Το τελικό σχέδιο για τα δάνεια – Από εκχώρηση μέχρι… ενοίκιο του ακινήτου

Το Σχέδιο του Κώδικα δεοντολογίας για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων απέστειλε στις τράπεζες η Τράπεζα της Ελλάδος.

Η σύνταξη του κώδικα προβλέπεται από το Νόμο 4224/2013 με τον οποίον δημιουργείται μεταξύ άλλων μόνιμος μηχανισμός επίλυσης του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας παραπέμπει στις έννοιες του «συνεργάσιμου» δανειολήπτη και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», που ορίζονται με την απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, όπως προβλέπεται από τον πιο πάνω νόμο. Ωστόσο σε εκκρεμότητα παραμένει ακόμη η εξειδίκευση των όρων του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», τους οποίους υιοθετεί ο Κώδικας.

Σύμφωνα με τον Κώδικα κάθε τράπεζα οφείλει καταρχήν να θεσπίσει λεπτομερώς καταγεγραμμένη Διαδικασία Επίλυσης Καθυστερήσεων (με κατηγοριοποίηση δανείων και δανειοληπτών, κατάλληλη για την πιστή τήρηση του παρόντος Κώδικα, στην οποία εντάσσεται απαραιτήτως και λεπτομερώς καταγεγραμμένη διαδικασία εξέτασης ενστάσεων.

Κάθε ίδρυμα διαθέτει «Ενημερωτικό Φυλλάδιο προς τους Δανειολήπτες με οικονομικές δυσχέρειες», σε απλή γλώσσα. Το ανωτέρω Ενημερωτικό Φυλλάδιο καθίσταται διαθέσιμο τόσο σε έντυπη μορφή (απαραιτήτως στα καταστήματα του ιδρύματος και μέσω ταχυδρομικής αποστολής, κατ’ ελάχιστον όπου προβλέπεται ρητά στον Κώδικα αλλά και κατά την κρίση του ιδρύματος ανεξαρτήτως ρητής πρόβλεψης στον Κώδικα) όσο και σε ηλεκτρονική μορφή στο διαδικτυακό τόπο του ιδρύματος.

Η Διαδικασία Επίλυσης των Καθυστερήσεων που προβλέπει ο Κώδικας θα γίνεται σε πέντε στάδια:

Στάδιο 1: Επικοινωνία με τον δανειολήπτη.
Στάδιο 2: Συγκέντρωση οικονομικών και άλλων πληροφοριών.
Στάδιο 3: Αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων.
Στάδιο 4: Πρόταση των κατάλληλων λύσεων στον δανειολήπτη.
Στάδιο 5: Διαδικασία εξέτασης ενστάσεων.

Κάθε ίδρυμα επιδιώκει την όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη επικοινωνία με τον δανειολήπτη, δηλαδή αμέσως μόλις παρουσιαστούν οι καθυστερήσεις ή παρατηρηθούν οποιεσδήποτε προειδοποιητικές ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης. Δανειολήπτης, ο οποίος αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες ή έχει βάσιμες εκτιμήσεις ότι πρόκειται να αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες στο μέλλον και ο οποίος, ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, εκτιμά ότι πρόκειται να εισέλθει ή είναι πιθανόν να εισέλθει σε κατάσταση καθυστέρησης, δηλώνει εγγράφως στο ίδρυμα ότι επιθυμεί να ενταχθεί στις διατάξεις της διαδικασίας.

Ο Κώδικας, περιλαμβάνει κατάλογο «εναλλακτικών λύσεων» που μπορούν να προτείνουν οι τράπεζες στους πελάτες τους. Ο κατάλογος, διακρίνει τις λύσεις σε βραχυπρόθεσμου και μόνιμου χαρακτήρα. Περιλαμβάνει ακόμη και «οικειοθελή εκχώρηση του ακινήτου» από την πλευρά του δανειολήπτη ή υπογραφή συμφωνίας τύπου sale and lease bank.

Ο κατάλογος των εναλλακτικών λύσεων, έχει ως εξής:

– Βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης περιλαμβάνουν επιλογές από την καταβολή τόκων μόνο κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου, την παραχώρηση περιόδου χάριτος αλλά και την δυνατότητα μειωμένων τοκοχρεωλυτικών δόσεων κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου.

– Στο μενού των μακροπρόθεσμων λύσεων περιλαμβάνεται η μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου, η αλλαγή Τύπου Επιτοκίου (π.χ. από κυμαινόμενο σε σταθερό), η παράταση της διάρκειας.

Ως λύση οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους της συμβατικής σχέσης μεταξύ ιδρύματος και δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής, αποσκοπώντας στην οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος έναντι του δανειολήπτη.

Aναλυτικά:

Βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (έως 5 χρόνια)

Πληρωμή μόνο τόκων

Μειωμένη καταβολή τοκοχρεωλυτικής δόσης

Περίοδο χάριτος

Αναβολή πληρωμής δόσης ή δόσεων

Τακτοποίηση του υπολοίπου που βρίσκεται σε καθυστέρηση

Κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων

Μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (πέραν της πενταετίας)

Μόνιμη μείωση επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου

Αλλαγή τύπου επιτοκίου (από κυμαινόμενο σε σταθερό)

Παράταση διάρκειας αποπληρωμής

«Σπάσιμο» του δανείου στα δύο (1. Εμπράγματη εξασφάλιση, όχι δόση 2. Υπόλοιπο δανείου, άτοκο για χρονικό διάστημα που θα συμφωνηθεί με την τράπεζα -Επαναξιολόγηση – Υποθήκη ακινήτου)

Πρόσθετη εξασφάλιση

Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης (για επιχειρηματικό δάνειο)

Εκχώρηση μετοχών σε τράπεζα

Λύσεις οριστικής διευθέτησης

Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, στο πλαίσιο ευρύτερης ρύθμισης (π.χ. δανειολήπτης στεγαστικού συμφωνεί με την τράπεζα να γίνει σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης με παραχώρηση του ακινήτου στην τράπεζα και με τον ίδιο να συνεχίζει να πληρώνει ένα μικρό ποσό μηνιαίως χωρίς να έχει την κυριότητα και με τη λήξη της σύμβασης να προβλέπεται δυνατότητα αγοράς)

Μετατροπή σε χρηματοδοτική ρύθμιση

Πώληση και ενοικίαση

Μεταβίβαση του δανείου σε άλλη τράπεζα

Αντικατάσταση του παλαιού δανείου με νέο μικρότερο υπολοίπου (σ.σ. τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ως δυνατότητα διαγραφής μέρους του δανείου)

Διαχείριση σε εκκαθάριση στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας (για επιχειρηματικά δάνεια)

Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων για την ικανοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος

Δικαστικές και νομικές ενέργειες πέραν της ρευστοποίησης εξασφαλίσεων.

Αναλυτικά εδώ ολόκληρο το Σχέδιο του Κώδικα.