O απόδημος ελληνισμός «ένα βουνό – διαμάντι μονάκριβο στον κόσμο» – Ημερίδα

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Ο Απόδημος Ελληνισμός είναι ο «μεγάλος άγνωστος» στην Ελλάδα. Αυτό τόνισε σε ομιλία του το βράδυ της Δευτέρας, 16 Μαρτίου 2015, στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου, ο ελληνο-αμερικανός πολιτικός ηγέτης  π. Γερουσιαστής,  π. Πρόεδρος της Βουλής του Νιού Χαμπσάιρ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης,  κ. Χρήστος         ( Κρις)  Σπύρου.

Ο κ. Σπύρου, μιλώντας με γενικό θέμα «Απόδημος Ελληνισμός», αναφέρθηκε στα επιτεύγματα του απόδημου ελληνισμού τον οποίο παρομοίασε με  «ένα βουνό –διαμάντι μονάκριβο στον κόσμο» για να προσθέσει πως «δυστυχώς η ελληνική πατρίδα δεν μπόρεσε ακόμη να βρει τον κατάλληλο κόπτη για να τον αξιοποιήσει». Τόνισε, επίσης τα προβλήματα των ομογενών. Ζήτησε δε από την ελληνική κυβέρνηση να ενσκήψει πάνω σ’ αυτά και να προωθήσει την επίλυσή τους.

Την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ημερίδα για τον Απόδημο Ελληνισμό,  οργάνωσε ο «Σύνδεσμος Επιτελών  Εθνικής Αμύνης» (ΣΕΕΘΑ) και εκτός του κ. Σπύρου, άλλοι ομιλητές ήταν , ο Δρ.  Αντώνιος Κόντης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών που μίλησε με θέμα «Σκέψεις για τις σχέσεις Μητρόπολης  με την Ελληνική Διασπορά»  και  ο κ. Θεόδωρος Δημάδης, προϊστάμενος διεύθυνσης της ΓΓ Απόδημου Ελληνισμού,  που αναφέρθηκε στα  «Δίκτυα του Απόδημου Ελληνισμού – Σημασία και Προοπτικές».

Συντονιστής της συζήτησης ο κ. Ζαφείριος Ταμπακίδης, Αντιπτέραρχος ε.α. και Αντιπρόεδρος  του ΔΣ του Συνδέσμου, ενώ διαβάστηκε και χαιρετισμός της π. Γενικής Γραμματέως  του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ) Δρ. Όλγας Σαραντοπούλου.

Στην εισηγητική του ομιλία ο πρόεδρος Λάμπρος Καζάκος  εξήγησε ότι οι λόγοι για τους οποίους επιλέχτηκε το θέμα «Απόδημος Ελληνισμός» ήταν «για να υπάρξει και μία ευχάριστη νότα μέσα σε όλο το  θέμα των τελευταίων δυσάρεστων ημερίδων του Συνδέσμου που αφορούσαν είτε στην οικονομική κρίση είτε στους μετανάστες που φθάνουν στην Ελλάδα νομίμως ή μη». Ο κ. Καζάκος, παρουσιάζοντας τους εκλεκτούς ομιλητές αναφέρθηκε και στην αγάπη των αποδήμων Ελλήνων για τη μητέρα πατρίδα «η οποία εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους».

Από την πλευρά του ο Συντονιστής της ημερίδας κ. Ταμπακίδης εξέφρασε την αισιοδοξία του για το γεγονός  ότι την εκδήλωση παρακολούθησαν και πολλοί νέοι, μαθητές στρατιωτικών σχολών.

Κρις Σπύρου

Στην ομιλία του ο κ. Σπύρου υποστήριξε ότι «τρεις είναι οι Μεγάλοι Άγνωστοι στην ελληνική πατρίδα.

*Ο Άγνωστος Στρατιώτης.

* Ο  Άγνωστος φοροφυγάς και,

* Ο …Άγνωστος Απόδημος!».

Αναφερόμενος σε παλαιότερο άρθρο του Μπάμπη Μαρκέτου, πρώην εκδότη-διευθυντή του «Εθνικού Κήρυκα» (1947-1977) όπου σημείωνε μεταξύ άλλων πως  « άγνωστη είναι στην Ελλάδα η Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού (…) αν και έρχεται πρώτος στο έμβασμα προς τον συγγενή και στο κοινωφελές τοπικό έργο, στον εθνικό έρανο και γενικά στον εθνικό ζήλο…» ο κ. Σπύρου πρόσθεσε ότι «άγνωστη είναι και η ανθρωπο-γεωγραφία του Απόδημου Ελληνισμού»  καθώς δεν υπάρχει επίσημη απογραφή του. Ένα κενό που, όπως είπε, είναι «το πρώτο πράγμα που άμεσα επιβάλλεται  να γίνει» καθώς «το ελληνικό κράτος αγνοεί πόσοι, που και ποιοι είναι οι ελληνικής καταγωγής πολίτες πρώτης έως και πέμπτης πλέον γενιάς. Τι αντιπροσωπεύουν σε διανόηση, σε οικονομική δυνατότητα και σε έμψυχο πολιτικό και πολιτιστικό δυναμικό». Για να επισημάνει πως «δεν είναι δυνατόν να αξιοποιήσεις κάτι το οποίο δεν γνωρίζεις».

Αναφερόμενος στην δυναμική του Απόδημου Ελληνισμού ο κ. Σπύρου είπε ότι ασχέτως του τελικού πληθυσμιακού του μεγέθους, που ποικίλει αφού δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή, «η Ομογένεια διαθέτει πλέον παγκοσμίως ισχυρότατη βάση επιστημόνων, επαγγελματιών, πολιτικών, καλλιτεχνών, λογοτεχνών και επιχειρηματιών».

Ο κ. Σπύρου, επεσήμανε πως «η προσφορά της Ομογένειας διαχρονικά επεκτάθηκε και άνθησε σε κάθε πτυχή, σε κάθε υπόθεση και σε κάθε δύσκολη ώρα που αντιμετώπιζε η γενέτειρα» για να συμπεράνει πως: «η Ιστορία του Απόδημου ελληνισμού, είναι μια καταγραφή αγώνων, μόχθου και προσφοράς».

Δεν δίστασε, όμως, και να επισημάνει πως απέναντι σ΄ αυτήν την προσφορά, «ούτε στεφάνι, από την ελληνική πατρίδα, στον Άγνωστο Ομογενή! Ούτε στεφάνι ελιάς στο κεφάλι των ζώντων, ούτε στεφάνι τιμής στα πόδια των αποδήμων νεκρών. Δυστυχώς!»

Ο κ. Σπύρου ζήτησε από το ελληνικό Κράτος «έστω και τώρα, να αποφασίσει με σοβαρότητα και συνέπεια να αξιοποιήσει τον Απόδημο Ελληνισμό. Και να ασχοληθεί εμπεριστατωμένα με τα προβλήματά του».

Και τόνισε: «Η επιστολική ψήφος δικαιωματικά και συνταγματικά μας ανήκει. Χρειάζεται φορολογική δικαιοσύνη. Απαιτείται επάρκεια σε εκπαιδευτικούς. Προγράμματα, βιβλία, σχολεία, τεχνολογική υποδομή για την εκμάθηση της ελληνικής Γλώσσας στους ομογενείς και τα παιδιά τους».

Και κατέληξε:

«Αυτά είναι προβλήματα που πρέπει να λύσει η μητρόπολη του ελληνισμού προσβλέποντας στην αναθέρμανση των σχέσεων των Αποδήμων με την πατρίδα, που σήμερα. δυστυχώς, δεν βρίσκονται και στο καλύτερό τους επίπεδο. Θα έλεγα, είναι στο χειρότερο από ποτέ… Δεν θέλω να ξανακούσω όσο ζω αυτή την έκφραση που είναι γεμάτη με ντροπή: «Νιώθω Έλληνας στην ξενιτιά και στην Ελλάδα ξένος».

Ολόκληρη η ομιλία του κ. Κρις Σπύρου ΕΔΩ

Θεόδωρος Δημάδης

Στην ομιλία του ο κ. Δημάδης τόνισε ότι την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μία νέα μετανάστευση από την Ελλάδα προς τις χώρες του εξωτερικού.  Το κύμα αυτό «νέο-μεταναστώνν» αποτελείται κυρίως από επιστήμονες.  Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας την οποία επικαλέστηκε, «περί τις 180.000 Έλληνες έφυγαν την τελευταία εξαετία στο εξωτερικό. Η πλειονότητα αυτών περί το 80% ήταν πανεπιστημιακής μόρφωσης. Εξ αυτών οι μισοί κατείχαν και διδακτορικό δίπλωμα.».

Κύριοι λόγοι του νέου μεταναστευτικού κύματος, είναι το οικονομικό. «Δεν  βρίσκουν εργασία στην Ελλάδα καθώς την τελευταία πενταετία βιώνουμε την κρίση», είπε, πρόσθεσε, όμως, πως αυτό δεν είναι και ο μόνος λόγος. «Ένας επιστήμονας δεν φεύγει μόνον για τα οικονομικά. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι που τον ωθούν να φύγει από την Ελλάδα. Είναι  οι υποδομές που δεν υπάρχουν, οι έρευνες που δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει και το περιβάλλον εργασίας που βρίσκει καλύτερο στο εξωτερικό».

Ως σύγχρονη μορφή δικτύων ανέφερε το Δίκτυο Αιρετών Τοπικής Αυτοδιοίκησης,  που δημιουργήθηκε στην  Ευρώπη το 2001 σε συνεργασία με την ΚΕΔΚΕ, το ΥΠΕΞ την ΓΓ Απόδημου Ελληνισμού και περιλαμβάνει 210 μέλη οι οποίοι είναι Δήμαρχοι,. Κοινοτάρχες και περιφερειάρχες  σε όλες τις πόλεις της Ευρώπης. Το δίκτυο διοικείται από 20μελές Συμβούλιο. Συντονίζουν τις δραστηριότητες τους σε μια σειρά θεμάτων όπως είναι το Περιβάλλον, η Ενέργεια, Διαχείριση Απορριμμάτων και άλλα.

Άλλο δίκτυο, η Παγκόσμια Διακοινοβουλευτική Ένωση (ΠΑΔΕΕ), ομογενείς πολιτικοί σε όλα τα κοινοβούλια του κόσμου. Πρόκειται για 226 ελληνικής καταγωγής βουλευτές κλπ. Ιδρύθηκε το 1996, διοικείται από 9μελές ΔΣ και έχει έδρα και Συντονιστικό Γραφείο στα κτίρια της ελληνικής Βουλής

Τα δύο αυτά δίκτυα, κατά τον κ. Δημάδη, έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τις τοπικές κοινωνίες και τα τοπικά κοινοβούλια μέσω των νομοθετημάτων επί θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος ακόμη και στα εθνικά θέματα.

Ένα τρίτο δίκτυο χαρακτήρισε την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων  Πέντε Ηπείρων. Μία διαδικτυακής μορφής όργανο που συστάθηκε το 2001 στην Γερμανία.

Ο κ. Δημάδης αναφέρθηκε στα διάφορα νομοθετήματα που, όπως είπε, έχουν περάσει από τη Βουλή για τον Απόδημο ελληνισμό όπως για την εκπαίδευση των ομογενών, διμερείς συμβάσεις με πολλά κράτη για θέματα κοινωνικά-ασφαλιστικά, αποφυγής διπλής φορολογίας, Οικοσκευής και Παλιννόστησης, στήριξης ομογενειακών οργανώσεων κλπ.

Τέλος αναφέρθηκε στο δίκτυο αλληλεγγύης που έχει εκδηλωθεί με συλλογή φαρμάκων, τροφίμων ακόμη και χρημάτων που αποστέλλονται στην Ελλάδα και τα οποία, όπως είπε «δεν βγαίνουν στη δημοσιότητα».

Δρ. Αντώνιος Κόντης

Θεωρητικές προσεγγίσεις για τις σχέσεις Μητρόπολης και Διασποράς, έδωσε από την πλευρά του ο κ. Κόντης ο οποίος προσδιόρισε ως βασικό κίνητρο της μετανάστευσης τις οικονομικές και δημοσιονομικές διαφορές καθώς και η πρόσβαση σε δημόσια αγαθά στις χώρες υποδοχής.

Αναφερόμενος στην ελληνική Διασπορά ο κ. Κόντης την προσδιόρισε σε μία μεταναστευτική κίνηση προηγούμενων ετών και από ένα τμήμα που ονομάζεται ιστορική διασπορά και εξήγησε ότι εννοεί  τον ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου, του Ευξείνου Πόντου, της Πόλης και άλλων τέτοιων περιοχών.

Αναφορικά με το μέγεθος της ελληνική Διασποράς ο κ. Κόντης το προσδιόρισε περίπου σε 3.000.000 άτομα, υποστηρίζοντας ότι είναι δύσκολη η καταγραφή των Αποδήμων από την «στατιστικά αδύναμη» Ελλάδα.

Κύριο χαρακτηριστικό της ελληνικής Διασποράς, είπε, είναι το ότι έχει πολύ μεγάλη διάρκεια παραμονής στην αλλοδαπή και ταυτόχρονα;  Ισχυρούς δεσμούς τόσο με τη χώρα υποδοχής όσο και με την χώρα προέλευσης, την Ελλάδα. Αυτό την διαφοροποιεί από άλλες μεταναστευτικές ομάδες αφομοιωμένες, που οι σχέσεις τους με την χώρα προέλευσης είναι από ασθενής έως ανύπαρκτη.

Ακολούθως έδωσε έναν ορισμό της έννοιας Διασπορά, θεωρώντας ότι Διασπορά είναι το σύνολο των ατόμων ελληνικής εθνότητας που διαμένουν μόνιμα σε ένα ή περισσότερα Κράτη εκτός Ελλάδος για μεγάλο χρονικό διάστημα ή κατιόντες αυτών και τα οποι8α διατηρούν ισχυρούς υλικούς και συναισθηματικούς δεσμούς με το μητροπολιτικό κέντρο και μεταξύ τους.

Αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο το μητροπολιτικό Κέντρο προσεγγίσει την Διασπορά κατά τον κ. Κόντη, αυτός ενέχει στοιχεία Πατερναλιστικού Κέντρου και Γαλαξία. Δηλαδή με αρκετά στοιχεία αυτονομίας της Διασποράς συγκριτικά με το Κέντρο.

Πολυδιάστατη και ολοκληρωμένη χαρακτήρισε, εξάλλου, ο κ. Κόντης την πολιτική που έχει ασκήσει μέχρι σήμερα το μητροπολιτικό κέντρο απέναντι στην ομογένεια.

Ακολούθως ο ομιλητής υπέβαλε 12 προτάσεις για το μέλλον των σχέσεων μητροπολιτικού  κέντρου – Αποδήμων.

*Η διοικητική πολυδιάσπαση των ελληνικών δημοσίων υπηρεσιών έχει ξεπεραστεί και ως εκ τούτου η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού που εκπροσωπεί την ελληνική πολιτεία και την ελληνική διοίκηση πρέπει να μείνει ως έχει.

Πρότεινε, μάλιστα, να ονομάζεται ελληνική Διασπορά και όχι Απόδημος Ελληνισμός. Ζήτησε δε να αλλάξουν όλα τα δημόσια έγγραφα, οι νόμοι κλπ. Και σε όλα τα όργανα ώστε η Διασπορά να αντικαταστήσει παντού και στις οργανώσεις την έννοια απόδημος ελληνισμός!

*Ζήτησε να διαφυλαχθεί η διακομματική συναίνεση για τον ελληνισμό της διασποράς.

*Το ελληνικό κέντρο να προσέξει να μην είναι πολύ πατερναλιστικό και ελλαδο-κεντρικό. Να γίνει περισσότερο ελληνοκεντρικό.

*ΤΟ ΣΑΕ να ολοκληρωθεί και με ευρύτερα τμήματα της Διασποράς, να γίνει ένα αυτό-διοικητικό και αυτοχρηματοδοτούμενο σωματείο.

*Να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία. Να μπούμε στο σπίτι του κάθε Έλληνα της Διασποράς.

*Να προωθηθεί ο ευεργετισμός και ο φιλελληνισμός. Να μελετούμε πιο συστηματικά τη Διασπορά. Σε επίπεδο διασπορικών σπουδών

*Να αποκτήσουμε επιχειρησιακό σχέδιο με χρονική προοπτική και συγκεκριμενοποίηση για την άσκηση πολιτικής. Δεν μπορεί να ασκηθεί η ίδια πολιτική σε όλα τα τμήματα της Διασποράς. Πρέπει να είναι διαφοροποιημένη ανά τόπο και ανά θέμα.

* Το πολιτικό λόμπι στην αλλοδαπή. Το μητροπολιτικό κέντρο έχει συχνά αυξημένες προσδοκίες από τη Διασπορά, που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.  Για να γίνει πιο αποτελεσματικό χρειάζεται προσεκτική επιλογή στόχων και μέτρων πλουραλιστική οργάνωση της Διασποράς ευέλι9κτες συμμαχίες με άλλα ισχυρά λόμπι.

* Προσοχή στον κίνδυνο της αρχαιολατρίας. Η σύγχρονη Ελλάδα επίσης παράγει δημιουργεί.

*Σχέσεις Διασποράς,-Εκκλησίας και κοσμικών οργανώσεων. Να υπάρχει σχέση συμπληρωματικότητας και όχι υποκατάστασης.

Ολγα Σαραντοπούλου

Στον σύντομο χαιρετισμό της η Γραμματέας του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ) ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Η σύγχρονη Πατρίδα τόσο διαφορετική, αγωνίζεται σήμερα να ανυψώσει το ανάστημά της μέσα από μια σαρωτική και πολύπλευρη κρίση ηθική, πνευματική, οικονομική και πολιτική που αγγίζει την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της, και το ίδιο το ιδεολογικό οικοδόμημα που μας κληροδοτήθηκε από τις προηγούμενες γενιές Ελλήνων.

Ο λαός της Ελλάδας πρέπει να κερδίσει την μάχη αυτή κρατώντας τις κατακτήσεις του παρελθόντος, διασφαλίζοντας την συνέχεια της αδιάλειπτης ιστορικής του πορείας.

Ο Ελληνισμός ανά τον κόσμο στέκεται αλληλέγγυος στο πλευρό της μητρο-πολιτικής  Πατρίδας αλλά και της Κύπρου που εξίσου δοκιμάζεται τελευταία. Γιατί αυτό που μας ενώνει είναι η γλώσσα, η Ορθόδοξη Πίστη, η κοινή ιστορική μνήμη, ο Πολιτισμός μας. Τούτη η Πατρίδα είναι Πατρίδα γενναίων, φωτισμένων ανθρώπων, υπερασπιστές των ιδανικών με επίκεντρο τον άνθρωπο, στους οποίους πρέπει και πάλι να εναποθέσουμε την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον στις γενιές που έρχονται».

Ερωτήσεις

Στο τέλος των ομιλιών υποβλήθηκαν από το ακροατήριο ερωτήσεις η σημαντικότερη των οποίων αφορούσε τις σχέσεις Εκκλησίας-Ομογένειας.

Απαντώντας ο κ. Σπύρου υποστήριξε ότι η ανάμειξη της τουρκικής διοίκησης στα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και η προϋπόθεση της τουρκικής υπηκοότητας «πατρόθεν εξ αρχής» του προσώπου του εκάστοτε Οικουμενικού Πατριάρχη, δεν συνάδει με την απευθείας διασύνδεσή του με την Εκκλησία των Αποδήμων Ελλήνων η οποία θα όφειλε να βρίσκεται κάτω από τη σκέπη της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

ΣΗΜ ΡΗΡ: Η Panhellenic Post,  η οποία υπήρξε χορηγός επικοινωνίας της εκδήλωσης, με άρθρο της που θα ακολουθήσει, θα διατυπώσει τις θέσεις και τις απόψεις της πάνω στα όσα ακούστηκαν στην ενδιαφέρουσα αυτή ημερίδα. Επίσης θα δημοσιεύσει φωτογραφίες από την ημερίδα, μόλις της αποσταλούν.