Το μέλλον του ελληνισμού της Αμερικής

*Στην Ομογενειακή εφημερίδα ¨Εθνικός Κήρυξ” της Νέας Υόρκης, διαβάσαμε (φύλλο 29 Αυγούστου 2013) ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του κ. Θόδωρου Σπυρόπουλου, προέδρου του Ιδρύματος «Φύτεψε τις Ρίζες Σου στην Ελλάδα» και τ. Συντονιστή Σ.Α.Ε. Περιφέρειας Η.Π.Α.

«Ο Ελληνισμός ούτος, ο τόσον ταχέως ακμάσας και περί του οποίου υπάρχουσιν ακόμη ελπίδες, ότι δύναται να έχη λαμπρότερον έτι μέλλον, ως ιδιαιτέρα φυλή εν τη χώρα, είναι ατυχώς προορισμένος να  μαρανθή ως άνθος εν ερήμω και να αφανισθή καθ’ ολοκληρίαν εκ του μωσαϊκού των διαφόρων φυλών της Αμερικής. Και θα αφανισθεί εντός διαστήματος ολιγώτερου των 40 περίπου ετών.

Διότι, παρ’ όλας τας ιδιαιτέρας προόδους, τας οποίας παρουσιάζει εις ατομικάς επιχειρήσεις, εις συλλογικάς ή κοινοτικάς ενεργείας, εις εμπορικήν, επιστημονικήν και κοινωνικήν πρόοδον, ως σύνολο βαδίζει άνευ πνεύματος αλληλεγγύης και ενώσεως, άνευ συστηματικής τινος φυλετικής κατευθύνσεως, άνευ οργανώσεως ή σχεδίου τινός συνοχής και διατηρήσεως εις τας πατρώας παραδόσεις..»

Η παραπάνω περιγραφή των συνθηκών του Ελληνισμού στις Η.Π.Α. παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη σήμερα και ανήκει στον Επίσκοπο Βοστώνης Ιωακείμ ο οποίος δημοσίευσε δύο μελέτες του στον «Εθνικό Κήρυκα» τον Σεπτέμβριο του 1926, με τίτλο «Οι κίνδυνοι του εν Αμερική Ελληνισμού». Οι προβλέψεις του όμως -όσο κι άλλων αναλυτών διαχρονικά- για αφομοίωση και αφανισμό της ελληνοαμερικανικής  εστίας διαψεύδονται.

Ογδόντα επτά έτη μετά, ο Ελληνισμός είναι σταθερά εδραιωμένος στις Η.Π.Α., τα μέλη του ευημερούν στην πλειοψηφία τους, οι ελληνικές σπουδές σε γενικές γραμμές γνωρίζουν ανάπτυξη στη χώρα και τα δημόσια σχολεία με ελληνικό πρόγραμμα συνεχίζουν να κατακτούν έδαφος εισαγάγοντας την ελληνική γλώσσα στο αμερικανικό κρατικό σύστημα.

Απώλειες βέβαια υπάρχουν. Ενα κομμάτι του Ελληνισμού πραγματικά αφομοιώνεται στο  κοινωνικοπολιτικό σύστημα της αμερικανικής κοινωνίας χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι απολύει την πολιτιστική  του μνήμη και έχει αποκοπεί πλήρως από την ελληνική παράδοση.

Αλλωστε, όπως σωστά επισημαίνει ο ιστορικός που ειδικεύεται στη μελέτη της νεοελληνικής συνείδησης και ταυτότητας, Αλέξανδρος Κιτρόεφ, η γενιά του κάθε μετανάστη καθορίζει την φύση της «ελληνικότητας» του καθένα. Οι νέες γενεές βιώνουν την ελληνικότητά τους πολύ διαφορετικά, έχουν μια υποκειμενική ταύτιση με την ιδέα του Ελληνισμού και η σχέση τους με την Ελλάδα είναι έμμεση και  κατά βάση συναισθηματική. Η ελληνικότητα αυτή δεν είναι μόνον πολιτισμικού περιεχομένου -θρησκεία, γνώση, κάποια χρήση της γλώσσας και τακτικές επισκέψεις- έχει και πολιτικό περιεχόμενο με την έννοια ότι υποστηρίζουν  τα «εθνικά ζητήματα». Αλλά ενώ οι ελληνογεννημένοι γονείς τους ταυτίζονται με τους στόχους της  ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, οι αμερικανογεννημένοι τα εξισώνουν με γενικότερες αρχές,  όπως π.χ. την εδαφική ακεραιότητα των κρατών στη περίπτωση της Κύπρου, ή την ελευθερία της θρησκείας στη περίπτωση της Θεολογικής σχολής της Χάλκης.

Στον χώρο της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης ορισμένα κοινοτικά σχολεία δυστυχώς κλείνουν λόγω οικονομικών δυσχερειών. Επιπρόσθετα, οι εξελίξεις στην Ελλάδα έχουν ως αποτέλεσμα την αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να συνεχίσει στον ίδιο βαθμό την οικονομική στήριξή της στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό.  Ωστόσο, νέα σχολεία ανοίγουν κι ιδιαίτερη επιτυχία παρουσιάζουν τα Charter Schools ελληνικού ενδιαφέροντος και τα προσχολικής ηλικίας εκπαιδευτήρια που διαρκώς αυξάνονται και έχουν επιτυχή και ανοδική πορεία.

Οι οργανώσεις μας γέρασαν και ξεπεράστηκαν από τις αλλαγές που φέρνει ο χρόνος με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των μελών της κοινότητάς μας να μένουν αμέτοχοι σε συλλογικές δραστηριότητες. Εξυπηρέτησαν τον Ελληνισμό με επιτυχία για πολλές δεκαετίες αλλά φαίνεται να έχουν ολοκληρώσει πλέον τον κύκλο τους. Οι κοινωνικές συνθήκες και δομές αλλάζουν και χρειάζονται νέα μοντέλα και

φορείς να ανταποκριθούν στις ανάγκες της σύγχρονης Ομογένειας.

Το τι μέλλει γενέσθαι σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται και από εμάς τους ίδιους. Το σίγουρο όμως είναι ότι η Ομογένεια, η ελληνόγλωσση παιδεία, τα ελληνικά προγράμματα στις Η.Π.Α. όσο και ο Ελληνισμός ως παγκόσμια ανθρωπιστική ιδεολογία έχουν τη δική τους δυναμική. Ανανεώνονται και συνεχίζουν σταθερά την πορεία τους στο μέλλον.

Ναι, ο Ελληνισμός των Η.Π.Α., ως σύνολο, βαδίζει χωρίς «να έχει πνεύμα αλληλεγγύης  κι ενώσεως» και «χωρίς κατεύθυνση, οργάνωση ή σχέδιο συνοχής και διατηρήσεως των πατρώων παραδόσεων». Βρίσκει όμως πάντα τον ρόλο του στο διαμορφούμενο νέο παγκόσμιο οικονομικο-πολιτικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Κι αυτό είναι το Ελληνοαμερικανικό θαύμα!

Βεβαίως, θα ήταν καλό αν αυτό το θαύμα το αξιοποιούσαμε συνειδητά, καθώς η σύγχρονη τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση προσφέρουν πολυποίκιλες ευκαιρίες για την επικοινωνία και τον συντονισμό των δυνάμεών μας. «Συν Αθηνά και χείραν κίνει» λοιπόν!>>