“Αντιμετωπίζουμε τη γλώσσα σαν ζωντανό οργανισμό”

Η Ακαδημία Αθηνών τόλμησε και μας παρουσίασε το χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας, το οποίο έχει ως στόχο να περιγράψει τη γλώσσα και όχι να τη ρυθμίσει. Το λεξικό στηρίζεται σε πρωτογενή έρευνα, αναπτύσσοντας περίπου 75.000 λήμματα και παρουσιάζει την ελληνική γλώσσα στη σημερινή δυναμική της μορφή. Καινοτομία αποτελεί το γεγονός ότι για πρώτη φορά καταγράφονται και επεξηγούνται 5.000 νεολογισμοί.

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου ΑθηνώνΧριστόφορος Χαραλαμπάκης, υπεύθυνος του εγχειρήματος κρατούσε ως μαέστρος την μπαγκέτα, συντονίζοντας τους δεκάδες επιστήμονες και ερευνητές που συμμετείχαν στην δημιουργία του λεξικού.

Μιλώντας στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΠΕ – ΜΠΕ, επισήμανε ότι το εγχείρημα δεν θα ερχόταν σε πέρας αν δεν είχε την αμέριστη συμπαράσταση των κ.κ. Γρηγορίου Σκαλκέα, Νικολάου Ματσανιώτη, Βασιλείου Πετράκου, αλλά και της συμβουλευτικής επιτροπής, στην οποία άνηκαν οι κ.κ. Αθανάσιος Σκαμπύλης, Νικόλαος Κονομής και Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος.

Η γλώσσα αντιμετωπίζεται σαν ζωντανός οργανισμός που παρακολουθεί οτιδήποτε συμβαίνει στη κοινωνία και διαμορφώνεται μέσα από αυτή.

«Διδαχθήκαμε, λοιπόν, από το παρελθόν και ερχόμαστε τώρα με νέο πρόσωπο να δείξουμε πώς γράφεται ένα σύγχρονο λεξικό», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης. Το λεξικό περιέχει λέξεις από την γλώσσα της επιστήμης, την καθομιλουμένη, αλλά και την αργκό.

Ο «καληνυχτάκιας», είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα νεολογισμού που εμπεριέχεται στο λεξικό. «Χαμογελούσα όταν άκουγα νεαρά παιδιά να κοροϊδεύουν έναν συμφοιτητή τους, που ήθελε να τα φτιάξει με μία κοπέλα και την πήγαινε στο σπίτι το βράδυ. Κάνανε πολύ παρέα, αλλά στο τέλος δεν μπορούσε να της πει ότι την αγαπά και οι φίλοι του τον κορόιδευαν ως καληνυχτάκια», μας εξήγησε ο κ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης.

Λέξεις όπως «τυλιχτής», «σκεπάς» και «κάγκουρας», αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα νεολογισμών που περιλαμβάνονται στο χρηστικό λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών.

Επιπλέον, στο λεξικό περιέχονται και επιστημονικοί όροι όπως, η βαριατρική. «Βάλαμε τη βαριατρική που είναι η επιστήμη που μελετά με ποιόν τρόπο παχαίνει ένας άνθρωπος και πώς μπορεί να αδυνατίσει», είπε ο κ. Χαραλαμπάκης.

Περιλαμβάνονται, επίσης, ξένες λέξεις που έχουν καθιερωθεί και επικρατήσει στο ελληνικό λεξιλόγιο. «Οι ξένες λέξεις μπαίνουν με μεγάλη προσοχή. Αν ο κόσμος τις αγκαλιάσει, τις δεχθεί, ο λεξικογράφος οφείλει να τις βάλει στο λεξιλόγιο», επισήμανε ο κ. Χαραλαμπάκης και συνέχισε: «φανταστείτε ότι κάποιος είπε αντί να λέμε μπακλαβάς – είναι τουρκική λέξη- να λέμε μελιτοβουτυροπολυπαίτυρος, ή μελιτυροαλευρόπολτος και ούτω καθεξής».

Το λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών εισάγει μια διεθνή καινοτομία στη λεξικογραφία, καθώς τα λήμματα συντάχθηκαν από διαφορετικούς συντάκτες χωρίς να ξέρει ο ένας τι γράφει ο άλλος. Επιπλέον, μετά από ειδικά ορθογραφικά τεστ που χρησιμοποιήθηκαν στην πρωτογενή έρευνα, προέκυψαν διαφορετικές ορθογραφήσεις. Έτσι στο λεξικό εντάσσονται και περισσότερες, σε κάποιες περιπτώσεις, ορθογραφήσεις, καθώς ο καθηγητής εξηγεί πως «η διπλή ορθογράφηση απενοχοποιεί τον χρήστη επειδή η γλώσσα δεν είναι κάτι που λειτουργεί με ψυχρή λογική. Τις περισσότερες φορές όταν το λάθος καθιερωθεί παύει να είναι λάθος».

Το λεξικό της ακαδημίας Αθηνών χαρακτηρίζεται ως χρηστικό, καθώς οι λέξεις που περιέχονται χρησιμοποιούνται στην καθομιλουμένη από τον μέσο Έλληνα και επεξηγούνται με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα. Αποτελεί ένα έργο ορόσημο για την σύγχρονη ελληνική λεξικογραφία και κτήμα όλων των Ελλήνων.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ