Τα Αθηναϊκά καφενεία εμπνέουν νέους καλλιτέχνες

Με την καθιέρωση της Αθήνας ως πρωτεύουσας της Ελλάδος μαζί με τον νεοκλασικισμό θα εισαχθεί από την Ευρώπη και η μόδα των καφενείων. Σύντομα τα ευρωπαϊκού τύπου καφενεία θα αντικαταστήσουν τους τουρκικούς καφενέδες και θα παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στην νεώτερη αθηναϊκή ιστορία.

Τα πρώτα καφενεία θα κάνουν την εμφάνιση τους αρχικά στην οδό Αιόλου, όπου και το καφενείον “Η Ωραία Ελλάς” των σχολικών μας βιβλίων. Στη διάρκεια του μεσοπολέμου αλλά και μεταπολεμικά την σκυτάλη θα πάρουν τα βουλεβάρτα της Αθήνας, τα οποία εξελίχθηκαν σε κοσμικά και λογοτεχνικά στέκια.

Τα ιστορικά στέκια της Ομόνοιας, των Χαυτείων, της Πανεπιστημίου, του Κολωνακίου και της Πλατείας Συντάγματος, ο Ζαχαράτος και η Δεξαμενή ή τα θρυλικά Βυζάντιο, Brazilian και Zonars, φιλοξένησαν πλήθος καλλιτεχνικών, πολιτικών και κοινωνικών συζητήσεων.

Από τα ιστορικά αυτά στέκια σήμερα ελάχιστα υπάρχουν, αλλά νέου τύπου καφενεία ξεφυτρώνουν σε κεντρικά σημεία της πόλης, τα οποία αποτελούν σύγχρονα στέκια και σταθερούς αποδέκτες των αλλαγών της πόλης. 

Νεοκλασικά κτήρια και στοές, πλατείες και φιλόξενα πατάρια, έχουν σίγουρα να αφηγηθούν για την πόλη και τους ανθρώπους της πολύ περισσότερες ιστορίες από άλλα, επίσημα εγγεγραμμένα στον χάρτησημεία συνάντησης, ανταλλαγής απόψεων και αποφάσεων. 

Τα αθηναϊκά καφενεία που έχουν εμπνεύσει φωτογράφους συγγραφείς και ζωγράφους, είναι ο καμβάς της έκθεσης που φιλοξενείται στην αίθουσα τέχνης Iανός.

«Με ορμητήριο την Οδό Σταδίου που αποτελεί κατά κάποιον τρόπο επιτομή της ιστορίας και της αστικής μνήμης της πόλης, έχουμε στο πλαίσιο των τελευταίων δύο ετών εστιάσει σε γειτονιές και καθημερινές συνήθειες των κατοίκων της.  Τα καφενεία, ή «καφέ» αν προτιμάτε την σύγχρονη εξέλιξή τους, αποτελούσαν στο παρελθόν και εξακολουθούν να αποτελούν για τους Αθηναίους μια έμμεση ανάμνηση της αρχαίας «Αγοράς», έναν τόπο αυθόρμητο σχολιασμού και αμοιβαίων εξομολογήσεων αλλά και διακίνησης ιδεών και σκέψεων κοινωνικού, πολιτικού, φιλοσοφικού, πνευματικού και συναισθηματικού περιεχομένου. Επίσης, αποτελούν ένα βασικό υποκατάστατο του απόντα από την πόλη δημοσίου χώρου» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιμελήτρια της έκθεσης Ιρις Κρητικού. 

«Είχα πάντα την εντύπωση ότι αν ήθελα να εστιάσω στις ανθρώπινες σχέσεις, ο μόνος κατάλληλος χώρος για την περιγραφή, είναι αυτός. Τα ελληνικά καφενεία, με καταγωγή από την ανατολή, μέσα από τα τζάμια των προσόψεων, μου θυμίζουν θλιβερά ασπρόμαυρα θέατρα σκιών. Οι άνθρωποι μετατρέπονται σε σκοτεινή σκιά του εαυτού τους και φωτίζονται από τα κεντρικά φώτα που συνήθως έχουν θερμές αποχρώσεις, με τον ίδιο τρόπο που φωτίζονται από τον δυνατό ήλιο. Όλοι είναι ίσοι απέναντι στο έντονο ελληνικό φως, όλοι σου δίνουν την τραγική εντύπωση ότι πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο. 

Επειδή είναι παραδοσιακά ανδρικοί χώροι, ακόμα και σήμερα, στους πίνακες μου, η γυναίκα μένει απέξω. Κυκλοφορεί κρατώντας την πολύχρωμη ομπρέλα της που την καλύπτει και την προστατεύει ποικιλοτρόπως και όλες οι “συναντήσεις”, πραγματοποιούνται στον εξωτερικό χώρο της πόλης» τόνισε η ζωγράφος Δάφνη Αγγελίδου.

Στην έκθεση που το θέμα της έχει εμπνεύσει τόσο άνδρες όσο και γυναίκες καλλιτέχνες συμμετέχει και η ζωγράφος Ειρήνη Ηλιοπούλου, η οποία σημείωσε ότι: «Στα καφενεία η μοναχικότητα είναι σεβαστή. Προστατευμένος, έστω και από ένα απλό τζάμι, αρκετό για δημιουργήσει ψευδαίσθηση, αφουγκράζεσαι τον ρυθμό της πόλης σαν παρατηρητής, όσο κρατάει ο καφές. Τα καφενεία είναι συνδεδεμένα με εξομολογήσεις, επαγγελματικές συναντήσεις, ραντεβού, για πρώτη …η τελευταία φορά.

Στα καφενεία κρατάς την ανωνυμία σου και γίνεσαι αόρατος, ή τα κάνεις στέκια. Τα στέκια δημιουργούν εθισμό. Γίνεσαι αναπόφευκτα ο στέρεος έμψυχος διάκοσμος του καφενείου, μεγαλώνεις αθόρυβα μαζί με τους μόνιμους πελάτες, ζεις τις απώλειες, τις αφίξεις, τις αναχωρήσεις, έχοντας πάντα την ψευδαίσθηση πως όλα μοιάζουν υπό έλεγχο. Και η ζωή γίνεται λίγο πιο ανάλαφρη ανάμεσα στα γνώριμα πρόσωπα και τους καφέδες».

Η έκθεση στην οποία συμμετέχουν με έργα τους οι: Δάφνη Αγγελίδου, Χριστίνα Ακτίδη, Έλενα Ακύλα, Ειρήνη Βογιατζή, Ανδρέας Γεωργιάδης, Φραγκίσκος Δουκάκης, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Μηνάς Καμπιτάκης, Βασίλης Λιαούρης, Νεκτάριος Μαμάης, Ελεάννα Μαρτίνου, Χαρίτων Μπεκιάρης, Παναγιώτης Μπελντέκος, Άννα Μπίλη, Γεωργία Μπλιάτσου, Γεύσω Παπαδάκη, Κώστας Παπατριανταφυλλόπουλος, Βασίλης Πέρρος, Στέλιος Πετρουλάκης, Ελιάννα Προκοπίου, Γιώργος Σαλταφέρος, Δημήτρης Σαρασίτης, Αντώνης Στάβερης, Μαρίνα Στελλάτου, Πάβλος Χαμπίδης, Αθηνά Χατζή, θα διαρκέσει έως τις 8 Νοεμβρίου, ενώ οι ώρες λειτουργίας είναι: Δευτέρα – Παρασκευή: 10:00 – 21:00 και Σάββατο: 10:00 – 18:00.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ