Πως θα μπορούσε να λειτουργεί το ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑ: 9ο

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΆΣΠΙΝΑ

Πριν ολοκληρώσουμε αύριο, με το 10ο άρθρο της σειράς με τον τίτλο: “Πως θα μπορούσε να λειτουργεί το ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑ”, με το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων και τον αγώνα της Ομογένειας όχι μόνο στην Αμερική αλλά και παντού να μην αναγνωρισθεί  ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Μακεδονία που δεν θα είναι ελληνικό και την διπλή γραμμή που ακολουθούσε στο ζήτημα η ελληνική κυβέρνηση το 1993 και που είχε ως αποτέλεσμα τη σύνθετη ονομασία που περιείχε, ατυχώς, το όνομα Μακεδονία, ας ρίξουμε μία ματιά στο ρόλο που η Εκκλησία, αλλά -κυρίως και πρωτίστως- οι οργανώσεις διαδραμάτισαν στην σύμπτυξη του λεγόμενου ελληνικού λόμπι.

Ξεκινώντας από την ποιμαντορία του Αθηναγόρα, πρέπει να πούμε ότι παρ’ όλους τους περιωρισμένους πόρους της Αρχιεπισκοπής, ο Αθηναγόρας επετέλεσε αξιόλογο έργο. Όταν εξελέγη πατριάρχης το 1948, και έφυγε με το προσωπικό αεροπλάνο του προέδρου Τρούμαν για το Φανάρι, η Αρχιεπισκοπή είχε κάτω από την δικαιοδοσία της τριακόσιες και πλέον κοινότητες, με πολυάριθμους επιβλητικούς ναούς.  Κάθε ενορία και ένα “τάμπουρο” ελληνισμού, μια δυναμική εθνική φωνή, μια οργανωμένη ελληνική παρουσία στη γειτονιά, στις δουλειές στην κοινωνική συναναστροφή. Μια υπολογίσιμη δύναμη επηρεασμού της αμερικανικής κοινής γνώμης.

Ο αρχιεπίσκοπος Μιχαήλ υπήρξε πραγματικά αντάξιος συνεχιστής του έργου του Αθηναγόρα. Στην δεκαετία της ποιμαντορίας του, ο Μιχαήλ διηύρυνε και εβελτίωσε την δομή και το πρόγραμμα της Θεολογικής Σχολής, ίδρυσε το Γηροκομείο, ενίσχυσε τον θεσμό των βοηθών επισκόπων, επεξέτεινε το έργο των Φιλόπτωχων, προήγαγε την ίδρυσι κοινοτικών κέντρων, και έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία οργα­νώσεως τών νέων. “Φωλιές”, όλα αυτά  ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού, αλλά και ελληνικής παρουσίας και ενδιαφέροντος.

Γεννημένος πολιτικός και διπλωμάτης, ο Μιχαήλ προσπάθησε επίσης να κινητοποίηση τις πολιτικές δυνάμεις της Ομογενείας για να επιτύχει την προβολή της Ορθοδοξίας στην Αμερική και την επιβολή της στην συνείδησι των αμερικανικών αρχών. Μια ακόμη συμβολική εκδήλωσις της προόδου που είχε επιτευχθεί, ήταν και η παρουσία του προέδρου Αϊζενχάουερ στά θυρανοίξια του καθεδρικού ναού της Αγίας Σοφίας στην Ουάσιγκτων.

Αλλά αν η παρουσία ενός Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σε μία εθνικοτοπικού χαρακτήρα συγκέντρωση δεν είναι δύναμη υπολογίσιμη στο χώρο της ευρύτερης δράσης των διαφόρων ομάδων επηρεασμού και πίεσης, τότε δεν μπορεί να εκτιμηθεί ούτε η συμμετοχή του Ελληνο-ορθόδοξου Προκαθήμενου στην ορκωμοσία του εκάστοτε Αμερικανού Προέδρου που επέβαλε ο Μιχαήλ. Και που εντούτοις, είναι και σημαντική και, υπό προϋποθέσεις, αποτελεσματική για την προώθηση θέσεων και ζητημάτων όχι πολιτικής χροιάς, αλλά ευρύτερης εθνικο-κοινωνικής σημασίας και ορθόδοξης αντίληψης.

Με την άφιξι του Ιακώβου την 1^η Απριλίου 1959, η Αρχιεπισκοπή Αμερικής άνοιξε μια καινούργια σελίδα στην Ιστορία της. Φιλοδοξώντας να φέρει την εν Αμερική Ελληνική Ορθοδοξία στις πρώτες   γραμμές   της   εκκλησιαστικής   ηγεσίας ο   Ιάκωβος ανέλαβε πρωτοβουλίες μέσα στα πλαίσια του Συμβουλίου Εκκλησιών και ακόμη μέσα στην ιστορική προσπάθεια για την αποκατάσταση κανονικών σχέσεων μεταξύ του Βατικανού και της Ορθοδοξίας.

Ο αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος ανέπτυξε στενές ανέσεις συνεργασίας με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις.  Ηγετικός από τη φύση του, θέλησε να πάρει επάνω του και να ηγηθεί του “ελληνικού λόμπι”. Αυτό, όμως, προκάλεσε δυσαρέσκειες και διαφωνίες. Η κατά καιρούς η ανάμιξη του αρχιεπισκόπου σε θέματα εθνικής φύσεως, όπως το Κυπριακό, μάλλον δεν ωφέλησε. Είναι φυσικό να θέλει ο Αρχιεπίσκοπος να διαδραματίσει ενα ηγετικό ρόλο στην προσπάθεια της Ομογενείας να προώθησει μια δίκαιη και ρεαλιστική λύση των εθνικών προβλημάτων.  Αλλά ο αρχιεπίσκοπος δεν είναι δυνατόν να παίξη τον ρόλο Εθνάρχου, αφ’ ενός γιατί η Ομογένεια δεν αποτελεί ενα υπό­δουλο τμήμα του έθνους, αφ’ έτερου επειδή το Οικουμε­νικό Πατριαρχείο, ευρίσκεται κάτω από τον τουρκικό έλεγχο, καί τέλος επειδή στην Αμερική έχει συνταγματικώς θεσμοθετηθή ο χωρισμός Εκκλησίας και Κρά­τους.

Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται οτι οι κοινότητες ασκούν σημαντική επιρροή στα μέλη τους και, συνεπώς, έχουν την δυνατότητα να διαδραματί­σουν ένα σημαντικό ρόλο. Και με την απλή ακόμα επίνευση και ευλογία των ενεργειών που καταβάλλουν οι πατριω­τικές οργανώσεις, οι ιερείς και οι κοινότητες μπορούν να υποβοηθήσουν  σημαντικά το έργο τους.  Αλλά  η  πρωτοβουλία ανήκει κυρίως στις οργανώσεις που θεωρούνται αποδεκτοί φορείς και νόμιμοι μοχλοί πολιτικής πιέσεως μέσα στα πλαίσια του αμερικάνικου πολιτικού συστήματος.

Γι’ αυτό και η προσπάθεια του αρχιεπισκόπου να θέση όλες τις ελληνοαμερικανικές οργανώσεις κάτω από την “ομπρέλλα” του Ηνωμένου Ελληνοαμερικανικού Κογκρέσσου δεν ετελεσφόρησε. Παρά τον πομπώδη τίτλο του, το Κογκρέσσο έχει ελάχιστη δράση να επίδειξει. Ολόκληρη η μεγαλειώδης προσπάθεια της περιόδου 1974–1976, πριν και μετέπειτα, οφεί­λεται στον ιερό ζήλο χιλιάδων ομογενών που με τις ποικι­λώνυμες οργανώσεις τους έδιναν το “παρών” σε κάθε εκδήλωσι.

Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα –που θεωρεί απαράδεκτη την άμεση ανάμιξη της Εκκλησίας στον πολιτικό και κυβερνητικό τομέα– ευνοεί και αποδέχεται σαν ένα από τα κύρια στοιχεία του την δραστηριότητα των οργανώ­σεων πολιτών. Συνεπώς, το συμφέρον του Ελληνισμού επιβάλλει να επιτυγχάνεται εκάστοτε ο σωστός καταμερι­σμός αρμοδιοτήτων και ευθυνών μέσα στα πλαίσια μιας πατριωτικής προσπάθειας με ενιαίους αντικειμενικούς σκοπούς.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ.