 20-30 χρόνια του 20ου αιώνα).

Πολλές πληροφορίες για τους Ελληνες της πόλης και της περιοχής περιείχαν οι οι διάφορες εκδόσεις της εφημερίδας El Mercurio de Antofagasta.

Τις πληροφορίες της εφημερίδας για τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα τις επεξεργάστηκε ο γιός ενός Ελληνα μετανάστη, ο Μιγκουέλ Χαράμης Πολίτης, ο οποίος συνέγραψε βιβλία για τους Ελληνες της περιοχής.Ετσι στο βιβλίο του “Ελλάδα και Ελληνες”  αναφέρει ότι το 1922 επισκέφθηκε την πόλη ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας Ιωάννης Σατιράκης, ο οποίος είχε την προθεση να οργανωθεί μία Ελληνική Κοινότητα , όπου οι Ελληνες θα αισθανόντουσαν σαν στο σπίτι τους.Στις προσπάθειες του αυτές ο Σατιράκης είχε την υποστήριξη του Ελληνοχιλιανού Ραμόν Τσιλοβίτη.

Στις 20 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ιδρύθηκε ο “Ελληνικός Σύλλογος Αμοιβαίας Βοηθείας” με 147 μέλη.Πρόεδρος ήταν ο Γεράρδο Τριαντάφιλο,Αντιπρόεδρος ο Χορχε Κατέβας, Γραμματέας ο Ραμόν Τσιλοβίτης, Αναπληρωτής Γραμματέαςο Στυλιανός Βαλαβάνης,Ταμίας ο Χόρχε Καραγιάννης,Αναπληρωτής Ταμίας ο Ιωσήφ Σκλάβος.Μέλη του του ΔΣ ήσαν ο Τεοντόρο Χαρμής,ο Χόρχε Γαλανάκης, ο Μενέλαος Φρανσισκάκης, ο Χεράρδο Κασανέβα και ο Ανγκελ Αδαμόπουλος. ο σύλλογος της Αντοφαγκάστα θεωρείται ένας από τους πρώτους συλλόγους Ελλήνων στην Νότια Αμερική.

Το 1926 ιδρύθηκε το πρώτο Φιλόπτωχο από διάφορες Ελληνίδες κυρίες.Πρώτη Πρόεδρος αναδείχτηκε η κα Χρύση Αλμαλιώτη.

Διάφορες πηγές τοποθετούν τον αριθμό των Ελλήνων στην Αντοφαγκάστα κατά την περίοδο 1920-1935 σε περίπου 4000,όντας κατ’αυτόν τον τρόπο το σημαντικώτερο κέντρο του Ελληνισμού στην χώρα.

Η κα Φαραντάτου διετέλεσε άμισθος πρόξενος της Ελλάδας για περίπου 50 χρόνια.Στην διάρκεια αυτής της περιόδου ανέπτυξε σημαντικώτατο.

Το 1957 ήταν μία από τους συνιδρυτές του Καθολικού Πανεπιστημίου του Βορρά.Ανήκε στο Διοικητικό σώμα του Πανεπιστημίου μέχρι το 1992 οπότε και αποσύρθηκε.Επίσης ίδρυσε και το Ελληνικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο στην Αντοφαγκάστα,το οποίο η Χιλιανή Κυβέρνηση εθεώρησε ως το καλύτερο δίγλωσσο Ινστιτούτο της χώρας .

Για δεκαετίες αρθρογραφούσε στην σημαντικώτερη εφημερίδα της Χιλής την El Mercurio(Eρμης) έκδοση Αντοφαγκάστα.Εκεί κρατούσε την βασική Κυριακάτικη στήλη(Editorial).Για την προσφορά της αυτή της απονεμήθηκε από την Κεντρική Διοίκηση της εφημερίδας στο Σαντιάγκο ειδικό Βραβείο.

Σημαντικότατη ήταν η συνδρομή της στην διάδοση της Ελληνικής Λογοτεχνίας.Οντας πρώτη εξαδέλφη του  σημαντικού Ελληνοαμερικάνου συγγραφέα Κιμον Φράιαρ (Κίμωνα Καλογερόπουλου)του παρείχε πολύ μεγάλη υποστήριξη για την μετάφραση της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ του Νίκου Καζαντζάκη στα Αγγλικά(δακτυλογραφώντας 33.333 στίχους).

Ετσι το δακτυλογραφημένο αυτό κείμενο στάλθηκε στον γνωστό εκδοτικό οίκο της Ν.Υόρκης SIMON&SHUSTER κάποια στιγμή το 1958 από την έρημο του Σαν Πέδρο ντε Ατακάμα.

Συνεχίζοντας την ενασχόληση της με τον Καζαντζάκη πήγε στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου για 3 μήνες εσπούδασε το έργο του μεγάλου Κρητικού.

Η κα Φαραντάτου γενικώτερα έπαιξε σημαντικό ρόλο σε πολλές εκδηλώσεις για τον Ν.Καζαντζάκη στην Χιλή και εκτός αυτής και συνεχίζει έως σήμερα την δραστηριότητα της στα πλαίσια του συλλόγου Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ.

Παράλληλα με όλες αυτές τις δραστηριότητες ανέπτυξε και σημαντική φιλανθρωπική δράση βοηθώντας την φτωχολογιά της Αντοφαγκάστα.

Για όλη αυτήν την μεγάλη της προσφορά η Ελληνο- Χιλιανή αυτή με τις κεφαλλονίτικες ρίζες έλαβε μια σειρά από βραβεία.

Το 1997 το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών της απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Φοίνικα για τις προξενικές υπηρεσίες που παρείχε για 50 περίπου χρόνια.

Το 1995 έλαβε το βραβείο της Χρυσής Αγκυρας της Αντοφαγκάστα( πρόκειται για την ανώτατη διάκριση της πόλης).

Στην Κεφαλλονιά το 1998 έλαβε έναΤιμητικό Μετάλλιο από τον τότε υπουργό Παιδείας Γεράσιμο Αρσένη αλλά και ένα Δίπλωμα Διακεκριμένου Πολίτη από τον Δήμαρχο Αργοστολίου ενώ το 2006 της απονεμήθηκε το Μετάλλιο του Ελληνικού Κοινοβουλίου από την Πρόεδρο της Βουλής  της Αννας Ψαρούδα Μπενάκη. (Πηγή  Προσωπική επικοινωνία και αλληλογραφία)

==============================================================================

Αξίζει να προσθέσουμε κάτι και για τους Κεφαλλονίτες ανώνυμους η επώνυμους που με τον ένα ή άλλο τρόπο,χάρις στο έργο τους και την δουλειά τους, τόνωσαν τους δεσμούς ανάμεσα στην Ελλάδα και την Λατινική Αμερική.

Εξαιρετική δουλειά λοιπόν έχει κάνει ο Ρήγας Καππάτος, ο οποίος εάν και ζει μεταξύ ΗΠΑ και Κεφαλλονιάς έχει συγγράψει, μεταφράσει και επεξεργασθεί βιβλία όπως “Η παρουσία της Ελλάδας στην ποίηση της Λατινικής Αμερικής”,”GABRIELA MISTRAL Bραβείο Νόμπελ 1945  Τα καλύτερα ποιήματα της  SUS MEJORES POEMAS”, “Γενική Ανθολογία σύγχρονης Λατινο-αμερικανικης ποίησης 1892-1975″που επεξεργάστηκε με την βοήθεια και την αρωγή του Χιλιανού ποιητή Πέδρο Λάστρα, και όπουδημοσιεύονται ποιήματα 101 ποιητών από 14 χώρεςκαθώς και “Τα εκατό ωραιότερα ερωτικά ποιήματα της Ισπανικής γλώσσας”.(Τα έργα αυτά,αλλά και αρκετά άλλα έχουν εκδοθεί από τον Εκδ.Οίκο ΕΚΑΤΗ).

Μία διεθνής Σκηνοθέτις με Κεφαλλονίτικες ρίζες αναδεικνύει ιστορίες της Λ.Αμερικής στην Νέα Υόρκη.

Στο περίφημο Center for Contemporary Opera στις αρχές του 2014 ανέβηκε η παράσταση της Οπερας     ” El Cimarron” με τη σκηνοθετική υπογραφή της Ευγενίας Αρσένη.Πρόκειται για την πραγματική ιστορία του Εστέμπαν Μοντέχο, ήρωα του απελευθερωτικού αγώνα στον πόλεμο ανεξαρτησίας της Κούβας κατά των Ισπανών.

Το έργο αφορά στη ζωή ενός δραπέτη σκλάβου στην Κούβα, πρωτοστάτη του Απελευθερωτικού Αγώνα.Πρόκειται για την ιστορία του Εστέμπαν Μοντέχο, τον οποίο ανακάλυψε ο εθνολόγος Μιγκέλ Μπαρνέτ, διαβάζοντας ένα άρθρο στην εφημερίδα για υπερήλικες αναλφάβητους που μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν. Ο Μπαρνέτ επιδίωξε να συναντήσει τον Εστέμπαν όταν ο τελευταίος ήταν 103 ετών.Κατέγραψε την ιστορία του και ανάμεσα τους δημιουργήθηκε μια βαθιά φιλία που κράτησε δέκα χρόνια έως το τέλος της ζωής του Εστέμπαν ,ο οποίος πέθανε σε ηλικία εκατόν δέκατριών ετών. Ετσι καταγράφηκε η ιστορία ενός συνειδητά μοναχικού επαναστάτη που πάλεψε για το κοινωνικό σύνολο.(ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 30/01-05/02/14 σελ.104-105 Αρθρο Νεφέλης Λυγερού)

Φυσικά δεν μπορούμε να παραλείψουμε τον μοναδικό Κεφαλλονίτη,Ανθρωπο,Ποιητή,Ταξιδευτή τον Νίκο  Καββαδία.Στα ασταμάτητα ταξείδια του είχε βρεθεί στα λιμάνια της Λ.Αμερικής συγχρωτίστηκε με τους ανθρώπους της και ιδιαίτερα τις γυναίκες της (μάλιστα στην εκπομπή ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ αναφέρεται ότι κάποια στιγμή έσωσε μια Ελληνίδα στο Μπουένος Αϊρες και την έφερε πίσω στην Ευρώπη).Στα ποιήματα του κάνει αναφορές στα λιμάνια αυτά.Αλλά η Λατινική Αμερική οι λαοί της, οι ανοιχτές της φλέβες είναι φανερό πως τον συγκινούσαν ιδιαίτερα.Αυτό το βλέπουμε στο ποίημα του GUEVARA όπου “συντροφιά” στον Τσε κάνουν οι μορφές της Λατινοαμερικάνικης Ιστορίας του 19ου αιώνα, Jose Marti  και Simon Bolivar αλλά και ο αδικοσκοτωμένος μεγάλος ποιητής Federico Garcia Lorca.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Μητροπολίτου πρ. Μπουένος Αϊρες ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑΚΗ  Η ΔΥΣΒΑΤΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ.

Anastasios M. Tamis Greek Migration and Settlement in Central America. In K.Loukeris & K.Petrakis (Eds) Athens, Greece: Polaris Publishing/ University of Notre Dame Australia ResearchOnline@ND

Anastasios M. Tamis Greek Migration and Settlement in South America. In K.Loukeris & K.Petrakis (Eds) Athens, Greece: Polaris Publishing/ University of Notre Dame Australia ResearchOnline@ND

ΜΑΡΙΑ  ΔΑΜΗΛΑΚΟΥ  “Ελληνες μετανάστες στην Αργεντινή (1900-1970) Διαδικασίες συγκρότησης και μετασχηματισμοί μιας μεταναστευτικής κοινότητας” ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Αθήνα 2004

ΝΙΚΟΣ ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ (ΠΑΛΔΗΣ) “Χρονικό του Ελληνισμού της Βενεζουέλας”Βύρωνας-Αθήνα 1995

Περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 510 Δεκεμβριος2010 -ΑΦΙΕΡΩΜΑ :Οι Ελληνες στην Αμερική/ Οι Ελληνες στη Λατινικη Αμερική του Γιώργου Ρουβάλη/Οι πρώτοι Ελληνες της Αμερικης του Ιωάννη Σ.Παπαφλωράτου

Frederique Langue HISTOIRE DU VENEZUELA–DE LA CONQUETE A NOS JOURS  Ed  L’Harmattan 1999)

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Gregos no Brazil/Διαδίκτυο

Ιστότοπος του Δημήτρη Παρούση/godimitris

βλ Διαδίκτυο Los Griegos en Equador

Blog του Gabriel Panayosoulis

Por Lenka Carvallo/14 November 2014-Alejandra Mustakis: La reina del”Chilecon  Valley”).

Χρήστος Κατσάνης για την ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 15.4.2015