Η Ελλάδα πρέπει να καλλιεργήσει πολιτιστικές σχέσεις με τους Έλληνες της Αυστραλίας

“Δυστυχώς, δεν έχουμε καλλιεργήσει μια άμεση σχέση με τον Ελληνισμό της μακρινής Αυστραλίας και έχω την αίσθηση ότι η Ελλάδα τους έχει εγκαταλείψει κατά κάποιο τρόπο τους Έλληνες της Αυστραλίας. Η επαφή τους με τη σύγχρονη Ελλάδα και το σύγχρονο πολιτισμό της πρέπει να είναι μεγαλύτερη. Πιστεύω, ότι η σύγχρονη Ελλάδα έχει μεγάλη εξέλιξη και πρέπει αυτό να γίνει γνωστό στους Έλληνες της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και όλων των απομακρυσμένων περιοχών του κόσμου” λέει στο «Νέο Κόσμο» ο διεθνής Έλληνας δημιουργός Κώστας Βαρώτσος.

Πάμε από την αρχή…

Σε ένα από τα πανέμορφα νησιά του Αργοσαρωνικού, στον Πόρο δημιουργήθηκε πριν από 9 χρόνια ένας πολυχώρος τέχνης, η πασίγνωστη πια γκαλερί Citronne από την ομογενή Δρ. Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη, καθηγήτρια της Ιστορίας Τέχνης στο Boston College της Βοστώνης και με την ηθική συμπαράσταση του συζύγου της, καθηγητή Αρχιτεκτονικής του Harvard Σπύρο Πολλάλη, οι οποίοι μετά από μια πετυχημένη μακρόχρονη επιστημονική σταδιοδρομία στα καλύτερα Πανεπιστήμια της Αμερικής, αποφάσισαν να επιστρέψουν στα πάτρια εδάφη και στον τόπο καταγωγής του τελευταίου, το νησί του Πόρου με το υπέροχο Λεμονοδάσος. Εκεί δημιούργησαν μια όαση πολιτισμού, στο πλαίσιο της αποκέντρωσης, επειδή η τέχνη δεν παράγεται μόνο στην Αθήνα και τα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και στην περιφέρεια, όπου φιλοξενούνται κάθε καλοκαίρι περιοδικές εκθέσεις σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών. Η φετινή εικαστική δράση ξεκίνησε με δυο παράλληλες εκθέσεις του διεθνή Έλληνα δημιουργού Κώστα Βαρώτσου στο Αρχαιολογικό μουσείο Πόρου και τη γκαλερί Citronne, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και της Εφορείας Προιστορικών Αρχαιοτήτων της περιοχής υπό τον γενικό τίτλο “Διάλογοι με το Χρόνο”.

Η ΤΑΤΙΑΝΑ ΣΠΙΝΑΡΗ – ΠΟΛΛΑΛΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ “ΝΕΟ ΚΟΣΜΟ”

«Ο Πολυχώρος τέχνης Citronne ιδρύθηκε το 2006 σε ένα παραδοσιακό αρχοντικό στην παραλία του Πόρου, γενέτειρα του συζύγου μου. Μέχρι τώρα έχει διοργανώσει στο χώρο αυτό 30 εκθέσεις και έχει συνεργαστεί με άλλους πολιτιστικούς φορείς, όπως το Αρχαιολογικό μουσείο Πόρου, όπου πέρυσι παρουσιάστηκε η αναδρομική έκθεση του διάσημου Έλληνα εικαστικού της Διασποράς Κρις Γιαννάκου, ο οποίος ζει και δημιουργεί στη Νέα Υόρκη. Για μένα ήταν πολύ σημαντικό να δούμε τον τρόπο που προσεγγίζει το θέμα της ιστορικής συνέχειας ένας Έλληνας, ο οποίος έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στη Νέα Υόρκη. Βεβαίως, οι δεσμοί του με την Ελλάδα -συναισθηματικά κυρίως- είναι εντονότεροι. Πρόκειται για την πρώτη συνέργεια που έκανε η γκαλερί με το τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο και την Εφορεία Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού. Στο Αρχαιολογικό μουσείο βλέπουμε την ιστορία της περιοχής από τους αρχαίους έως τους ρωμαϊκούς χρόνους, οπότε ουσιαστικά είναι ένα μουσείο μνήμης της περιοχής που αυτό από μόνο του ενδιαφέρει πολύ τους καλλιτέχνες που ασχολούνται με το χωροχρόνο και την ιστορική συνέχεια στο έργο τους. Για αυτό επέλεξα πέρυσι τον Κρις Γιαννάκου από τη Νέα Υόρκη και φέτος τον διάσημο Έλληνα διεθνή γλύπτη Κώστα Βαρώτσο. Έκανα την επιλογή αυτή με το σκεπτικό ότι ένας Έλληνας της Διασποράς, ο οποίος παρουσιάζει τα έργα του ταυτόχρονα στην γκαλερί και στο Αρχαιολογικό μουσείο με έναν κύριο άξονα την προσέγγιση της ιστορικής συνέχειας, αλλά και ένας διάσημος Έλληνας εικαστικός, όπως ο Κώστας Βαρώτσος, ο οποίος κάνει διάλογο με το παρελθόν μέσα από τα έργα του, έχει ως έδρα του την Ελλάδα, αλλά δραστηριοποιείται στο εξωτερικό» μας λέει η Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη και συνεχίζει:

«Ο Κώστας Βαρώτσος έχει κάνει πολλές παρεμβάσεις σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους του εξωτερικού και στις δυο εκθέσεις του στο νησί του Πόρου κάνει σχόλια και διάλογο με τα αρχαιολογικά ευρήματα. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως τέλος Αυγούστου, έχει τον τίτλο “Διάλογοι με τον Χρόνο”. Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου είναι τοπικό, χώρος μνήμης της περιοχής, όπου φιλοξενούνται εκθέματα από όλη την περιοχή της Τροιζηνίας (Πόρο, Γαλατά, Τροιζήνα, Μέθανα), καθώς και ορισμένα ευρήματα από παλαιότερες ανασκαφές στην Ερμιόνη. Τα εκθέματα από την Αρχαία Τροιζήνα, την Καλαύρεια και τα Μέθανα «απεικονίζουν» τον τόπο σε άλλους, προγενέστερους καιρούς.

Οι 18 σύγχρονες δημιουργίες του Κώστα Βαρώτσου συμπαρατίθενται με τα αρχαιολογικά ευρήματα, παρεμβάσεις του νέου στο παλαιό. Περιστρέφονται γύρω από τον άξονα «Διάλογος/Συνέχεια/Σχόλιο». Τα υλικά τα οποία χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης είναι κυρίως γυαλί και πολυεστέρας. Οι επιτύμβιες στήλες, τα γλυπτά τα αρχιτεκτονικά μέλη από τη Στοά και από το Ναό του Ποσειδώνα στην Καλαύρεια είναι η αφετηρία. Ο Βαρώτσος αναπαριστά την ακμή και την καταστροφή του Ποσειδωνίου Ναού και επανασυγκροτεί την περιοχή ως σημαντικό θαλάσσιο εμπορικό δρόμο συμπληρώνει τις επιτύμβιες στήλες: σχεδιάζει/προσθέτει πάνω σε γυάλινες επιφάνειες τα υποθετικά χαμένα στοιχεία της ταυτότητας των νεκρών.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ

Στην Αμερική έζησα 25 χρόνια, όπου πήγα ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια, όπου γνώρισα τον σύζυγό μου Σπύρο Πολλάλη, ήδη καθηγητή αρχιτεκτονικής του Harvard και αργότερα εντάχτηκα στο επιστημονικό διδακτικό προσωπικό του Boston College ως καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης. Τα τελευταία χρόνια αποφασίσαμε οικογενειακώς να γυρίσουμε στην Ελλάδα μαζί με τα παιδιά μας, αλλά θεωρώ ότι και εκεί είναι το σπίτι μου και ένα μέρος της ψυχής μου. Νομίζω ότι εμείς οι Έλληνες που έχουμε ζήσει αρκετά χρόνια στο εξωτερικό ανήκουμε σε δυο χώρες, σε δυο Ηπείρους, σε δυο Πολιτισμούς. Αυτό που μας τραβάει στην Ελλάδα είναι η νοσταλγία, είναι η αίσθηση ότι εδώ είναι ο τόπος μας, ο χώρος μας, είναι συναισθηματική απόφαση μετά από μια καριέρα στο εξωτερικό, να γυρίσεις πίσω.

Ο Νόστος είναι μεγάλος και καθοριστικής σημασίας για την επιστροφή στον τόπο όπου γεννήθηκες από μια άλλη χώρα όπου έχεις κάνει σημαντικά επαγγελματικά βήματα. Από την άλλη πλευρά, αν δεν είχα ζήσει τόσα χρόνια στο εξωτερικό δεν θα μπορούσα να κάνω εδώ στον Πόρο τα εικαστικά γεγονότα με τους διακεκριμένους Έλληνες της Διασποράς. Νομίζω ότι αλλάζει ο τρόπος που προσεγγίζεις τα πράγματα και καταστάσεις όταν έχεις την εμπειρία της ζωής στο εξωτερικό. Η ακαδημαϊκή μου εμπειρία στο Boston College, διοργανώνοντας εκεί πολλές και σημαντικές εκθέσεις, με οδήγησε στο συμπέρασμα, όταν επιστρέψαμε στον Πόρο, να δημιουργήσω έναν πολυχώρο τέχνης ο οποίος να λειτουργεί ως πολιτισμικός καταλύτης, σε συνεργασία και με άλλους πολιτιστικούς φορείς.

Στο πλαίσιο αυτό, φέτος την άνοιξη, η Citronne διοργάνωσε μια άλλη σημαντική έκθεση στο Παρίσι στην ελληνική αντιπροσωπεία του ΟΟΣΑ, με έργα του Κωνσταντίνου Ξενάκη, από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες της Διασποράς, γεννημένος στην Αίγυπτο με σημαντική σταδιοδρομία στο Παρίσι. Είναι ένας Πολίτης του κόσμου, όπως είμαστε όλοι εμείς οι Έλληνες του εξωτερικού. Ο ρόλος της έκθεσης ήταν να δώσει φωνή και να ακουστεί ο εικαστικός λόγος ενός καλλιτέχνη απέναντι στην κρίση που μαστίζει την Ελλάδα και την Ευρώπη. Τα έργα του Κ. Ξενάκη θα παρουσιαστούν από τις 2 Αυγούστου και στη γκαλερί Citronne του Πόρου υπό τον τίτλο “No way out”, ενώ θα προηγηθεί τον Ιούλιο μια άλλη αναδρομική έκθεση του Σωτήρη Σόρογκα. Με ενδιαφέρει πολύ η προβολή του έργου των Ελλήνων καλλιτεχνών της Διασποράς, όπως μέχρι τώρα έχω κάνει με τους Έλληνες της Αμερικής και της Ευρώπης, και ιδιαίτερα της Αυστραλίας. Είμαι πρόθυμη να συνεργαστώ και να φιλοξενήσω το καλοκαίρι έργα Ελλήνων δημιουργών από την μακρινή Αυστραλία, οι οποίοι παρουσιάζουν μεγάλο εικαστικό ενδιαφέρον με τις εμπειρίες τους σε μια άλλη και διαφορετική Ήπειρο. Ο Ελληνισμός είναι μεγάλη δύναμη και πρέπει να είναι ενωμένος, να κρατάει την πολιτισμική του ταυτότητα, να δημιουργεί και να μην ξεχνά τον τόπο καταγωγής του.

Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΩΤΣΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ “ΝΕΟ ΚΟΣΜΟ”

«Για τις δυο παράλληλες εκθέσεις μου στον Πόρο μίλησε αναλυτικά η Δρ. Ιστορίας της Τέχνης Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη, την οποία εκτιμώ βαθύτατα για το ζήλο, το πάθος και το μεράκι της για τη δουλειά της, η οποία πάντα αγκαλιάζει στοργικά τον καλλιτέχνη και τα έργα του. Εγώ θα αναφερθώ στην Ελλάδα και τον Ελληνισμό, που είναι μια οικουμενική υπόθεση και αφορά όλον τον Πλανήτη. Αυτή είναι η αφετηρία μου στο έργο μου, το οποίο έχει βαθύτατα ελληνικά στοιχεία, αλλά και παγκόσμια. Έχω ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο και βλέπω την Ελλάδα παντού. Την συναντάς όχι μόνο στους Έλληνες που μένουν στο εξωτερικό, αλλά και στους ξένους.

Η Ελλάδα είναι σπαρμένη παντού για αυτό και οι Έλληνες που επιλέγουν να μεταναστεύσουν σε μια άλλη χώρα, σε μια άλλη Ήπειρο, δεν δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις τοπικές κοινωνίες, δεν δυσκολεύονται να μεγαλουργήσουν, διότι υπάρχει ένας αυθόρμητος σεβασμός για τον Ελληνισμό από όλη την παγκόσμια κοινότητα. Και αυτό συμβαίνει, επειδή εμείς αντιπροσωπεύουμε τα όνειρά τους και τα σημεία αναφοράς τους. Ξέρετε, όλος ο παγκόσμιος πολιτισμός έχει ορισμένα σημεία αναφοράς, εμείς είμαστε ένα από αυτά και έχουμε μια ευκολία να ενταχθούμε και να μας δεχθούν στο εξωτερικό. Ειδικά με την Αυστραλία με συνδέει η αγαπημένη μου θεία Νίνα, η οποία πήρε ένα βαλιτσάκι με όνειρα και μετανάστευσε πριν από μισό αιώνα στη μακρινή αυτή Ήπειρο, όπου βρήκε μια δεύτερη πατρίδα στη Μελβούρνη. Με την ευκαιρία που μου δώσατε να μιλήσω στο “Νέο Κόσμο”, θέλω να στείλω την αγάπη μου και το σεβασμό μου στη θεία Νίνα.

Δυστυχώς, δεν έχουμε καλλιεργήσει μια άμεση σχέση με τον Ελληνισμό της μακρινής Αυστραλίας και έχω την αίσθηση ότι η Ελλάδα τους έχει εγκαταλείψει κατά κάποιο τρόπο τους Έλληνες της Αυστραλίας. Η επαφή τους με τη σύγχρονη Ελλάδα και το σύγχρονο πολιτισμό της πρέπει να είναι μεγαλύτερη. Πιστεύω, ότι η σύγχρονη Ελλάδα έχει μεγάλη εξέλιξη και πρέπει αυτό να γίνει γνωστό στους Έλληνες της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και όλων των απομακρυσμένων περιοχών του κόσμου. Ο Ελληνισμός αυτός έχει προσφέρει πολλά στον τόπο μας, κυρίως έχει προστατέψει και παγιώσει τις ηθικές αξίες της Ελλάδας, που εμείς εδώ τις έχουμε χάσει. Ίσως, οι Έλληνες της Διασποράς, που έχουν κρατήσει ψηλά τα ιδανικά και τις αξίες μας, να μας βοηθήσουν να προσδιορίσουμε τις χαμένες μας αξίες. Όσον αφορά το έργο μου, δίνω ζωή και ψυχή στο γυαλί και στο μέταλλο, που εκπέμπουν μια αγνότητα και καθαρότητα, δίνοντας πολυεπίπεδη ανάγνωση με πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα, όπως είναι ο Δρομέας της Αθήνας, ο Ποιητής της Αμμοχώστου και πολλά άλλα γλυπτά μεγάλων διαστάσεων που κοσμούν πλατείες και ανοιχτούς χώρους στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο».

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΗΜΗΣ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΩΤΣΟΥ

Γεννημένος του 1955 στην Αθήνα, ο Κώστας Βαρώτσος σπούδασε Ζωγραφική στην Ακαδημία Τεχνών της Ρώμης και αρχιτεκτονική στην Arte Scuola di Architettura του Πανεπιστημίoυ Πεσκάρα, όπου ξεκίνησε την καριέρα του με εκθέσεις και περφόρμανς. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1982 κι ενώ ένιωθε μοιρασμένος ανάμεσα στη ζωγραφική και της γλυπτικής, άρχισε να γοητεύεται από τα διαφανή υλικά και από τη σχέση ενός έργου τέχνης με τον χώρο. Ένα χρόνο μετά, το 1983 στη Λευκωσία, κατασκευάζει ένα μεγάλο γλυπτό από γυάλινες πλάκες, με τίτλο «Ποιητής», το οποίο τοποθετήθηκε στην Πύλη της Αμμοχώστου. Από αυτή την εμπειρία θα προέλθει και ο «Δρομέας» της Αθήνας, ένα γλυπτό ύψους 8 μέτρων από γυαλί και μέταλλο, που τοποθετήθηκε αρχικά στην Πλατεία Ομονοίας (1988) και αργότερα το μετέφεραν στην πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής (1994) όπου και παραμένει -απέναντι από το ξενοδοχείο Hilton. Έκτοτε, ο Βαρώτσος, με την τέχνη και την τεχνική του άρχισε να επιδιώκει την αλληλεπίδραση του έργου με τον περιβάλλοντα χώρο, γι’ αυτό συχνά δημιουργεί έργα in situ, ως εικαστικές παρεμβάσεις στον αστικό χώρο ή στο φυσικό τοπίο, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και κυρίως στην Ιταλία.

* Ο “Νέος Κόσμος” είναι ελληνόγλωσση εφημερίδα που εκδίδεται στην Αυστραλία.