Οι επιπτώσεις της τουρκικής κρίσης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Την ώρα που στην γειτονική Τουρκία η κρίση που από καιρό αντιμετωπίζει ο Ταγίπ Έρντογάν και η κυβέρνησή του μοιάζει να κορυφώνεται με αιχμή το σκάνδαλο διαφθοράς που έχει ξεσπάσει, στην Αθήνα φοβούνται πιθανές “επιπτώσεις” με τη μορφή “εξαγωγής κρίσης”. Με άλλα λόγια, πιστεύουν ότι ο Ερντογάν, φοβούμενος την πολιτική του κατάρρευση, ίσως προσπαθήσει να υποδαυλίσει τον εθνικιστικό φανατισμό των συμπατριωτών του στρέφοντας τα βέλη του κατά της Ελλάδος.

Όσο και εάν είναι φρόνιμο -θα λέγαμε και απαραίτητο- όλοι οι αρμόδιοι φορείς εξουσίας στην Ελλάδα να βρίσκονται σε διαρκή επιφυλακή, εντούτοις διπλωματικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι μία τυχόν προκαλούμενη  εξ ανατολών “εμπλοκή” της Ελλάδος στην τουρκική κρίση είναι ένα σενάριο που θα μπορούσε να εξελιχθεί κάτω από διαφορετικές συνθήκες σε ό,τι αφορά το είδος, την προέλευση και την μορφή των προβλημάτων που βιώνει σήμερα η Τουρκία.

Η περιβαλλοντική κρίση που προκάλεσε μεγάλης έκτασης λαϊκές κινητοποιήσεις, αλλά και αιματηρές συμπολοκές Πάρκο Γκεζί και στην πλατεία Ταξίμ το θέρος του 2013, όπως και οι εν εξελίξει πολιτικές επιπτώσεις του σκανδάλου διαφθοράς που οδήγησαν σε μεταμεσονύκτιο “ξήλωμα” της κυβέρνησης, είναι η κορυφή μόνον του παγόβουνου που οδηγεί στην πτώση της Αυτοκρατορίας που φιλοδόξησε να αναστηλώσει ο Ταγίπ Ερντογάν.

Οι γνωρίζοντες “πρόσωπα και πράγματα” όπως ο πρώην Γερουσιαστής ΝΗ των ΗΠΑ Κρις Σπύρου, σε δηλώσεις του στην ΡΗΡ υποστηρίζει ότι “η αρχή του τέλους” τόσο της ηγεμονικής ανόδου του πολιτικού άστρου του Τούρκου πρωθυπουργού, όσο και η κατακόρυφη πορεία του τουρκικού “οικονομικού θαύματος” έχουν “ημερομηνία λήξης”.  Εκτιμά δε ότι η “πορεία καθόδου” και σχετικά ταχεία θα είναι και μη αναστρέψιμη.

Κομβικό ρόλο στην εξέλιξη της σημερινής τουρκικής πραγματικότητας αποτελούν οι Τουρκο-Ισραηλινές σχέσεις.  Το στρατιωτικό σκέλος τους διεταρράχθει το 2009 όταν -διαρκούσης της Συνόδου Κορυφής των G20- η Τουρκία ανακοίνωσε την απαγόρευση υπερπτήσης Ισραηλινού πολεμικού αεροσκάφους πάνω από το έδαφός της.

Από σημείο αυτό δύο πράγματα ακολούθησαν αντίστροφή με την έως τα τότε ακολουθούμενη πορεία:

1.Στην Αμερική, το πανίσχυρο Ισραηλινό Λόμπι – που στήριζε κάθε θέση της Τουρκίας, ενεργώντας συγχρόνως και ως “αδιαπέραστο τείχος” σε κάθε προσπάθεια του ελληνοαμερικανικού λόμπι να περάσει ελληνικές θέσεις στα εθνικά θέματα- άλλαξε ρότα κατά 180 μοίρες. Η μέχρι τότε σταθερή υποστήριξή του προς την Άγκυρα, τερματίστηκε και έγινε επιθετική.

2.Το Ισραηλινό χρήμα, που αποτέλεσε τον πρωταγωνιστικό παράγοντα του τουρκικού οικονομικού “θαύματος” που είχε σαν αποτέλεσμα να επιτυγχάνει η Τουρκία τα τελευταία χρόνια ρυθμούς ανάπτυξης περίπου 5% ετησίως, σε πλήρη αντιδιαστολή με τη γειτονική Ευρώπη,  από την ώρα εκείνη άρχισε τις προπαρασκευαστικές ενέργειες για αλλαγή προσανατολισμού…

Οι γνωρίζοντες πως να ερμηνεύουν τις κινήσεις στην γεωπολιτική στρατόσφαιρα προέβλεψαν έκτοτε την αναπόφευκτη πορεία του Ταγίπ Ερντογάν και της χώρας του, προς την πτώση.

Η επέμβαση των ισραηλινών ειδικών δυνάμεων στο τουρκικό πλοίο Mavi Marmara στις 31 Mαίου 2010 αποτέλεσε το άλλο σημείο “θραύσης” των άλλοτε συμπαγών σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.

Ακολούθησε η διακοπή της διμερούς αμυντικής συνεργασίας και ο αποκλεισμός της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας (Heyl Ha’Avir: ΗΗΑ) από τις αεροπορικές ασκήσεις Anadolu Kartali και την ακύρωση ή επιβράδυνση σημαντικών εξοπλιστικών προγραμμάτων της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας (Türk Hava Kuvvetleri: ΤΗΚ) με ανάδοχο ισραηλινές εταιρείες. (geostrategy.gr).

Οι αρμόδιοι παράγοντες του Ισραήλ προέβλεψαν έγκαιρα ότι οι Ισραηλινο-Τουρκικές σχέσεις δεν επρόκειτο ποτέ πλέον να αποκατασταθούν. Σύμφωνα με τη “Jerusalem Post” τότε μπήκαν τα θεμέλια κοινών Ισραηλινο-Ελληνικών Αεροπορικών Ασκήσεων στο πλαίσιο των οποίων -μετά από επίσκεψη που πραγματοποίησε ανώτατος Ισραηλινός αξιωματικός (τρίτος στην ιεραρχία της IAF) στο ΓΕΑ, η Πολεμική Αεροπορία και η IAF  σχεδίασαν σειρά στρατηγικών συνεργασιών, όπως μετασταθμεύσεις μαχητικών αεροσκαφών, ασκήσεις στο FIR Αθηνών, πτήσεις μαχητικών αεροσκαφών και στην περιοχή του ανατολικού Αιγαίου κ.α.

Οι τουρκικές αντιδράσεις καθώς πραγματοποιείτο και επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα – η πρώτη Ισραηλινού πρωθυπουργού στην Ελλάδα-Βενιαμίν Νετανιάχου, δεν ανέτρεψαν την προδιαγεγραμμένη πλέον πορεία. Η “συγγνώμη” των Ισραηλινών προς την Τουρκία για την αιματηρή επέμβαση των ισραηλινών ειδικών δυνάμεων στο τουρκικό πλοίο Mavi Marmara, επικοινωνιακή είχε μόνον σημασία. Άλλωστε, πρώτος ο Ταγίπ Έρντογάν είχε παρακάμψει τη δημόσια “απειλή” του ότι στο πρώτο πλοίο που θα πήγαινε προς την Γάζα, θα ήταν εκείνος επάνω του…

Τα γεγονότα και οι εξελίξεις στο Ιράν, στην Αίγυπτο και τη Συρία, πρόσφεραν στον Ερντογάν “έδαφος” να ενισχύσει εκ νέου τη θέση τη δική του και της χώρας του. Δεν το πέτυχε. Αντί να αποτελέσει τη λύση του προβλήματος, ενεπλάκη ως μέρος του, κυρίως λόγω και του Κουρδικού.

Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο Ερντογάν προχώρησε πολύ μακριά -ως δήμαρχος Κωνσταντινούπολης και ως πρωθυπουργός- για να ζητάει σήμερα από τους Τούρκους πολίτες να επιστρέψουν στις μαντήλες, στα πρότερα αυστηρά θρησκευτικά ήθη και σε εμπόλεμες περιπέτειες.

Τούτων δοθέντων, η ανησυχία που έχει καταλάβει την κυβέρνηση και το μέγαρο Μαξίμου για τις εξελίξεις στην Τουρκία και κυρίως, η περιρρέουσα εκτίμηση ότι ο φόβος που αντιμετωπίζει ο Ερντογάν με το σκάνδαλο διαφθοράς που έχει ξεσπάσει, μπορεί να ενεργοποιήσει «προσπάθειες εξαγωγής της κρίσης για αποπροσανατολισμό» δεν είναι αβάσιμη.  Είναι, όμως, πιστεύουμε, αδύναμη. Εάν το επιχειρήσει σε μία απέλπιδα προσπάθεια πρόσκαιρα να διασωθεί, θα του γυρίσει ¨μπούμερανγκ”.  Διότι τέτοιοι σχεδιασμοί και τέτοιες μεθοδεύσεις (και με Τούρκους στρατηγούς στις φυλακές) είναι μακράν των πραγματικών δυνατοτήτων που διαθέτει πλέον η τουρκική ηγεσία. Και σίγουρα θα την οδηγήσουν οριστικά εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πιθανότερες είναι οι οικονομικές επιπτώσεις, στο εμπόριο και τον τουρισμό.

Σε κάθε περίπτωση, εξαρτάται από τους ελληνικούς χειρισμούς, τη δική μας ετοιμότητα και τη δική μας διπλωματική ικανότητα και πολεμική αρετή,  να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς κάθε τυχόν απονενοημένο διάβημα του απομυθοποιημένου πλέον Ταγίτ Ερντογάν.