FT: Πώς η Μέρκελ έβαλε τέλος στην κρίση της ευρωζώνης

Στις «επιδέξιες» πολιτικές κινήσεις της Άνγκελα Μέρκελ που «οδήγησαν στο τέλος της κρίσης» ως προς την επιβίωση του ευρώ, αναφέρεται το τρίτο και τελευταίο μέρος του σχετικού αφιερώματος των Financial Times, μετά τα δημοσιεύματα για το παρασκήνιο στη σύνοδο των Καννών και το «Σχέδιο Ζ» αναφορικά με την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Ο συντάκτης Πίτερ Σπίγκελ ξεκινά το νέο δημοσίευμα γράφοντας ότι ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε στη Γερμανίδα καγκελάριο την ημέρα της συνόδου του G20 στο Λος Κάμπος του Μεξικού (ημέρα των ελληνικών εκλογών του Ιουνίου του 2012) ένα χαρτί στο οποίο για πρώτη φορά δηλωνόταν πλήρης υιοθέτηση μίας πρότασης του τότε πρωθυπουργού της Ιταλίας Μάριο Μόντι: «[Το σχέδιο] προέβλεπε ότι η ΕΚΤ θα προστάτευε τις χώρες της ευρωζώνης όταν θα υφίσταντο επίθεση από τις χρηματαγορές αγοράζοντας αυτομάτως τα ομόλογά τους». Το μέτρο θα αφορούσε μόνο «ενάρετες» χώρες που τηρούσαν τους δημοσιονομικούς κανόνες και θα προστάτευε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία από επικίνδυνη αύξηση του κόστους δανεισμού.

Αυτόπτης μάρτυρας λέει στη βρετανική εφημερίδα ότι η κα. Μέρκελ εξοργίστηκε. «Αν και οι ενστάσεις της ήταν διαδικαστικές, ήταν ξεκάθαρο πως η ιταλική και η αμερικανική αντιπροσωπεία είχαν συνωμοτήσει για να την καταφέρουν να εγκρίνει ένα πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ που θα άλλαζε θεμελιωδώς τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης από την ευρωζώνη», εξηγείται χαρακτηριστικά.

Λίγες εβδομάδες νωρίτερα στο Καμπ Ντέιβιντ ο Αμερικανός πρόεδρος είχε πει στη Γερμανίδα καγκελάριο ότι «έπρεπε να συνεργαστεί» με τον Ιταλό πρωθυπουργό, που η Ουάσινγκτον θεωρούσε ως τον δυνατότερο σύμμαχο μετά την εκλογική ήττα του Νικολά Σαρκοζί. Βλέποντας όμως την αντίδραση της κ. Μέρκελ στο Μεξικό ο πρόεδρος Ομπάμα, όπως αφήνει να εννοηθεί το δημοσίευμα, προσποιήθηκε ότι δεν ήξερε πως οι σύμβουλοί του δεν είχαν ενημερώσει πρωτύτερα τους υπόλοιπους ηγέτες.

Μπορεί εκείνη την ημέρα το θέμα να εγκαταλείφθηκε, ωστόσο κατά τον κ. Σπίγκελ ήταν η αρχή του τελικού σημείου καμπής στην κρίση της ευρωζώνης. Τρεις μήνες αργότερα η Άνγκελα Μέρκελ θα έδινε την έγκρισή της σε ένα ανάλογα φιλόδοξο πρόγραμμα αγορά ομολόγων ενός άλλου Ιταλού, του διοικητή της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, το οποίο έχει χαιρετιστεί ως «η χαριστική βολή» που τερμάτισε «την υπαρξιακή κρίση του ευρώ». Προστίθεται πάντως ότι χωρίς τη συγκατάθεση της Άνγκελα Μέρκελ, που δόθηκε παρά τις ενστάσεις της ισχυρής Μπούντεσμπανκ, το σχέδιο δε θα είχε επιτύχει να κατευνάσει τις αγορές.

Αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η αποδοχή του σχεδίου Ντράγκι από την κα Μέρκελ ήταν το αποτέλεσμα μίας διαδικασίας αλλαγής σκεπτικού στο Βερολίνο στη διάρκεια ενός έτους. Αφού το αρχικό όραμα περί μη διασώσεων, μη κοινού χρέους και κατά ορισμένους μη Ελλάδας γινόταν ανέφικτο, το Βερολίνο θα αποδεχόταν το μοίρασμα του βάρους των ασθενών χωρών μελών μόνο υπό κεντρικό έλεγχο.

Η κα Μέρκελ για να δώσει τη συγκατάθεσή της είχε δει πρώτα να περνά η θέση της για εγγραφή αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων στα εθνικά συντάγματα και αργότερα τη μεταφορά της εποπτείας και της ευθύνης ρευστοποίησης των υπό κατάρρευση τραπεζών από εθνικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο – όλα αυτά με τη ενεργή συγκατάθεση του κ. Ντράγκι, ο οποίος είχε καταλάβει, σύμφωνα με συνεργάτη του, ότι έπρεπε να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Γερμανίδας καγκελαρίου.

Αναφέρεται επίσης ότι ο κ. Ντράγκι είπε την περίφημη φράση ότι θα έκανε ό,τι χρειαστεί για να προστατεύσει την ευρωζώνη τον Ιούλιο του 2012 χωρίς η ΕΚΤ να έχει ακόμα έτοιμο το ανάλογο σχέδιο, προκαλώντας έκπληξη ακόμα και σε στενούς συνεργάτες του.

Η τελική εκδοχή του σχεδίου Ντράγκι ήταν έτοιμη τον Σεπτέμβριο και μέχρι τότε η καγκελάριος Μέρκελ είχε αποφασίσει ότι δε θα άφηνε την ευρωζώνη να διαλυθεί, έχοντας παράλληλα εξασφαλίσει ότι οι χώρες που θα χρειάζονταν τη βοήθεια της ΕΚΤ θα έπρεπε να τηρούν τους όρους που θα τη συνόδευαν.

Την ημέρα που η Γερμανίδα καγκελάριος ενέκρινε δημοσίως το σχέδιο Ντράγκι οι αποδόσεις των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων υποχώρησαν σημαντικά και «η κρίση χρέους της Ευρώπης είχε τελειώσει».

Το αφιέρωμα κλείνει με τη φράση της Άνγκελα Μέρκελ, της κεντρικής φυσιογνωμίας στις προσπάθειες αντιμετώπισης της κρίσης, ότι «αν ‘πέσει’ το ευρώ, ‘πέφτει’ η Ευρώπη», με την οποία εξήγησε τις αποφάσεις της.