Η πανσέληνος επηρεάζει την υγεία(;)

Τι σκέφτεστε όταν ακούτε ότι «απόψε θα έχει πανσέληνο»; Το πιθανότερο είναι κάτι ρομαντικό, ερωτικό ή, άντε, την αϋπνία. Σε κάθε περίπτωση, δύσκολα πάει ανθρώπου νους στην υγεία – και δη την καρδιολογική.

Και όμως, μπορεί κάτι να υπάρχει εδώ. Τον περασμένο μήνα, Αμερικανοί ειδικοί ανέφεραν πως οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις που διενεργούνται όταν έχει πανσέληνο, σχετίζονται με μειωμένα ποσοστά θνησιμότητας.

Η σχετική μελέτη διεξήχθη στο Νοσοκομείο του Ρόουντ Άιλαντ, με τους γιατρούς να παρακολουθούν την πορεία της υγείας 210 ασθενών οι οποίοι χειρουργήθηκαν για να διορθωθούν απειλητικές για τη ζωή ρήξεις της αορτής – της κύριας αρτηρίας που μεταφέρει το αίμα από την καρδιά σε όλο το σώμα.

Όπως έγραψαν στο επιστημονικό περιοδικό «Interactive Cardiovascular and Thoracic Surgery», οι πιθανότητες θανάτου των ασθενών μειώνονταν σημαντικά όταν είχε πανσέληνο – το ίδιο και η διάρκεια της νοσηλείας τους. Στην πραγματικότητα, όσοι χειρουργήθηκαν όταν είχε πανσέληνο έμειναν στο νοσοκομείο επί 10 μέρες κατά μέσον όρο έναντι των 14 ημερών νοσηλείας που χρειάσθηκαν όσοι χειρουργήθηκαν σε άλλες φάσεις της σελήνης.

Αυτού του είδους οι συσχετίσεις διχάζουν την ιατρική κοινότητα, γράφει η βρετανική εφημερίδα «Daily Mail». Μπορεί στ’ αλήθεια να επηρεάσει η σελήνη τον ανθρώπινο οργανισμό ή είναι αυτού του είδους τα ευρήματα αποτέλεσμα συμπτώσεων και στατιστικών σφαλμάτων;

Λιγότερα εμφράγματα

Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο στο περιοδικό «European Journal of Preventive Cardiology», δείχνει να υποστηρίζει τους θιασώτες των επιδράσεων της σελήνης.

Επιστήμονες από το Κεντρικό Νοσοκομείο του Άουγκσμπουργκ, στη Γερμανία, μελέτησαν τους ιατρικούς φακέλους 16.000 πασχόντων από έμφραγμα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τις τρεις μέρες αμέσως μετά την πανσέληνο καταγράφηκαν σημαντικά λιγότερα εμφράγματα.

Μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στη βαρύτητα της σελήνης, η οποία ασκεί δύναμη πάνω στη Γη και, ως φαίνεται, στη λειτουργία της καρδιάς. Όταν έχει πανσέληνο και η σελήνη βρίσκεται σε συζυγία με τον ήλιο, αλλά και όταν έχει νέα σελήνη, η βαρύτητά της είναι η μέγιστη. Η θεωρία είναι πως αυτό ασκεί ωφέλιμες επιδράσεις στην κυκλοφορία του αίματος.

Στοιχεία γι’ αυτή τη δράση βρήκαν στην Ινδία ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Vidyasagar, οι οποίοι ζήτησαν από 80 φοιτητές να γυμνάζονται καθημερινά επί ένα μήνα, ενόσω γινόταν καταγραφή του καρδιακού παλμού, της αρτηριακής πίεσης και των αθλητικών επιδόσεών τους.

Αποτέλεσμα: όταν είχε πανσέληνο, το καρδιαγγειακό τους σύστημα εργαζόταν με την μέγιστη αποδοτικότητα, έγραψαν οι ερευνητές στο επιστημονικό περιοδικό «International Journal of Biometeorology» τον περασμένο Νοέμβριο.

Και στο ουροποιητικό

Μερικοί ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι η βαρύτητα της σελήνης επηρεάζει τη ροή των υγρών στο ανθρώπινο σώμα και, αν συμβαίνει αυτό, θα προκαλεί προβλήματα στους νεφρούς όταν είναι η μέγιστη – δηλαδή κατά την πανσέληνο και τη νέα σελήνη.

Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Emergency Medicine International» δεν βρήκε να υπάρχει κάποια συσχέτιση, αλλά το 2011 δημοσιεύθηκε στο «Urology Journal» μία άλλη μελέτη με σχεδόν 1.500 πάσχοντες από κολικό του νεφρού, η οποία έδειξε ότι η συχνότητά τους αυξάνεται σημαντικά κατά την πανσέληνο.

Επιπλέον, μελέτη του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Λίβερπουλ, που διεξήχθη το 2008, έδειξε ότι οι επείγουσες εισαγωγές για ουρολογικά προβλήματα επηρεάζονται από τις φάσεις της σελήνης. «Οι επείγουσες ουρολογικές εισαγωγές ήταν περισσότερες τις μέρες της πανσελήνου και λιγότερες κατά τη νέα σελήνη», έγραψαν ο δρ Χασάν Καζί και οι συνεργάτες του στο περιοδικό «Current Urology».

Στον εγκέφαλο

Η βαρύτητα της σελήνης ίσως παίζει ρόλο και σε άλλα υγρά του σώματος, ακόμα και σε αυτά του εγκεφάλου, σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Radboud Nijmegen, στην Ολλανδία.

Σε μελέτη του 2011, στην οποία εξέτασαν περισσότερους από 5.400 ασθενείς διαπίστωσαν πως όταν έχει πανσέληνο αυξάνονται οι επείγουσες εισαγωγές για ψυχιατρικά προβλήματα.

Τις επιδράσεις των φάσεων της σελήνης στους ασθενείς έχουν παρατηρήσει και οικογενειακοί γιατροί. Μικρή μελέτη που δημοσιεύθηκε στην βρετανική ιατρική εφημερίδα «Pulse», με τη συμμετοχή 79 γενικών ιατρών, έδειξε ότι τα επείγοντα τηλεφωνήματα για κάθε είδους νόσημα αυξάνονταν κατά 3% όταν είχε πανσέληνο και μειώνονταν κατά 6% όταν είχε νέα σελήνη.

Ανάλογα ευρήματα είχε και έρευνα του Πανεπιστημίου του Ληντς, που έδειξε ότι οι ιατρικές επισκέψεις αυξάνονται κατά 3,6% όταν έχει πανσέληνο.

Ωστόσο, οι περισσότεροι ειδικοί εξακολουθούν να διατηρούν σοβαρές αμφιβολίες, διότι πολυάριθμες μελέτες δεν έχουν εντοπίσει ανάλογες συσχετίσεις. Μελέτη, λ.χ., 13.000 γεννήσεων από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο, στη Βραζιλία, η οποία δημοσιεύθηκε πέρυσι τον Ιούλιο στο «International Journal of Biometeorology», δεν βρήκε συσχέτιση ανάμεσα στις φάσεις της σελήνης και τα ποσοστά των γεννήσεων.

Ακόμα, όμως, κι αν δεχτεί κανείς πως η σελήνη ασκεί κάποια δράση, ίσως δεν οφείλεται στην βαρύτητά της, αλλά στα φυσικά επίπεδα του φωτός της, το οποίο είναι έως 16 φορές εντονότερο όταν έχει πανσέληνο.

Αυτό ανακάλυψαν επιστήμονες από το University College του Λονδίνου (UCL), οι οποίοι διαπίστωσαν ότι ο αριθμός των επιληπτικών κρίσεων, οι οποίες σχετίζονται με την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, είναι μειωμένος όταν η σελήνη λάμπει περισσότερο – ένα εύρημα που ίσως σχετίζεται με την ορμόνη μελατονίνη, η οποία εκκρίνεται μόνο τη νύχτα και στο σκοτάδι.

Το αν και τι απ’ όλα αυτά ισχύει, παραμένει ακόμα μυστήριο, αλλά οι ειδικοί λένε πως ακόμα κι αν όντως η σελήνη επηρεάζει την υγεία, δύσκολα θα αποκτήσει αυτό το εύρημα πρακτική σημασία, αφού θα ήταν επιεικώς αδύνατον να διενεργούνται λ.χ. όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις τις νύχτες με πανσέληνο.