Ο επιχειρηματίας που βγάζει χρήματα από σκουπίδια

Αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα success stories των τελευταίων ετών στις ΗΠΑ:  Πώς ένας νεαρός Ούγγρος ξεκίνησε, σεμνά και ταπεινά, πριν 13 χρόνια μια επιχείρηση ανακύκλωσης σκουπιδιών και σήμερα φτάνει να έχει ετήσια έσοδα πάνω από 16 εκατ. ευρώ.

Ο Τομ Ζάκι γεννήθηκε στην Ουγγαρία, από την οποία έφυγε το 1985, σε ηλικία τεσσάρων ετών. Η οικογένεια του, μετά από ένα διάστημα παραμονής στην Ολλανδία, τελικά κατέληξε το 1991 στον Καναδά.

Εκεί μεγάλωσε ο μικρός Τομ, ο οποίος κάθε Παρασκευή, όπως λέει στο BBC, έβγαινε βόλτα στους δρόμους του Μόντρεαλ μαζί με τον πατέρα του, συλλέγοντας παλιές τηλεοράσεις που οι κάτοχοι τους είχαν ξεφορτωθεί στα σκουπίδια.

Εκεί του μπήκε το μικρόβιο της ανακύκλωσης: «σκεφτόμουν, «για ποιο λόγο οι άνθρωποι αυτοί πετάνε τις έγχρωμες τηλεοράσεις τους, ειδικά όταν αυτές δούλευαν κανονικά;» τονίζει στο βρετανικό δίκτυο ο 33χρονος, σήμερα, επιχειρηματίας.

Κάπως έτσι, στα τέλη του 2001, λίγο αφού είχε κλείσει τα είκοσι του χρόνια, ο Τομ εγκατέλειψε τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο Πρίνστον και σύστησε την TerraCycle, που ανακυκλώνει πάσης φύσεως υλικά, μετατρέποντάς τα σε λίπασμα και βιομηχανικό πλαστικό που στη συνέχεια πωλεί.

Η εταιρεία, με έδρα το Νιου Τζέρσι, «τρέχει» δεκάδες προγράμματα συλλογής και ανακύκλωσης πάσης φύσεως προϊόντων, από παπούτσια και σαγιονάρες μέχρι οδοντόβουρτσες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Σε αυτά προστέθηκε το Cigarette Waste Brigade (Η Ταξιαρχία των Αποτσίγαρων), στο πλαίσιο του οποίου συλλέγονται αποτσίγαρα, πακέτα καπνού, περιτυλίγματα, φίλτρα τσιγάρων, ακόμη και στάχτη. Ο καπνός κομποστοποιείται, η στάχτη χρησιμοποιείται σε λιπάσματα και τα αποτσίγαρα μετατρέπονται σε πλαστικά σφαιρίδια, τα οποία στη συνέχεια ανακυκλώνονται.

Έκτος από τη διαδικασία ανακύκλωσης, η εταιρεία στηρίζεται και σε συμβόλαια που έχει συνάψει με πολυεθνικές όπως η McVities, η Johnson & Johnson και η Kenco που πληρώνουν αδρά την TerraCycle ώστε αυτή να αναλαμβάνει την αποκομιδή και επεξεργασία των απορριμμάτων τους.

«Εξαρχής ο στόχος μου ήταν να καταφέρω να προσφέρω κάτι στο κοινωνικό σύνολο, και ταυτόχρονα να καταφέρω να βγάλω χρήματα για μένα», λέει ο Ζάκι που παρόλο που είναι διευθύνων σύμβουλος της TerraCycle συνεχίζει να κυκλοφορεί, όπως λέει, με τι-σερτ και μπλουζάκια, αποφεύγοντας τυπικότητες, όπως κοστούμια και γραβάτες.

Επίσης, όντας πιστός στην έννοια της ανακύκλωσης, φοράει το ίδιο σκισμένο τζιν επί 365 ημέρες το χρόνο, πλένοντας το απλώς κάθε σαββατοκύριακο.

«Η επιχείρηση μου είναι μια επιτυχημένη συνάντηση κομμουνισμού και καπιταλισμού», επισημαίνει, προσθέτοντας πως ως επικεφαλής της TerraCycle επιτρέπει για λόγους ηθικής αρχής στον εαυτό του να κερδίζει τον κατώτατο μισθό ενός απλού υπαλλήλου του αυστηρά πολλαπλασιασμένο μέχρι επί επτά φορές -ένας αριθμός που κατά τον ίδιο αποκαλείται “Seven X”.

Πάντως, κομμουνιστικό δεν το λες το όλο οικοδόμημα, καθώς από ετήσια έσοδα της τάξεως των 400.000 ευρώ το 2005, μια δεκαετία μετά η TerraCycle φτάνει να έχει ετήσια έσοδα πάνω από 16 εκατ. ευρώ, να έχει παραρτήματα σε άλλες 20 χώρες και να απασχολεί συνολικά 115 υπαλλήλους.

Δεν το λες κι αυστηρά καπιταλιστικό, ωστόσο, αν αναλογιστεί κανείς πως από το 2002 μέχρι σήμερα, η εταιρεία έχει προσφέρει πάνω από πέντε εκατ. ευρώ σε φιλανθρωπίες.

Η αλήθεια, και σε αυτή την επίπτωση, είναι κάπου στη μέση…

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Τσάβαλος