Στο βαθύ Διάστημα «οι αστροναύτες ξεκουτιαίνουν»

Οι παρατεταμένες αποστολές πέρα από την τροχιά της Γης, όπως για παράδειγμα μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη, ίσως θα προκαλούσαν βλάβες στους εγκεφάλους των αστροναυτών λόγω έκθεσης σε ακτινοβολία, προειδοποιεί μελέτη σε πειραματόζωα.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς στις ΗΠΑ βομβάρδισαν αρουραίους με σωματίδια υψηλής ενέργειας που προσομοιώνουν τις συνθήκες στο βαθύ διάστημα. Στη συνέχεια τους υπέβαλαν σε ένα μπαράζ τεστ σχεδιασμένων να μιμούνται τις εξετάσεις φυσικής κατάστασης στις οποίες υποβάλλονται αστροναύτες, πιλότοι και στρατιώτες.

Τα αποτελέσματα δεν ήταν ενθαρρυντικά: έπειτα από επτά εβδομάδες έκθεσης σε ακτινοβολία, πολλά πειραματόζωα παρουσίασαν πιο αργούς χρόνους αντίδρασης και ολισθήματα της προσοχής -ενδείξεις εγκεφαλικής βλάβης που επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες.

Ορισμένοι αρουραίοι ανέκαμψαν με την πάροδο του χρόνου, άλλοι όμως όχι, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Radiation Research.

Το περίεργο είναι ότι η ακτινοβολία δεν επηρέασε όλα τα ζώα με τον ίδιο τρόπο. Το 40 με 60 τοις εκατό έδειχνε ανεπηρέαστο, παρατήρηση που οδηγεί στους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι ίσως υπάρχουν γονίδια που ρυθμίζουν την αντοχή στην ακτινοβολία, γονίδια για τα οποία θα πρέπει να ελέγχονται οι επίδοξοι αστροναύτες.

Γιατί όμως δεν παρατηρούνται τόσο σοβαρές παρενέργειες στα πληρώματα που επιστρέφουν από διαστημικές αποστολές; Με εξαίρεση τις επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη, όλες οι επανδρωμένες διαστημικές αποστολές πραγματοποιούνται μέχρι σήμερα σε χαμηλή γήινη τροχιά. Ο Διαστημικός Σταθμός, για παράδειγμα, κινείται σε ύψος περίπου 300 χιλιομέτρων.

Αυτό σημαίνει ότι οι αστροναύτες προστατεύονται από το μαγνητικό πεδίο της Γης, το οποίο εκτρέπει πολλά από τα σωματίδια που καταφθάνουν από τον Ήλιο (τον ηλιακό άνεμο) ή από το διαστρικό κενό (την κοσμική ακτινοβολία).

Πέρα από τη σφαίρα επιρροής της Γης, όμως, οι αστροναύτες θα ήταν εκτεθειμένοι τόσο στην κοσμική ακτινοβολία όσο και στα σωματίδια τυχόν ηλιακών καταιγίδων. Το ίδιο θα συνέβαινε και στην επιφάνεια του Άρη, ο οποίος δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο όπως η Γη.

Παραμένει ασαφές αν θα είναι δυνατό να προστατευτεί το πλήρωμα μιας αποστολής που παραμένει για μήνες ή χρόνια στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη.

Η NASA προγραμματίζει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη τη δεκαετία του 2030. Ενόψει του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος, το ρομπότ Curiosity, που βρίσκεται στον Άρη από το 2012, έχει αναλάβει να μετρήσει προσεκτικά τα επίπεδα ακτινοβολίας.