Αρβελέρ: Χρωστάμε στο Βυζάντιο την οικουμενικότητα του μείζονος ελληνισμού

Επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών αναγορεύθηκε η καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, σε τελετή που πραγματοποιήθηκε σήμερα στη Μεγάλη Αίθουσα των Προπυλαίων.

«Τι είναι αυτό πού μου χαρίζει μια τέτοια τιμή; Ασφαλώς η προσπάθεια μου να δείξω ότι το Βυζάντιο δεν αποτελεί μόνο θεμέλιο της ελληνικής υπόστασης, αλλά συστατικό στοιχείο του ευρωπαϊκού πολιτισμού» τόνισε η κα Αρβελέρ σε ομιλία που εκφώνησε μετά την αναγόρευσή της σε επίτιμη διδάκτορα.

Η κα Αρβελέρ υπογράμμισε τη σημασία που έχουν αποκτήσει σήμερα η μελέτη και η ανάδειξη της βυζαντινής περιόδου κάνοντας λόγο για «ανανεωμένο βυζαντισμό». Παράλληλα, αναφέρθηκε στους άρρηκτους δεσμούς του βυζαντινού κόσμου με τη σημερινή εποχή, την κληρονομιά και τη διαχρονία του βυζαντινού πολιτισμού.

Ιδιαίτερη ήταν η αναφορά της κας Αρβελέρ στη σχέση των νεοελλήνων με την Κωνσταντινούπολη και την Αγία Σοφία, αλλά και στη θέση που κατέκτησαν στην ποίηση, στη λογοτεχνία και στη λαϊκή παράδοση. «Χρωστάμε στο Βυζάντιο την οικουμενικότητα του μείζονος ελληνισμού» σημείωσε η κα Αρβελέρ. «Για τους νεοέλληνες το Βυζάντιο είναι αενάως παρόν» πρόσθεσε.

Στο τέλος της ομιλίας της, η κα Αρβελέρ δήλωσε αλληλέγγυα στην προσπάθεια των πρυτανικών αρχών να επαναπροσδιορίσουν την έννοια του ασύλου ως άσυλο ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, αποσπώντας το χειροκρότημα των παρισταμένων.

Αναφερόμενος στους λόγους για τους οποίους το Πανεπιστήμιο Αθηνών αποφάσισε να απομείνει στην κα Αρβελέρ την ύψιστη διάκρισή του, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Θόδωρος Φορτσάκης, τόνισε ότι ανάγονται όχι μόνο στην επιστημονική διαδρομή της κ. Αρβελέρ, αλλά και στο γεγονός ότι με το έργο της και τη δημόσια παρουσία της έχει καταστεί μια προσωπικότητα οικεία.

«Είναι το πρόσωπο του Έλληνα, της Ελληνίδας που θα θέλαμε να έχει η χώρα και στο εσωτερικό κα στο εξωτερικό. Ακούγοντας την αισθανόμαστε ότι μετέχουμε κι εμείς στην πορεία της» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Η επιστημονική της σκέψη, ότι το Βυζάντιο αποτελεί τμήμα της ευρωπαϊκής ιστορίας, δεν έχει βρει τη θέση που της αξίζει. Η θέση αυτή παρέχει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αναπτύξει πληθώρα δράσεων, αλλά η Ελλάδα δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται τη σημασία αυτής της δυνατότητας» πρόσθεσε ακόμη.

Το έργο της κυρίας Αρβελέρ παρουσίασε η καθηγήτρια του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αθηνά Κόλια-Δερμιτζάκη, ενώ αναφέρθηκε και στις σχέσεις της τιμηθείσας με κύκλους της γαλλικής διανόησης, μεταξύ των οποίων ο Πάμπλο Πικάσο, η Φρανσουάζ Σαγκάν και ο Αντρέ Μπρετόν. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε, τέλος, στο ποιητικό της έργο.

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι απόφοιτος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκπόνησε δύο διδακτορικά Ιστορίας (1957) και Φιλολογίας (1966) στη Σχολή Ανώτατων Σπουδών του Παρισιού. Εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, στο οποίο διετέλεσε επί σειρά ετών διευθύντριά του, καθώς και ως διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Βυζαντινής Ιστορίας και Πολιτισμού και της Χριστιανικής Εγγύς Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Paris I.

Στο ίδιο Πανεπιστήμιο εξελέγη αντιπρόεδρος και πρόεδρος. Εξελέγη, επίσης, καθηγήτρια της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, καθώς και διευθύντρια του Τμήματος Ιστορίας και πρόεδρος της Επιτροπής Έρευνας της Φιλοσοφικής Σχολής του ιδίου πανεπιστημίου. Υπήρξε πρύτανης της Ακαδημίας και καγκελάριος των Πανεπιστημίων Παρισίων, αντιπρόεδρος του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Εκπαίδευσης, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, γενική γραμματέας στη Διεθνή Επιτροπή Ιστορικών Σπουδών, καθώς και σε πολλά άλλα, διεθνούς κύρους, κέντρα ιστορικών μελετών. Είναι, επίσης, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας, της Βασιλικής Ακαδημίας του Βελγίου, του Βερολίνου και της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας.

Το επιστημονικό της έργο εστιάζεται σε θέματα διοικητικής οργάνωσης, πολιτικής ιδεολογίας, ιστορικής γεωγραφίας του Βυζαντίου και περιλαμβάνονται σε αυτό ένα μεγάλο πλήθος από μονογραφίες, συλλογές μελετών, επιμέλεια συλλογικών τόμων. Με την ιδιότητα του πανεπιστημιακού δασκάλου έχει συντελέσει στην προώθηση των βυζαντινών σπουδών στο Παρίσι, στην ενημέρωση του ευρύτερου κοινού για τη σημασία του Βυζαντίου στην ιστορική εξέλιξη της Ευρώπης, ενώ κοντά της έχει μαθητεύσει ένας σημαντικός αριθμός Ελλήνων βυζαντινολόγων.