Tα 3 θανάσιμα αμαρτήματα των σύγχρονων γονέων

Υπάρχουν κάποια στοιχεία που το παιδι θέλει και περιμένει να μην χαρακτηρίζουν τους γονείς του Πρόκειται για τις ακόλουθες τρεις βασικές εσφαλμένες στάσεις.

Γράφει ο Νίκος Σιδέρης, ψυχίατρος, οικογενειακός θεραπευτής,διδάκτωρ του τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος της Ευρωπαικής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης στο βιβλίο του «Τα παιδιά δε θέλουν ψυχολόγο, γονείς θέλουν»*

-Φυσική απουσία και συναισθηματική εξόντωση και αστάθεια.

Το να είναι ο γονιός απρόσιτος, σαν ξένος ή απρόβλεπτος (συναισθηματική ανεμοδούρα). Αυτή η εσφαλμένη στάση μπορεί να προκύψει σε μια συνηθισμένη οικογένεια με τους εξής δυο τρόπους: Είτε τα βάσανα, οι έγνοιες και οι φιλοδοξίες των γονέων τους απορροφούν και τους απομακρύνουν από το παιδί τους. Είτε οι γονείς προβάλλουν πάνω στο παιδί τους φαντασιώσεις και αγωνίες αι αυτό τους κάνει να μη μπορούν να σταθούν κοντά του επειδή συνειδητά ή ασυνείδητα τους θυμίζει τα δικά τους αρνητικά. Φυσικά στη μακρόχρονη και πυκνή σχέση γονέων-παιδιού θα υπάρξουν αναπόφευκτα στιγμές όπου οι γονείς δεν θα είναι όσο χρειάζεται διαθέσιμοι. Αν είναι μόνο στιγμές τότε δεν πειράζει. Τα κενά και οι πληγές θα καλυφθούν και θα επουλωθούν στην πορεία του χρόνου. Αν όμως η μη διαθεσιμότητα τείνει να γίνει καθεστώς και να αποκτήσει συναισθηματικό χαρακτήρα τότε κάτι μπορεί να στραβώσει για τα καλά. Και ενδεχομένως να εκδηλωθεί σαν πρόβλημα του παιδιού. Αυτό πειράζει! Και τότε είναι η ώρα που οι γονείς καλό θα ήταν να θυμηθούν την κουβέντα: Τα παιδιά δε θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν! Και να σκεφτούν οι ίδιοι τη βοήθεια κάποιου ειδικού.

-Υπαρξιακή άρνηση, παραγνώριση η αντιφατικότητα.

Το να μην είναι σε θέση οι γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους καθώς αναζητά τη θέση του στον κόσμο. Και ή να του υπονομεύουν κάθε προσπάθειά του να δει τον εαυτό του σαν πλάσμα αγαπητό και αποδεκτό ή αν του προκαλούν σύγχυση με αντιφατικά μηνύματα αξιολογήσεις και απαιτήσεις από το «δεν είσαι καλό παιδί» μέχρι και το «ανάθεμα την ώρα που σε γέννησα». Ή με συνδυασμούς του είδους «σας αγαπάμε όλα τα παιδιά το ίδιο» ταυτόχρονα με στάσεις εμφανούς προτίμησης στα άλλα του αδέρφια. Μια ειδική και συνηθισμένη τέτοια εμπλοκή και στις συνήθεις οικογένειες είναι το να φέρονται οι γονείς στα παιδιά σαν να είναι συναισθηματικά και υπαρξιακά ένας τρύπιος κάδος. Που τον παραγεμίζουν συνεχώς με δώρα, παροχές, χατίρια ενώ παράλληλα αγνούν τον τρόπο ή δεν έχουν την ικανότητα να αρκούνται σε λίγα λόγια και μετρημένες χειρονομίες. Που να πείθουν το παιδί ότι ο κόσμος όλος ενδιαφέρεται γι αυτό ώστε να είναι περιττή η απεγνωσμένη προσπάθεια των γονιών του να του γεμίσουν το υπαρξιακό του κενό με συναισθηματικά αδιάφορα πράγματα. Αυτή η ανικανότητα υπαρξιακής δοτικότητας οφείλεται κατά κανόνα σε υπαρξιακά ελλείμματα των ίδιων των γονέων. Από το ότι εκείνοι δεν αγαπήθηκαν και δεν ξέρουν την τέχνη της αγάπης μέχρι το ότι συγχέουν την ευτυχία με τη συσσώρευση αγαθών, απολαβών και ευχαριστήσεων. Προφανώς έτσι αισθάνονται και οι ίδιοι ότι ζουν σε έναν κόσμο ο οποίος είναι χρήσιμος ευχάριστος αλλά όχι αγαπητός. Και έναν παρόμοιο κόσμο πεινασμένων και αχόρταγων ψυχών φαντάζονται για το παιδί τους. Που μπορεί να γίνει κακομαθημένο και τυρρανικό προκειμένου να επιβάλλει με τη βία την παρουσία του στον κόσμο. Ή ένας νάρκισσος που προσπαθεί απεγνωσμένα να οχυρωθεί στην υπαρξιακή θέση «μόνο εγώ αξίζω» Ή μια συνηθισμένη επιπλοκή… να εμφανίσει παιδική ή εφηβική κατάθλιψη.

-Οικογενειακή ακυβερνησία.

Που δηλώνει κατά κύριο λόγο το να μη ξεχνούν οι γονείς πότε και πώς να πουν Μη! Και Όχι! Χωρίς να φοβούνται. Όταν οι γονείς φοβούνται, το παιδί τρέμει. Και μαζεύεται στη γωνιά του ή αντιδρά σπασμωδικά ή προσπαθεί απεγνωσμένα να αναλάβει εκείνο τα ηνία του σπιτιού. Όταν ταλαντεύονται οι γονείς το παιδί είναι πιθανόν να αποσταθεροποιηθεί ακόμα και να καταρρεύσει. Βάρη και ευθύνες υπερβαίνουν κατά πολύ τις διανοητικές φυσικές και συναισθηματικές του δυνάμεις. Το παιδί πολλές φορές μπορεί επίσης να είναι «χύμα» ή και να μην ξέρει που να σταματήσει με αποτέλεσμα να τρώει συνεχώς τα μούτρα του, να μην το χωράει ο τόπος ζητώντας με περίεργο τρόπο το στοιχειώδες: Ένα χέρι να το κρατήσει, μια αγκαλιά που να το προστατέψει»
boro.gr