Πρωτοποριακό το εκπαιδευτικό εγχείρημα που ανέλαβε ο Δήμος Πωγωνίου

* Πλήθος κόσμου στα εγκαίνια του ΔΕΑΠ

> Ρεπορτάζ-φωτογραφία: Νίκος Σουτόπουλος

ΔΕΛΒΙΝΑΚΙ: Ένα εντυπωσιακό  πανελλαδικά και πρωτοποριακό εκπαιδευτικό εγχείρημα δια βίου μάθησης  ανέλαβε ο Δήμος Πωγωνίου, εγκαινιάζοντας την Κυριακή  6 Οκτωβρίου 2013 το Δημοτικό Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Δ.Ε.Α.Π.) κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στο χωριό Δελβινάκι.  Στο ιστορικό και εμβληματικό  κτίριο του 1875, με αρχιτεκτονική κάτοψη σε σχήμα “E” (Ελλάς, Επανάσταση, Ελευθερία, Εκπαίδευση) που χρησιμοποιούνταν ως εκπαιδευτήριο (αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο), θα λειτουργήσει το νέο πανεπιστήμιο. Τα εγκαίνια τέλεσε ο Μητροπολίτης Κονίτσης κ.κ. Ανδρέας με την παρουσία πλήθους κόσμου από την ευρύτερη περιοχή, ενώ επιστημονικός υπεύθυνος και Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής θα είναι ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Απόστολος Παπαϊωάννου, ο οποίος ήταν και ο βασικός εισηγητής της ιδέας αυτής.

Όπως ανέφερε στην ομιλία του ο Δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης «διεκδικούμε το δικαίωμα της γνώσης και φιλοδοξούμε να αναδείξουμε και να προβάλουμε τον Πωγωνήσιο πολιτισμό». Ακόμη τόνισε ότι «θα δοθεί η ευκαιρία και η δυνατότητα σε κάθε δημότη να επενδύσει πνευματικά στον εαυτό του και θα υπάρξουν και άλλες δραστηριότητες γύρω από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο».

«Τολμήσαμε σε μια δύσκολη εποχή», είπε ο κ. Καψάλης, «να επενδύσουμε στην  παιδεία, προκειμένου να προστατεύσουμε, αλλά και να βγάλουμε προς τα έξω τον πολιτισμό μας και τον τόπο μας».

Ως κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ο Ομότ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Απ. Παπαίωάννου τόνισε πως «η μελέτη και η προβολή του τοπικού πολιτισμού στο σύνολο των εκφάνσεών του, αποτελεί αναγκαιότητα. Ιδιαίτερα, η προβολή των πολιτισμικών παραδόσεων σε όλες τις φάσεις της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής του Πωγωνίου εμφανίζεται και ως καθήκον και υποχρέωση. Είναι αναπότρεπτη ανάγκη η μεγάλη στροφή προς τις ρίζες, η αναζήτηση της πωγωνιακής ταυτότητας των υποδομών και του υπεροικοδομήματος. Η σημασία της παράδοσης και οι ιστορικές συγκυρίες σε συνδυασμό και με τη μεγάλη ιστορική διάρκεια μας επιτρέπουν να επισημάνουμε τὶ παρέμεινε, τὶ άλλαξε, τὶ είναι εκείνο που προσδιορίζει την πωγωνιακή κοινωνία. Οφείλουμε να αναδείξουμε όλα τα ζωντανά χαρακτηριστικά του πωγωνιακού πολιτισμού, της παράδοσης, της ίδιας της ζωής. Είναι η γλώσσα, το δίκαιο, οι θεσμοί, η τέχνη, τα ήθη, τα έθιμα, η ενδυμασία, η διατροφή, η χαρακτηριστική πολυφωνική μουσική…»

Αποκαλύπτοντας την σκοπιμότητα της εκπαιδευτικής του πρότασης που κατέθεσε στο Δήμο Πωγωνίου ανέφερε ότι «η περιοχή του Πωγωνίου παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Διέθετε πάντοτε όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον τόπο στην οικονομική ανάπτυξη και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου του πωγωνιακού λαού. Προφανώς η γεωγραφική συνοριακή τομή δεν είναι άσχετη με τις διεθνείς συνθήκες, τις ζώνες επιρροής και τις εν γένει συγκυριακές επιλογές. Το

Πωγώνι, εξαιτίας της φυσικής του θέσης, είναι κέντρο γεωγραφικό, οικονομικό, πολιτισμικό και ασφαλώς ιστορικό, έτσι όπως ξεπροβάλλει σε αυτήν τη νευραλγική γωνιά της Ελλάδας και της Βαλκανικής. Ο λαός του Πωγωνίου ήταν πάντα προικισμένος με σωματική και ψυχική υγεία, φιλόπονος, με μεγάλη θέληση συνεργασίας και σταθερά προσανατολισμένος στη γραμμή και την κατεύθυνση των απαιτήσεων της εποχής»

«Η στροφή και αρκετές φορές η επιστροφή στις ιστορικές πηγές αποτελεί για τον ιστορικό ανάγκη. Αν προσδιορίσομε ή ταυτίσουμε ένα μεγάλο μέρος των πηγών με το αρχειακό υλικό, ο κόσμος του αρχείου που ξεπροβάλλει μας οδηγεί ευθέως και κανονικά στο παρελθόν. Βέβαια όλοι οι χρόνοι κατά κάποιον τρόπο, παραπέμπουν στο παρόν. Το αρχείο είναι χώρος της μνήμης, η οποία υπάρχει. Το πρόβλημα είναι αν η κοινωνία γνωρίζει τὶ σημαίνει μνήμη, αν θέλει να έχει μνήμη και αν η πολιτεία έχει αποφασίσει, επιτέλους, να έχει μνήμη. Υπό μίαν έννοια τα αρχεία υπάρχουν, το υλικό διατηρείται, έχει καταγραφεί και, εν πάση περιπτώσει, είναι προσπελάσιμο».

«Προκειμένου για την τοπική ιστορία στο σύνολό της το υλικό δεν έχει ακόμη συγκεντρωθεί. Πρέπει να διασωθεί, αφού ανακαλυφθεί, επισημανθεί και αξιολογηθεί. Επίσης έχει ενδιαφέρον η διασταύρωση της τοπικής ιστορίας με την εθνική και την παγκόσμια», τόνισε ο κ. Παπαϊωάννου.

Και πραγματικά, το Πωγώνι υπάρχει ζωντανό, για κάποιους «ζωντανό μουσείο» ίσως, για να θυμίζει άλλες εποχές μεγάλης δόξας, έτοιμο πάντοτε να αντεπιτεθεί και να επικρατήσει στις δύσκολες πραγματικότητες που ζούμε, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει επικίνδυνα με τρομαχτική ταχύτητα.

Τη σύγχρονη κρίση και τα δραματικά αδιέξοδα αντιμάχονται ο πολιτισμός, η δύναμη της ζωντανής παράδοσης, η υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων και η λειτουργική αναβίωση των δημοκρατικών θεσμών, η οποία θα αχρήστευε όλους τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς της σύγχρονης αντιδραστικής Ευρώπης. Σε αυτή την καθοριστική, μεταβατική φάση αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας, του Πωγωνίου, καλείται να αναλάβει τον δικό του καθοριστικό ρόλο και τις ευθύνες του.

Ο ομότιμος καθηγητής  του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Απόστολος Παπαϊωάννου,   επίσης επισήμανε  ότι «το Δημοτικό Πανεπιστήμιο θα είναι αρκετά ευέλικτο, θα διευρύνεται με γνωστικά αντικείμενα τόσο των θεωρητικών όσο και των θετικών επιστημών και οι βασικοί του όροι και προϋποθέσεις αποβλέπουν στην κάλυψη των πνευματικών αναγκών  και στην ικανοποίηση των ενδιαφερόντων του Πωγωνιακού λαού. Κάθε δημότης, πολίτης μπορεί να επιλέξει ελεύθερα τα μαθήματα που τον ενδιαφέρουν μέσα από την προβολή θεμάτων, ζητημάτων και προβλημάτων της σύγχρονης ζωής, όπως είναι η εκπαίδευση και η παιδεία, η οικονομική ανάπτυξη, η ιατρική επιστήμη, οι θετικές επιστήμες, ο τουρισμός, η ορθολογική διαχείρηση του φυσικού περιβάλλοντος και γενικότερα ό,τι σχετίζεται με τον πολιτισμό της καθημερινής ζωής. Παράλληλα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ίδρυση, τη λειτουργία και τη διασφάλιση της μελλοντικής προοπτικής βασικών φορέων, όπως είναι το Ιστορικό Αρχείο, η Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Ιστορίας της Εκπαίδευσης και της Παιδείας, το Λαογραφικό Μουσείο, ο Οργανισμός Θεάτρου, το Εικαστικό Εργαστήρι, η Κινηματογραφική Λέσχη …», κατέληξε ο κ. Παπαϊωάννου.

Με το Δημοτικό Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο ο Δήμος Πωγωνίου  εγκαινίασε με τους δημότες του ένα διαρκή διάλογο, ένα φιλόδοξο μορφωτικό πρόγραμμα, πραγματικό κοινωνικό παράδειγμα της διά βίου μάθησης. Την επιστημονική επιτροπή του Πανεπιστημίου αποτελούν ευάριθμοι καθηγητές Πανεπιστημίου και πολλοί περισσότεροι θα προσφέρουν αφιλοκερδώς τη διδασκαλία των μαθημάτων της ειδικότητάς τους.

Ο Μητροπολίτης Κονίτσης Ανδρέας σημείωσε ότι «η πρωτοβουλία είναι αξιόλογη και αξιέπαινη και πως η τοπική εκκλησία θα βοηθήσει ώστε να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο». Και συμπλήρωσε ότι «παρόμοιες πρωτοβουλίες είναι απαραίτητες για να στηριχθεί ο τόπος στην ηθική κρίση, που διέρχεται».

Χαιρετισμούς στην τελετή των εγκαινίων απηύθυναν (κατά τη σειρά, που μίλησαν) ο πρόεδρος της  Ομοσπονδίας Πωγωνίου κ. Παππάς, ο Διευθυντής της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Βελλάς π. Δημήτριος Αργυρός,  ο Αντιδήμαρχος πολιτιστικών θεμάτων του Δήμου Πωγωνίου κ. Γιάννης Ντάλλας, ο Δημοτικός Σύμβουλος και επικεφαλής της αντιπολίτευσης στο δήμο Πωγωνίου κ. Γιάννης Ντότης, ο Προϊστάμενος Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Ιωαννίνων κ. Γ. Τσατσαρώνης, ο πρώην βουλευτής Ιωαννίνων κ. Μιχάλης Παντούλας, ο ευεργέτης κ. Χρ. Μανέας και οι Βασίλης και Αναστάσιος Βασιάδης, απόγονοι του Κωνσταντίνου-Ηροκλή Βασιάδη (1821-1890), που είχε το όραμα, τον πόθο και το πάθος να μπορεί κάθε πολίτης να μορφωθεί και να αποκτήσει την ελληνική παιδεία.

Ας τονιστούν  αυτά που ανέφερε ο κ. Παντούλας: «Το ανοιχτό πανεπιστήμιο είναι μια μορφή εφαρμοσμένου πατριωτισμού, που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη του χαμένου μας αξιακού συστήματος».

Από τις συχνές συνομιλίες και την ανταλλαγή γνωμών τόσο με τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο στα πολιτιστικά θέματα κ. Γιάννη Ντάλλα, τον Αντιδήμαρχο κ. Βασίλη Μάτσια, τον Δημοτικό Σύμβουλο κ. Μιχάλη Μάγκο, καθώς και με το Δήμαρχο Κ. Καψάλη, αναδείχτηκαν θέματα και ζητήματα, ορισμένα αυτονόητα και άλλα απολύτως σύγχρονα, όπως οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ Παιδείας και Δημοκρατίας, μεταξύ Παιδείας και Ελευθερίας, η αναζήτηση νέων κατευθυντήριων αρχών της εκπαιδευτικής πολιτικής, νέες προοπτικές για την επιστημονική εκπαίδευση και δια βίου επιμόρφωση, η συμμετοχή στη διάχυση των γνώσεων και τη διαλογική μάθηση και οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και της τηλεκπαίδευσης.

Ο κ. Ντότης υπογράμμισε ότι «το Πανεπιστήμιο αυτό θα αλλάξει τους ρυθμούς της ζωής στην περιοχή και ο κ. Τσατσαρώνης ότι «θα είναι ανάχωμα στην εκπαιδευτική κρίση»

Από μέρους του ο κ. Μανέας δήλωσε ότι «θα είναι αρωγός της όλης αξιέπαινης προσπάθειας αυτής».

Ο Δημοτικός Σύμβουλος  Μιχάλης Μάγκος, που συντόνιζε την τελετή των εγκαινίων, διευκρίνισε ότι το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο θα χορηγεί βεβαιώσεις παρακολούθησης και  έχει  τη  δική  του  ιστοσελίδα στο  διαδίκτυο  στη  διεύθυνση: http://panepistimio-pogoniou.blogspot.gr όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν την έντυπη αίτηση για τη δωρεάν συμμετοχή τους στα προγράμματα σπουδών του Δημοτικού Ελεύθερου Ανοιχτού Πανεπιστημίου Πωγωνίου «Ηροκλής Βασιάδης».

Ήδη μόνο κατά την πρώτη μέρα εγγραφής οι αιτήσεις ξεπέρασαν τις 50 (!), αφού οι πρώτες αιτήσεις… κατέφθασαν από το Δήμο Σφακίων της Κρήτης που έχει αδελφοποιηθεί με το Δήμο Πωγωνίου.