Ναγκίμπ Μαχφούζ, ο πρώτος Άραβας Νομπελίστας
“Αλήθεια, γιατί φροντίζουμε να κόβουμε τα άρρωστα κλαδιά από τα δέντρα και δεν κάνουμε το ίδιο με τους ανθρώπους; Γιατί δεν ακρωτηριάζουμε τα σαθρά μέλη της κοινωνίας και όσα από τα μέλη της δεν ταιριάζουν σε αυτό τον κόσμο; Γιατί τους ανεχόμαστε και επιμένουμε να συμφιλιωνόμαστε μαζί τους, κι όχι μόνο αυτό, τους επιβάλλουμε στη ζωή και επιβάλλουμε τη ζωή σε αυτούς, ακόμα κι όταν οι ίδιοι δεν το επιθυμούν;”
“Αν το παρελθόν ήταν ένας τόπος χειροπιαστός,
θα έτρεχα με όλη μου τη δύναμη να απομακρυνθώ, όμως αυτό με ακολουθεί σαν τη σκιά μου, είναι παντού όπου κ αν βρίσκομαι. Δεν υπάρχει σωτηρία, ούτε λυτρωμός, δεν έχω λοιπόν άλλη επιλογή από το να το αντιμετωπίσω καταπρόσωπο, με μάτια ορθάνοιχτα καισθεναρή καρδιά. Κι όπως και να’χει, ο φόβος του θανάτου δεν είναι λιγότερο οδυνηρός από τον ίδιο το θάνατο..”
“Είναι αλήθεια πως μου είχε εξασφαλίσει όλα τα αγαθά, αλλά τι άραγε μου είχαν προσφέρει αυτά τα αγαθά; Αυτό που μου έλειπε ήταν τόσο σημαντικό, που δεν μπορούσα να απολαύσω ό,τι άλλο μου πρόσφερε η ζωή, ήμουν ένας άνθρωπος που του είχαν στερήσει την ευκαιρία να γνωρίσει τη σοφία της ζωής, μου ήταν αδύνατον να υπερβώ το στενό κύκλο του εαυτού μου. Και εδώ ακριβώς κρυβόταν το μυστικό της έξης μου, αυτό στεκόταν ανάμεσα σε μένα και τις χαρές της ζωής και όλα όσα η ζωή έκρυβε στις πτυχές της – έννοιες όπως η αρετή, η φιλία και η αλήθεια. Η έξη αυτή ευθυνόταν για την αποστροφή και το φόβο μου για τους ανθρώπους, με έκανε να πιστέψω πως η ζωή ήταν ο εχθρός που καραδοκούσε στη στροφή του δρόμου για να με βλάψει..”
“Συνήθως, όσοι γράφουν για τη ζωή είναι αυτοί που αρνούνται να τη ζήσουν, όχι πως ζούσα πριν από την απόφασή μου να γράψω, κάθε άλλο. Κάποτε μάλιστα το μόνο που προσδοκούσα στη ζωή ήταν μια αμυδρή ελπίδα να ξεκλέψω λίγο απ’ το φως και την ανάσα της. Αλλά το φως της έσβησε για πάντα και με άφησε στο σκοτάδι”
“Η μάνα μου και η ζωή μου υπήρξαν για μένα ταυτόσημες έννοιες. Το νήμα της ζωής της κόπηκε, αλλά εκείνη εξακολουθεί να υπάρχει και να ανασαίνει στο βάθος της δικής μου ψυχής… Μου έδωσε μεγαλύτερη χαρά από όση άξιζα, μου χάρισε περισσότερη ευτυχία από όση ευχήθηκα. Δεν αγάπησα κανέναν όσο αγάπησα εκείνη, αλλά ούτε μίσησα άνθρωπο περισσότερο από αυτήν…”
(Αποσπάσματα από το βιβλίο του Νομπελίστα συγγραφέα Ναγκίμπ Μαχφούζ, “Χίμαιρα”, Εκδ. Καστανιώτη, Μτφρ. Πέρσα Κουμούτση)
Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ υπήρξε, εν ζωή, ο γνωστότερος εκπρόσωπος της αραβικής λογοτεχνίας.
Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου του 1911 στο Κάιρο της Αιγύπτου, στην πυκνοκατοικημένη, λαϊκή συνοικία ελ Γκαμαλίγια, μια περιοχή που περιγράφεται πολύ συχνά στα μυθιστορήματά του. Ήταν το έβδομο παιδί μιας φτωχής οικογένειας, με πατέρα δημόσιο υπάλληλο.
Σπούδασε φιλοσοφία και αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά. Εργάστηκε, όμως σαν τον πατέρα του στο δημόσιο μέχρι το 1972, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.
Εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα το 1939. Έγραψε περισσότερα από 50 μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων, καθώς και 25 σενάρια για ταινίες και θεατρικά έργα. Από τα έργα του ξεχωρίζει η «Τριλογία του Καΐρου» («Ο δρόμος κοντά στο παλάτι», «Το Παλάτι των επιθυμιών» και «Οι δρόμοι του Νείλου»), που κυκλοφόρησε την διετία 1956-1957.
Τιμήθηκε με το κρατικό Αιγυπτιακό Βραβείο Λογοτεχνίας, και το 1988 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, και ήταν ο πρώτος Άραβας που τιμήθηκε με αυτό το βραβείο.
Τότε το έργο του άρχισε να διαδίδεται σε όλο τον κόσμο και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Η γραφή του διακρίνεται για το ρεαλισμό και τον διεισδυτικό τρόπο με τον οποίο περιγράφει τις ιδιαιτερότητες της αραβικής κοινωνίας.
Στο έργο του, ο Μαχφούζ περιγράφει την Αίγυπτο, την κοινωνία, τις γειτονιές και τους ανθρώπους της. Μία Αίγυπτο, που ισορροπεί ανάμεσα στην παράδοση και τον σύγχρονο κόσμο. Έγινε γνωστός από το μυθιστόρημά του «Τα παιδιά του Γκεμπελάουι» (1959), το οποίο θεωρήθηκε βλάσφημο από τους φανατικούς μουσουλμάνους, επειδή παρουσίαζε ένα αλληγορικό πορτρέτο του Θεού, και απαγορεύτηκε σε όλες τις ισλαμικές χώρες, εκτός από τον Λίβανο.
Το 1989, μετά τον «φετβά» κατά του Σαλμάν Ρούσντι για το βιβλίο του «Σατανικοί Στίχοι», ο εξτρεμιστής αιγύπτιος θεολόγος Ομάρ Αμπντούλ Ραχμάν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι εάν είχε τιμωρηθεί ο Μαχφούζ για «Τα παιδιά του Γκεμπελάουι», ο Ρούσντι ούτε που θα διενοείτο να το εκδώσει.
Το 1994 ήταν ένας χρόνος – σταθμός για τη ζωή του. Δέχτηκε επίθεση με μαχαίρι από φανατικούς μουσουλμάνους και τραυματίστηκε σοβαρά. Ο ίδιος γλίτωσε από την απόπειρα δολοφονίας, αλλά υπέστη ανεπανόρθωτες βλάβες, καθώς μία από τις μαχαιριές πείραξε τα νεύρα του δεξιού του χεριού, με το οποίο έγραφε.
Ο Μαχφούζ ήταν πολιτικοποιημένος, αλλά υποστήριζε τη μέση οδό. Ήταν επικριτής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, υποστήριζε τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, αλλά ήταν και υπέρμαχος της συμφωνίας ειρήνης της Αιγύπτου με το Ισραήλ το 1978.
Μετά τη σταδιακή εξασθένηση της υγείας του, το τελευταίο διάστημα της ζωής του (υπέφερε από διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, πίεση, και νοσηλεύτηκε με τραύματα από πτώση), υπέκυψε στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Καΐρου, όπου νοσηλευόταν, στις 30 Αυγούστου 2006, σε ηλικία 95 ετών.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του: “Η αρχή και το τέλος”, “Μίραμαρ”, “Η τριλογία του Καΐρου”, “Ράδοπις”, “Τα παιδιά του Γκεμπελάουι”, “Μέρες και νύχτες της Αραβίας”, “Το έπος των Χαραφίς”, “Φλυαρία πάνω στον Νείλο”, “Κρυμμένα όνειρα στο Χαν Ελ Χαλίλι”, “Το σοκάκι της αμαρτίας”, “Ο καθρέφτης μιας ζωής”, “Αδίσταχτος έρωτας”, “Απόμεινε από το χρόνο μια ώρα”, “Αγάπη κάτω απ’ τη βροχή”, -σχεδόν όλα- μεταφρασμένα απευθείας από τα αραβικά (από τους αραβόφωνους μεταφραστές Αχμέντ Έτμαν και Πέρσα Κουμούτση), από τις εκδόσεις Ψυχογιός, καθώς και το βιβλίο με συνομιλίες του με τον Μοχάμεντ Σαλμάουι, “Η δική μου Αίγυπτος”.
tvxs.gr
Σχόλια Facebook