Υψηλό το ποσοστό Ελλήνων κορυφαίων επιστημόνων στο εξωτερικό

Η Ελλάδα διαθέτει κορυφαίους επιστήμονες με διεθνή επιρροή σε πολύ υψηλό ποσοστό, 30 φορές πάνω από την πληθυσμιακή αναλογία. Το 85% αυτών μεγαλουργεί εκτός της Ελλάδος, σύμφωνα με έρευνα του Ιωάννη Ιωαννίδη, καθηγητή στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ.

Ο ελληνισμός διαθέτει περίπου το 3% των επιστημόνων κορυφαίας εμβέλειας παγκοσμίως, αν και ο πληθυσμός της Ελλάδας ή των Ελλήνων διεθνώς αντιστοιχεί μόνο στο 0,15% ή 0,20% από τα 6,92 δισεκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη. Το 85% των Ελλήνων επιστημόνων με ισχυρή επιρροή δεν βρίσκεται στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Ιωαννίδη:

• Για την καταγραφή των δεδομένων που παρουσιάζονται στο βιβλίο χρησιμοποιήθηκε η βάση Google Scholar που έχει το πλεονέκτημα να καλύπτει το ευρύτερο δυνατό φάσμα των επιστημών (θετικών, βιοϊατρικών, οικονομικών και κοινωνικών επιστημών, επιστημών πληροφορικής κ.λπ.) και αμβλύνει τις ανισότητες μεταξύ διαφορετικών πεδίων. Η διαδικασία αναζήτησης χρησιμοποίησε επίσης τις βάσεις Web of Science, Scopus και Microsoft Academic Search, ώστε να μεγιστοποιηθεί η πληρότητα της εντόπισης επιστημόνων υψηλής απήχησης.

• Με βάση τις αναφορές που κάνουν άλλοι επιστήμονες στο έργο ενός τρίτου επιστήμονα, συνολικά 336 επιστήμονες με ελληνικά ονόματα περιλαμβάνονται στους πλέον κορυφαίους επιστήμονες, ως προς την επιρροή τους στη διεθνή βιβλιογραφία. Κριτήριο είναι ένας επιστήμονας να έχει πάνω από 10.000 αναφορές και τουλάχιστον μια δημοσίευση ή βιβλίο (ως πρώτος/τελευταίος/μόνος συγγραφέας), να έχει πάνω από 500 αναφορές ή 4.000 έως 10.000 αναφορές, αλλά τουλάχιστον μια δημοσίευση ή βιβλίο (ως πρώτος/τελευταίος/μόνος συγγραφέας) με πάνω από 1.000 αναφορές. Τα κριτήρια διασφαλίζουν τον μεγάλο συνολικό όγκο αναφορών, δίνοντας και έμφαση στο να υπάρχουν και συγκεκριμένες δημοσιεύσεις ή βιβλία εξαιρετικά υψηλής εμβέλειας.

• Το 85% από τους κορυφαίους 336 επιστήμονες με ελληνικά ονόματα βρίσκεται σήμερα στο εξωτερικό. Ακόμη και οι λίγοι που βρίσκονται στην Ελλάδα έχουν κάνει τις περισσότερες φορές το μεγαλύτερο μέρος του σημαντικού τους έργου εκτός Ελλάδας και πολλοί από αυτούς φεύγουν πάλι τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό. Ενδεικτικά, περίπου το 95% του δημοσιευμένου έργου των 336 έχει γίνει εκτός Ελλάδος.

ΠΗΓΗ: Χρησιμοποιήθηκαν στποιχεία από: “Καθημερινή” και  iefimerida.gr

ΣΧΟΛΙΟ ΤΗΣ ΡΗΡ

Η εκτίμηση που γίνεται από ορισμένους στην έρευνα του κ. Ιωάννη Ιωαννίδη, ότι η Ελλάδα διώχνει τα εξυπνα μυαλά της, δεν απηχεί ολόκληρη την πραγματικότητα.

Το γεγονός ότι το 85% των κορυφαίων Επιστημόνων της βρίσκεται στο εξωτερικό οφείλεται σε διάφορες και ετερόκλητες αιτίες. Θα αναφέρουμε ορισμένες, μόνον:

Οι περισσότεροι από τους διαπρέποντες σήμερα στο εξωτερικό Έλληνες επιστήμονες, έφυγαν νέοι από την Ελλάδα για να σπουδάσουν (ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε ανώτερη βαθμίδα) σε κορυφαία Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Είναι φυσικό, σε τεχνολογικά ανεπτυγμένες χώρες, να γίνεται “ανίχνευση ταλέντων” στα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα και να προσελκύουν τους νέους επιστήμονες με υψηλές αποδοχές και ιδανικές συνθήκες εργασίας.

Αλλά και οι ίδιοι οι επιστήμονες, βλέποντας τους νέους ορίζοντες που μπορούν να τους εξασφαλίσουν χώρες μεγάλες όπως η Αμερική, η Αγγλία κλπ. αποφασίζουν να εγκατασταθούν και να σταδιοδρομήσουν εκεί που σπούδασαν.

Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι κάποιοι από αυτούς  είναι παιδιά Ελλήνων μεταναστών ή ελλήνων ομογενών.

Ωστόσο, η παραμονή και η σταδιοδρομία τους στο εξωτερικό δεν σημαίνει ούτε ότι “η Ελλάδα τους έδιωξε” ούτε ότι οι ίδιοι απαρνήθηκαν την πατρίδα τους. Το αντίθετο, η ανέλιξή τους στον  διεθνή επιστημονικό χώρο με  συνεχή την παρουσία της ελληνικότητάς τους  (είτε με τη διατήρηση του ελληνικού τους ονόματος είτε με με την συχνή αναφορά στην καταγωγή τους, ακόμη και σε εργασίες,  μελέτες τους κλπ.) αποδεικνύει ότι και Έλληνες παραμένουν και άρρηκτα συνδεδεμένοι με την Ελλάδα είναι.

Το τελευταίο αποδεικνύεται, άλλωστε, και από το γεγονός ότι δεν είναι καθόλου λίγοι οι κορυφαίοι Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού που κάποτε επιστρέφουν στην Ελλάδα και προσφέρουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους στην πατρίδα. Ώς παράδειγμα μόνον θα αναφέρουμε τρία ονόματα από τα δεκάδες διακεκριμένα που υπάρχουν: Σταμάτης Κριμιζής, Δημήτρης Νανόπουλος, Δημήτρης Τριχόπουλος.

Επομένως και εδώ, το ζήτημα είναι εάν θα δούμε το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο…

Χρ. Μ.