«Μια εκδρομή είναι η ζωή μου με μαγική διαδρομή έγιναν φίλοι μου και οι εχθροί μου και τραγουδάμε με μια φωνή»

Της Αποστόλου Μαριάννας,

προέδρου του Εξωραϊστικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Κρηνίτσας «Η Κρηνίτσα».

O Εξωραϊστικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Κρηνίτσας διοργάνωσε διήμερη εκδρομή στις 9 / 10 – 11- 2013 στις Πρέσπες, τη Φλώρινα, το Νυμφαίο και την Καστοριά. Οι στίχοι του Γιάννη Μηλιώκα που τραγουδούσε ο αείμνηστος Δημήτρης Μητροπάνος «Μια εκδρομή είναι η ζωή μου με μαγική διαδρομή έγιναν φίλοι μου και οι εχθροί μου και τραγουδάμε με μια φωνή» έφθασαν στα αυτιά μας και με μεράκι αποφασίσαμε ως Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΦΣ «Κρηνίτσας» να διοργανώσουμε τη διήμερη εκδρομή στις Πρέσπες, τη Φλώρινα, το Νυμφαίο και την Καστοριά. Ο καιρός ήταν σύμμαχος, ο ήλιος μας συνόδεψε ακούραστα κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και μας βοήθησε να αποθηκεύσουμε εικόνες υπέροχες και να βγάλουμε φωτογραφίες με υπέροχα φθινοπωρινά χρώματα έτσι όπως ζωγραφίζονται και μένουν ανεξίτηλες για πάντα στην ψυχή μας.

Ο Νοέμβρης είχε 9 και εμείς ξεκινήσαμε κατά τις 7 π.μ. για ένα διήμερο που θα μας μείνει αξέχαστο. Η παρέα είχε πολύ κέφι, ακούγονταν πειράγματα, καλαμπούρια και γέλια που με θαυμασμό ο οδηγός κάποια στιγμή ψιθύρισε «είστε υπέροχοι, τέτοιο κέφι δεν συνάντησα μέχρι τώρα σε καμμία ομάδα, μπράβο σας», τα ανέκδοτα κι η καλή διάθεση συνέβαλαν να ζήσουμε όλοι οι συμμετέχοντες μια ανεπανάληπτη εκδρομή. Κάναμε την πρώτη στάση έξω από τα Γρεβενά και συνεχίσαμε για τις Πρέσπες αφήνοντας στα δεξιά μας την Καστοριά, αλλάζοντας λίγο την προγραμματισμένη πορεία μας για να μείνουμε περισσότερη ώρα στην όμορφη Καστοριά την επόμενη μέρα.

Το μεγαλείο της φύσης, η ομορφιά του φθινοπωρινού τοπίου με τα υπέροχα ζεστά χρώματα μας γέμισαν εικόνες, γνώσεις, ενέργεια και χαρά. Η πρώτη εντύπωση που σχημάτισα όταν πρωτοαντίκρισα τις Πρέσπες, πριν μια εικοσαετία, είναι ότι η περιοχή των Πρεσπών μοιάζει με μία περιοχή χαμένη, απόμακρη και αυτόνομη που την περιβάλλουν βουνά κατάφυτα και βρίσκεται στην άκρη της γης, αλλά κοιτάζοντας προσεχτικά το χάρτη διαπίστωσα ότι η περιοχή των Πρεσπών βρίσκεται στην καρδιά των Βαλκανίων.

Στο Κέντρο πληροφόρησης Πρεσπών, στον Άγιο Γερμανό, μάθαμε ότι οι Πρέσπες είναι δύο λίμνες που βρίσκονται σε υψόμετρο 853 μ. περίπου, ενώ πολλές κορυφές των γύρω βουνών ξεπερνούν τα 2.000 μ. Η Μικρή Πρέσπα ανήκει στην Ελλάδα, εκτός από ένα μικρό τμήμα στα νότια το οποίο ανήκει στην Αλβανία. Ακούσαμε για τη βιοποικιλότητα της περιοχής και τους λόγους για τους

οποίους οι Πρέσπες έχουν ιδιαίτερη αξία όπως: για το πλούσιο φυσικό περιβάλλον τη βιοποικιλότητα όσον αφορά τα πουλιά, τους παραδοσιακούς οικισμούς και τα αξιόλογα βυζαντινά μνημεία.

Η βιοποικιλότητα όμως είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό καθώς σε τόσο μικρή έκταση συγκεντρώνονται πάρα πολλές μορφές ζωής. Η ομιλήτρια τόνισε ότι πολλά από τα σπάνια είδη που φιλοξενούνται στις Πρέσπες είναι ενδημικά, δηλαδή εμφανίζονται μόνο στις Πρέσπες και πουθενά αλλού. Το μέγεθος του πλούτου της βιοποικιλότητας της περιοχής αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στις Πρέσπες έχουν καταγραφεί τα μισά είδη πουλιών, αμφιβίων και θηλαστικών από αυτά που απαντώνται σε ολόκληρη την Ελλάδα και ότι 9 από τα 23 είδη ψαριών που ζουν στις λίμνες της και τα ποτάμια της είναι ενδημικά. Τη Μεγάλη Πρέσπα μοιράζονται 3 χώρες, με το μεγαλύτερο μέρος αυτής να ανήκει στην ΠΓΔΜ. Το 2000, με κοινή Διακήρυξη των Πρωθυπουργών των τριών χωρών, δημιουργήθηκε το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών που στοχεύει στην προστασία της περιοχής μέσω της τριεθνούς συνεργασίας, αλλά και στην προώθηση της οικονομικής ευημερίας των τοπικών κοινοτήτων και των τριών χωρών. Το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών αποτέλεσε την πρώτη διασυνοριακή προστατευμένη περιοχή στα Βαλκάνια.

Μας είπε επίσης ότι οι Πρέσπες είναι ένα πραγματικό εργαστήρι της φύσης που αποτελείται από τις λίμνες, τα υγρά λιβάδια, τα δάση της βελανιδιάς και της οξιάς και τα αλπικά λιβάδια των βουνών. Ανάμεσα τους ζουν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας ξεχωρίζουν η ενδημική πέστροφα των Πρεσπών, η ενδημική Κενταύρια της Πρέσπας και η σημύδα χαρακτηριστικό δέντρο των ψυχρότερων περιοχών της Βόρειας Ευρώπης. Μέσα σε αυτό το φυσικό πλούτο φωλιάζουν σπάνια υδρόβια πουλιά όπως ο αργυροπελεκάνος, ο ροδοπελεκάνος, οι λαγγόνες, τα 7 είδη ερωδιών, οι σταχτόχηνες και οι χαλκόκοτες. Αξίζει να αναφέρω ότι στις Πρέσπες φιλοξενείται η μεγαλύτερη αναπαραγωγική αποικία αργυροπελεκάνων στον κόσμο (1000-1200 ζευγάρια).

Όπως μας πληροφόρησε η ομιλήτρια ιδιαίτερη είναι η πολιτιστική αξία της περιοχής καθώς τα φυσικά αγαθά, λίμνες, ποτάμια, δάση, χλωρίδα και πανίδα αποτέλεσαν στοιχεία ικανά ώστε να κατοικηθεί η περιοχή από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τις μέρες μας, χωρίς να εγκαταλειφθεί τελείως, ακόμη και μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου. Ο άνθρωπος σέβεται το περιβάλλον και οι ανθρώπινες δραστηριότητες από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα έχουν διαμορφώσει το φυσικό τοπίο με τέτοιο τρόπο που ακόμη και σήμερα αποτελούν τη βάση για την προστασία της περιοχής, περισσότερα από 100 βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία σώζονται σήμερα σε όλη την περιοχή των Πρεσπών και στις τρεις χώρες.

Γεμάτοι από καινούργιες γνώσεις και εμπειρίες περπατήσαμε στο χωριό Άγιος Γερμανός, κεφαλοχώρι στο όρος Bαρνούντα, όπου ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η τοπική αρχιτεκτονική που αποτελείται από σπίτια χτισμένα στις αρχές του 20ου αιώνα, με πέτρα, ξύλο, χώμα και καλαμωτές, υλικά που οι άνθρωποι μπορούν να βρουν εύκολα στο φυσικό τους περιβάλλον. Τα σπίτια έχουν μεγάλα μπαλκόνια στον πρώτο όροφο (χαγιάτια), σαχνισιά και μεγάλες εσωτερικές αυλές. Μας θύμισαν τη δικιά μας όμορφη συνοικία στο Βαρούσι, μια διατηρητέα συνοικία με τους υψηλούς αυλόγυρους, τα χαγιάτια και τα σαχνισιά. Φθάσαμε στην εκκλησία του Αγίου Γερμανού που χτίστηκε τον 11ο αιώνα, το 1006 μ.Χ. Είναι ιστορικός Βυζαντινός Ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, ναός χτισμένος με πέτρα και πλίνθους και έχει υπέροχες τοιχογραφίες. Εκεί προσευχηθήκαμε και ευχαριστήσαμε το Θεό για τις ομορφιές που μας χάρισε αλλά και την τύχη που είχαμε να είμαστε συνοδοιπόροι σε μια τόσο ευχάριστη παρέα.

Ανεβήκαμε στο λεωφορείο και ο οδηγός μας μετέφερε σε ένα άλλο νησάκι, το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου που βρίσκεται στο κέντρο της Μικρής Πρέσπας και είναι πανέμορφο. Ο Βούλγαρος τσάρος Σαμουήλ το 986 μ.Χ. έχτισε το ναό του Αγίου Αχιλλείου στο ομώνυμο αυτό νησάκι. Ο τσάρος χρησιμοποίησε την περιοχή των Πρεσπών, αλλά και της Αχρίδας, ως σημεία εξόρμησης κατά των Βυζαντινών. Ο ναός του Αγίου Αχιλλείου ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που σώζονται σήμερα στην περιοχή των Πρεσπών. Οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής των Πρεσπών είναι άνθρωποι πιστοί στις παραδόσεις που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους. Η οικονομία της περιοχής βασίζεται στον πρωτογενή τομέα και οι άνθρωποι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την αλιεία και την καλλιέργεια βιολογικών φασολιών για την οποία σημαντικό ρόλο έπαιξε το αρδευτικό δίκτυο που ολοκληρώθηκε το 1980. Από τότε η καλλιέργεια των φασολιών αναπτύχθηκε.

Για το γεύμα μας επιλέξαμε το χωριό Ψαράδες ένα γραφικό χωριουδάκι στην όχθη της Λίμνης. Δοκιμάσαμε τα ψάρια και οι αγνές γεύσεις θα μείνουν χαραγμένες για πάντα στη μνήμη μας γιατί νοιώσαμε πόσο διαφορετικά είναι τα αγνά προϊόντα της φύσης από αυτά που τελικά φθάνουν στο πιάτο μας. Κάποιοι έκαναν παραλίμνια τον περίπατό τους και οι πιο τολμηροί έκαναν βαρκάδα και επισκέφτηκαν το τριεθνές, σημείο μέσα στις Πρέσπες που ενώνονται οι τρεις χώρες. Μετά την όμορφη και γεμάτη μέρα μας πήραμε το δρόμο για τη Φλώρινα. Ώρα δειλινού. Ο ήλιος έδυε και ενώ το λεωφορείο περνούσε ανάμεσα από οξιές τα χρώματα ήταν υπέροχα. Ένα χαλί κατακόκκινο, στρωμένο κάτω από τα φυλλοβόλα δένδρα, αποτελούμενο από τα μαραμένα φύλλα της οξιάς μας θύμιζε, ότι παρά την ζεστή καλοκαιρινή σχεδόν μέρα, βρισκόμασταν στην καρδιά του φθινοπώρου.

Το βράδυ μείναμε στη Φλώρινα σε ένα πολύ καλό ξενοδοχείο και είχαμε τη δυνατότητα κάποιοι να κοιμηθούμε νωρίς και κάποιοι να διασκεδάσουμε μέχρι αργά. Την επόμενη μέρα ήταν Κυριακή, πήραμε το πρωινό μας και αναχωρήσουμε για το χωριό Πρώτη με σκοπό να επισκεφτούμε το μοναστήρι του Αγίου Μάρκου. Ανάψαμε κεράκι προσευχηθήκαμε και ακούσαμε από τη γλυκύτατη Ηγουμένη την ιστορία του Μοναστηριού. Το ταπεινό και γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Μάρκου, είναι αγαπημένος προορισμός των Φλωρινιωτών φυσιολατρών εκδρομέων. Οι παλαιοί θυμούνται τα βαθύσκιωτα μεγάλα δένδρα που το περιέβαλαν και τη βρυσούλα με το γάργαρο και κρύο νερό της.

Μετά το καφεδάκι στο μοναστήρι συνοδευμένο με λουκούμι, αναχωρήσαμε για τον διατηρητέο παραδοσιακό οικισμό Νυμφαίο με τα καλοδιατηρημένα πέτρινα αρχοντικά, τα πλακόστρωτα στενά δρομάκια, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1350 μ. στο όρος Βίτσι σε ένα παρθένο φυσικό δασικό περιβάλλον. Tο Nυμφαίο αποτελεί πανελλήνια πρότυπο ανάπτυξης με ήπιο τουρισμό και προστασία του περιβάλλοντος. Από το χωριό ανηφορίσαμε με τα πόδια στο Περιβαλλοντικό κέντρο «Aρκτούρος», μέσα σε δάση οξιάς και σε έκταση 100 στρεμμάτων, όπου φιλοξενούνται οι αρκούδες. Κάποιοι απόλαυσαν το καφεδάκι τους στα όμορφα καφενεδάκια του χωριού. Φεύγοντας κάποιοι είπαν ότι είναι το ομορφότερο χωριό της βόρειας Ελλάδος, κάποιοι είπαν ότι είναι στολίδι της Μακεδονίας, πάντως είναι πράγματι ένας όμορφος οικισμός και από εκεί αγοράσαμε μήλα και κάστανα.

Η ώρα πέρασε ευχάριστα και το κέφι συνεχίστηκε αμείωτο. Ήρθε η ώρα για το μεσημεριανό φαγητό στη γοητευτική και όμορφη πόλη της Μακεδονίας την Καστοριά. Μια βόλτα με το λεωφορείο για να δούμε τα Παραδοσιακά Αρχοντικά τις Βυζαντινές Εκκλησίες και τους γραφικούς Οικισμούς με ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων, όπως το λόφο του Προφήτη Ηλία και τη γραφική συνοικία Ντόλτσο δίπλα στη λίμνη, την Μονή Μαυριώτισσας που είναι χτισμένη στις όχθες της λίμνης με υπέροχη θέα και τη σπηλιά του Δράκου που πήρε το όνομά της επειδή η είσοδος έχει την μορφή Δράκου, ενώ σύμφωνα με την παράδοση στη σπηλιά υπήρχε ένα χρυσωρυχείο που το φύλαγε ένας άγρυπνος δράκος.

Η λίμνη ανάλογα με την εποχή του χρόνου αλλάζει όψη και χρώματα ενώ μια ξεχωριστή νότα ομορφιάς προσφέρουν οι κύκνοι και οι αγριόπαπιες. Μαγευτική είναι η εικόνα την ώρα που δύει ο ήλιος στα ήσυχα νερά της λίμνης, αλλά και η γαλήνη που απλώνεται στη ψυχή κάθε παρευρισκόμενου παρατηρώντας τους Κύκνους, Πελεκάνους, Ερωδιούς και άλλα πανέμορφα πουλιά τα οποία κατά εποχές επισκέπτονται τα φιλόξενα νερά της λίμνης και τους βιότοπους της περιοχής. Η λίμνη Ορεστιάδα θεωρείται μορφολογικά η ωραιότερη λίμνη της Ελλάδος και ένα από τα μαγευτικότερα σκηνικά της Δυτικής Μακεδονίας. Εκεί στην Καστοριά φάγαμε πεντανόστιμα πιάτα και απολαύσαμε το τάϊσμα των πουλιών. Είχαμε τρεις ώρες να ξεκουραστούμε να γνωρίσουμε την Καστοριά, να φάμε και να απολαύσουμε ένα καφεδάκι συζητώντας το πόσο ωραία περάσαμε, κρίνοντας ότι αυτές οι διήμερες αποδράσεις θεραπεύουν και γαληνεύουν τη ψυχή μας καθώς μας κάνουν να ξεχάσουμε την καθημερινότητα και τα τόσα προβλήματα που δημιουργήθηκαν λόγω της οικονομικής κρίσης. Ο περίπατος στο πανέμορφο φυσικό περιβάλλον της λίμνης θα μας μείνει αξέχαστος.

Ως πρόεδρος του ΕΦΣ Κρηνίτσας θα ήθελα να ευχαριστήσω τους φίλους του Συλλόγου για την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν να συμμετέχουν στην εκδρομή μας και να γίνουν μέλη της ομάδας μας. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τα μέλη του Συλλόγου που πάντα είναι αρωγοί και συνοδοιπόροι σε κάθε εκδήλωσή μας. Τέλος να ευχαριστήσω το Χρήστο, τη Βούλα, τον Ηλία και το Χρήστο τον ταμία που κατά το διήμερο ήταν παρόντες κεφάτοι και γελαστοί. Υποσχόμαστε στην επόμενη εξόρμηση να είμαστε πάλι γελαστοί και πρόθυμοι να ικανοποιήσουμε όσο είναι δυνατόν τις επιθυμίες της όμορφης αυτής παρέας μας.

Αποστόλου Μαριάννα

Πρόεδρος του Εξωραϊστικού

Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Κρηνίτσας