“Ημέρα Ελλάδας” στο Λονδίνο!

Ολοήμερη εκδήλωση αφιερωμένη στην Ελλάδα με τίτλο «Greece is the Word» διοργανώθηκε το Σάββατο στο Purcell Room του Southbank Centre στο Λονδίνο. Η εκδήλωση είχε ως σκοπό να αναδείξει τη σύγχρονη Ελλάδα μέσα από την ποίηση, τη λογοτεχνία, το θέατρο, τη μουσική και άλλες μορφές καλλιτεχνικής δραστηριότητας, αλλά και να εξετάσει συνοπτικά τις ρίζες, τις επιπτώσεις και το μέλλον της κρίσης που πλήττει τη χώρα, καθώς μεταξύ άλλων και το ρόλο των ΜΜΕ.

Η εκδήλωση ήταν μια πρωτοβουλία της Βρετανίδας δημοσιογράφου Ρόζι Γκόλντσμιθ και πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή Ελλήνων καλλιτεχνών που ζουν στο Λονδίνο και Βρετανών φιλελλήνων. Είχε τη στήριξη του Southbank Centre, του Arts Council England και της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Βρετανία.

Η ημέρα άνοιξε με μια παρουσίαση του χαρακτήρα της Ωραίας Ελένης από τη γνωστή ιστορικό Μπέτανι Χιουζ, που έχει συγγράψει πολλά βιβλία και έχει παρουσιάσει τηλεοπτικές εκπομπές στη Βρετανία για την αρχαία Ελλάδα. Στη συνέχεια η γνωστή από τα βιβλία της στην Ελλάδα (όπως «Το Νησί») συγγραφέας Βικτόρια Χίσλοπ παρουσίασε τρεις διακεκριμένους Έλληνες ποιητές που απήγγειλαν έργα τους στα ελληνικά και τα αγγλικά: τους Κατερίνα Ηλιοπούλου, Διονύση Καψάλη και Βασίλη Αμανατίδη. Στη σύντομη συζήτηση που ακολούθησε επισημάνθηκε μεταξύ άλλων ότι στην Ελλάδα οι καλλιτέχνες έχουν «εκπαιδευθεί» στο να μην περιμένουν οικονομική στήριξη από το κράτος, αλλά παρόλα αυτά η πνευματική δραστηριότητα είναι αρκετά έντονη.

Σειρά στην εκδήλωση είχε μετά η συζήτηση μεταξύ της κ. Χίσλοπ, των Ελλήνων συγγραφέων Ιωάννας Καρυστιάνη και Αλέξη Σταμάτη και του Ελληνοβρετανού μεταφραστή και καθηγητή Λογοτεχνίας στα πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης Ντέιβιντ Κόνολι. Επισημάνθηκε το πλήγμα για το χώρο από την απόφαση κατάργησης του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες συγγραφείς σε σχέση με τους Βρετανούς συναδέλφους τους λόγω του γεγονότος ότι δεν έχουν ατζέντηδες να τους προωθούν και η ανάγκη να υπάρξουν περισσότερες μεταφράσεις σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων στα αγγλικά.

Η Ιωάννα Καρυστιάνη αναφέρθηκε στις πολλές δυσάρεστες ιστορίες που γεννά η κρίση, ενώ ο Αλέξης Σταμάτης σχολίασε ότι η ιστορία ξαφνικά έχει επιταχυνθεί, με πολλά σημαντικά γεγονότα να συμπυκνώνονται σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Ο Ντέιβιντ Κόνολι, αφού αναγνώρισε τα δεινά που υφίσταται ο ελληνικός λαός, σημείωσε ότι όπως και σε προηγούμενες σημαντικές ιστορικές συγκυρίες ίσως η κρίση ευνοήσει την πώληση βιβλίων από Έλληνες συγγραφείς που θα αξιοποιήσουν τις ιστορίες που αναδεικνύονται. Οι συγγραφείς τόνισαν πως παρά τις δυσκολίες υπάρχουν στην Ελλάδα πάρα πολλοί αξιόλογοι λογοτέχνες και καλλιτέχνες που πρέπει να προβληθούν περισσότερο.

Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης περιελάμβανε συζήτηση για την κρίση υπό το συντονισμό του γνωστού Βρετανού δημοσιογράφου Πωλ Μέισον, που έχει καλύψει από κοντά τα γεγονότα στην Ελλάδα για το BBC και πλέον για το Channel 4 και με τη συμμετοχή της δημοσιογράφου και γνωστής ως μπλόγκερ στη Βρετανία Θεοδώρας Οικονομίδη, του καθηγητή Στρατηγικής και Επιχειρηματικότητας στο London Business School Μιχάλη Ιακωβίδη και της δημοσιογράφου με έδρα το Λονδίνο Μαρίας Μαργαρώνη.

Η κα. Οικονομίδη υποστήριξε ότι περισσότερο από κοινωνική ή οικονομική η ελληνική κρίση είναι πολιτική, επισημαίνοντας ιδιαίτερα το φαινόμενο της ανόδου του φασισμού στη χώρα. Ο κ. Ιακωβίδης αντέτεινε ότι η όποια πολιτική κρίση δεν μπορεί να διαχωριστεί από την κοινωνική, δίνοντας έμφαση στα βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα του κράτους, που οδήγησαν σε ένα μη βιώσιμο οικονομικό σύστημα και ένα πολιτικό σύστημα που γινόταν όλο και λιγότερο υπόλογο στους πολίτες.

Η κα. Μαργαρώνη από την πλευρά της μίλησε για κρίση που έχει πλήξει τους πολίτες σε προσωπικό και ψυχολογικό επίπεδο. Είπε ότι οι κάτοικοι της χώρας έχουν περάσει από τη φάση της απόπειρας ανάλυσης της κατάστασης στην οργή, μετά στην κατάθλιψη και τώρα σε μια κατάσταση μουδιάσματος. Έκανε λόγο για μια κοινωνία σε κατάσταση κατάρρευσης, αν και όπως τόνισε αναδεικνύονται πολλές ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες πολιτών.

Το πάνελ επέκρινε τα διεθνή μέσα ενημέρωσης είτε διότι όπως υποστήριξε η Μαρία Μαργαρώνη κατέστησαν την Ελλάδα αποδιοπομπαίο τράγο της ευρωζώνης είτε επειδή πάτησαν σε στερεότυπα, όπως σημείωσε ο κ. Ιακωβίδης. Η κα. Οικονομίδη πρόσθεσε ότι σε αυτά τα στερεότυπα βασίστηκαν όχι μόνο τα ΜΜΕ, αλλά και Ευρωπαίοι πολιτικοί.

Στην ερώτηση του Πωλ Μέισον τι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά στην Ελλάδα, ο Μιχάλης Ιακωβίδης είπε ότι το πρόβλημα ήταν πως η χώρα συμφώνησε να δεχθεί χρηματοδότηση δύο χρόνια πριν την αναδιάρθρωση. Η Μαρία Μαργαρώνη σχολίασε ότι θα ήταν καλό αν η κρίση είχε αντιμετωπιστεί ως συστημική ευρωπαϊκή κρίση, ενώ η Θεοδώρα Οικονομίδη στάθηκε στο «ζήτημα δημοκρατικής νομιμοποίησης» των πολιτικών που εφαρμόζονται λόγω της κρίσης.

Σε ό,τι αφορά τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκε ότι υπάρχει πρόβλημα με την έλλειψη αμεροληψίας και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, ακόμα και με την προώθηση ψευδών πληροφοριών, ενώ εκφράστηκε ανησυχία για τις σχέσεις ορισμένων ΜΜΕ με την άρχουσα πολιτική τάξη και για την άκριτη υιοθέτηση κομματικών θέσεων.

Οι συνομιλητές σημείωσαν ότι υπάρχουν ενδείξεις ελπίδας, όπως η στήριξη μεταξύ πολιτών, αλλά και ότι εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα, δημοκρατικό έλλειμμα και κατά την κα. Μαργαρώνη προσπάθεια να προσελκυστούν ξένες επενδύσεις με οποιοδήποτε κόστος. Σε μακροοικονομικό επίπεδο ο κ. Ιακωβίδης εκτίμησε ότι η κατάσταση φαίνεται να σταθεροποιείται, επισημαίνοντας όμως και αυτός ότι τα διαρθρωτικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται.

Σημείωσαν τέλος ότι αναδεικνύεται μια νέα τάση έκφρασης μέσω «πολιτικής» τέχνης, ενώ η κα. Μαργαρώνη σχολίασε ότι το επόμενο μεγάλο βήμα θα είναι πιθανότατα μια τάση αλλαγής στη θέαση της ελληνικής ιστορίας, καθώς μέχρι τώρα ανακυκλώνεται άκριτα.

Η εκδήλωση έκλεισε με το λεγόμενο «Καμπαρέ Κρίσης της Κατερίνας», μια συλλογή καλλιτεχνικών δρώμενων με παρουσιάστρια την Κατερίνα Βρανά, Ελληνίδα κωμικό και ηθοποιό της Βρετανίας που άνοιξε την ενότητα με την επίκαιρη κωμωδία της. Ακολούθησε ελληνική παραδοσιακή μουσική από τον Παύλο Μελά και τους moosootoo, ανάγνωση ποιημάτων των Καβάφη, Σεφέρη και Ελύτη από τη Βικτόρια Χίσλοπ και τους ηθοποιούς Νίκο Πουρσανίδη και Εύα Σιμάτου, σχεδίαση φιγούρων υπό τους ήχους του ρεμπέτικου από το Γάλλο Νταβίντ Προυντόμ, συγγραφέα του μυθιστορήματος-κόμικ Rebetiko, το μονόπρακτο Innerview του Αλέξη Σταμάτη, γραμμένο ειδικά για την εκδήλωση, με τους Νίκο Πουρσανίδη και Εύα Σιμάτου, ανάγνωση ιστορίας για την ποίηση και απαγγελία ποίησης από την Κατερίνα Ηλιοπούλου, προβολή αποσπασμάτων από τέσσερα ντοκιμαντέρ για πτυχές της ελληνικής κρίσης από Έλληνες και Βρετανούς κινηματογραφιστές και η βραδιά έκλεισε με περισσότερη κωμωδία, μουσική και χορό.

Μιλώντας για την εκδήλωση στο ΣΚΑΙ η Βικτόρια Χίσλοπ είπε ότι σκοπός της ήταν να μεταφερθεί το μήνυμα πως η Ελλάδα είναι πολύ περισσότερα από τα γνωστά στους Βρετανούς κλισέ, όπως για παράδειγμα το ότι υπάρχουν πολλοί καλοί νέοι συγγραφείς. «Ήταν μια ευκαιρία να περιγράψουμε κάτι πιο βαθύ, όχι μόνο κάτι επιφανειακό», πρόσθεσε η Βρετανίδα συγγραφέας.

Η Κατερίνα Βρανά σχολίασε ότι πολλοί Βρετανοί δεν ξέρουν τι εικόνα πρέπει να έχουν για την Ελλάδα, καθώς αγαπούν μεν τη χώρα και την επισκέπτονται, αλλά παράλληλα βλέπουν μια άσχημη κατάσταση μέσω των ειδήσεων. «Αν καταφέρουμε να δώσουμε μια θετική εικόνα της χώρας μέσω ενός καλλιτεχνικού πρίσματος, κερδίσαμε!» είπε η Ελληνίδα κωμικός.