Το εξώφυλλο του «Νέου Κόσμου» και η ελληνική γλώσσα

Ο «Νέος Κόσμος» κυκλοφορεί πάλι σήμερα με ένα πρωτότυπο εξώφυλλο. Με σύνθημα: «Δύο Languages are better than one».
Κάνουμε ένα λογοπαίγνιο με προφανή στόχο. Να προβληματίσουμε, να ερεθίσουμε και να προκαλέσουμε συζητήσεις για τη σπουδαιότητα της ελληνικής γλώσσας.
Από πέρυσι πήραμε την απόφαση κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, με την ευκαιρία της έναρξης του φεστιβάλ «Αντίποδες» να κάνουμε μια ξεχωριστή «δήλωση» με ένα πρωτότυπο εξώφυλλο.

Πέρυσι με σύνθημα «I Believe in Greece», αφιερώσαμε το εξώφυλλό μας στην Ελλάδα. Ο στόχος πέτυχε: Οι κορυφαίοι Αυστραλοί πολιτικοί φωτογραφήθηκαν, κρατώντας την πρώτη μας σελίδα και το θέμα «παίχτηκε» στα μέσα ενημέρωσης.

Ακόμα και πρόσφατα, σε φωτογράφισή της, η εφημερίδα «The Australian» εστίασε την προσοχή της στο περυσινό πρωτοσέλιδο του «Νέου Κόσμου».
Φέτος το σύνθημά μας είναι η ελληνική γλώσσα που, δυστυχώς, φθίνει στην Αυστραλία.

Στο «Νέο Κόσμο» έχουμε μια δημοσιογράφο, τη Μάγια, που γεννήθηκε στο Μαυροβούνιο και μέσα σε τέσσερα χρόνια έμαθε άπταιστα ελληνικά και γράφει για ελληνόφωνη εφημερίδα. Πρόσφατα, φιλοξενήσαμε μια Πολωνέζα στη Μελβούρνη, μουσικολόγο που ήρθε εδώ να κάνει έρευνα για την πορεία της ελληνικής μουσικής στην Αυστραλία και μιλούσε τέλεια ελληνικά. Στη Νέα Νότια Ουαλία μια Αβορίγινα μαθήτρια πρώτευσε στο μάθημα των Ελληνικών. Πολλά τα παραδείγματα.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, δικαιολογία όταν ξένοι μαθαίνουν τόσο καλά τη γλώσσα μας να μην μπορούν να τη μάθουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας γιατί την βρίσκουν «δύσκολη».

Δεν είναι δυνατόν η μουσική ή τα σπορ εκτοπίζουν την γλώσσα μας. Ούτε να χρησιμοποιούμε τα ελληνικά σχολεία ως παιδικούς σταθμούς. Γιατί και αυτό συμβαίνει.
Και γιατί να μάθουν τα παιδιά μας ελληνικά;
Απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα έδωσε ο καθηγητής Γλωσσολογίας, Γιώργος Μπαμπινιώτης, όταν στο πρόσφατο πέρασμά του από τη Μελβούρνη υπογράμμισε και τα ακόλουθα:
«Είναι επικίνδυνο να πιστεύουμε ότι η γλώσσα είναι απλά ένα εργαλείο επικοινωνίας, ωστόσο είναι ανάγκη να τονίσω ότι, πάνω από όλα, η γλώσσα είναι αξία, και είναι αξία γιατί σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι Έλληνες σκεπτόμαστε, έχει σχέση με τη νοημοσύνη μας διότι μέσα από τις λέξεις βασικά βιώνουμε τις έννοιες, έχει σχέση η γλώσσα με την παράδοσή μας, και τον πολιτισμό μας, πάνω από όλα, όμως, συνδέεται με την ταυτότητά μας. Επομένως, η ελληνική γλώσσα είναι μία δέσμη από ποιότητες, μία ομάδα από εσωτερικές οντότητες πέρα και πάνω από ένα απλό επικοινωνιακό εργαλείο.

»Ο κάθε μετανάστης έχει διπλή ταυτότητα: την ταυτότητα της χώρας στην οποία ζει και την ταυτότητα της χώρας από την οποία προέρχεται. Και είναι η δεύτερη αυτή ταυτότητα που σε κάνει να νιώθεις Ελληνοαυστραλός. Θα ήθελα να τονίσω, ωστόσο, ότι η διπλή αυτή ταυτότητα είναι προϊόν σύνθεσης και όχι σύγχυσης. Η αυστραλιανή ταυτότητα είναι επίσημη και τυπική ταυτότητα και αφορά τα πολιτικά δικαιώματα. Η Ελληνική ταυτότητα είναι διαχρονική και ιστορική ταυτότητα, είναι ανεπίσημη, περισσότερο συναισθηματική και έχει να κάνει περισσότερα με τα ψυχολογικά δικαιώματα και όχι με τα πολιτικά.

»Η διπλή αυτή ταυτότητα είναι προνόμιο διότι σου επιτρέπει να δεις δύο υποδομές του κόσμου, της ζωής και των ανθρώπων. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει περισσότερες υποχρεώσεις, αφού πρέπει να μάθεις δεύτερη γλώσσα, αφού η γλώσσα είναι ο μόνος ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος να εκφράσεις μια δεύτερη ταυτότητα. Κάθε μετανάστης έχει δύο γλώσσες, τη μητρική και τη δεύτερη. Η μητρική έχει σχέση με τη γλώσσα όπου ο μετανάστης ζει. Είναι η γλώσσα που έχει σχέση με τη ζωή του, το επάγγελμά του, τη καριέρα του και το περιβάλλον του. Η μητρική γλώσσα του Ελληνο-αυστραλού είναι η Αγγλική. Η δεύτερη γλώσσα του είναι η γλώσσα της προέλευσής του, η γλώσσα που τον συνδέει με τους γονείς τους, τους συγγενείς του, η γλώσσα της παροικίας του, των συμπατριωτών του, η γλώσσα της πίστης του. Είναι μία προσωπική γλώσσα, με υψηλά φορτισμένο συναισθηματικό χαρακτήρα. Για τους Έλληνες της Αυστραλίας η Ελληνική είναι η δεύτερή τους γλώσσα που σχετίζεται με την ταυτότητά τους. Η ξένη γλώσσα είναι η γλώσσα του εμπορίου και της επικοινωνίας με πολίτες ξένων χωρών. Αυτή η γλώσσα επιλέγεται από τον μετανάστη για επικοινωνία και δεν έχει σχέση με την ταυτότητα, μπορεί να είναι η Κινεζική, η Ρωσική, η Ιταλική, η Γαλλική, η Γερμανική.

»Η μητρική γλώσσα αποκτάται από τους ιθαγενείς χρήστες, Η ξένη γλώσσα είναι αποτέλεσμα γνώσης, επομένως την ξένη γλώσσα την εκμαθαίνουμε, την μητρική γλώσσα την αποκτούμε….

»Προκειμένου να κατακτήσεις μια «δεύτερη ταυτότητα» δεν είναι ζήτημα να είσαι περισσότερο ή λιγότερο πληροφορημένος με τη χώρα της προέλευσής σου, στην προκειμένη περίπτωση με την Ελλάδα. Βεβαίως και είναι σημαντικό να γνωρίζεις για το χωριό ή την πόλη ή το νησί από το οποίο κατάγεσαι. Βεβαίως και είναι καλό να γνωρίζεις χορό, πώς να τραγουδάς τα ελληνικά τραγούδια, πώς να μαγειρεύεις ελληνικά. Βεβαίως και είναι σπουδαιότατο να συμμετέχεις σε εκφάνσεις της Χριστιανικής Ορθόδοξης λατρείας, αν παίρνεις μέρος σε ελληνικούς πολιτιστικούς αγώνες, σε εθνικές εορτές. Αλλά, για να είμαστε ειλικρινείς, ο συντομότερος, ο αμεσότερος, ο πλέον αποτελεσματικός και πλέον ουσιώδης τρόπος που θα σε οδηγήσει στην ελληνική ταυτότητα είναι η γνώση της Ελληνικής. Επαναλαμβάνω, η γλώσσα δεν είναι απλά ένα εργαλείο, είναι αξία. Είναι η γλώσσα που σε συνδέει με τον πολιτισμό σου, με την ιστορία σου, με τη νοημοσύνη, με τα ιδεώδη, με τη χώρα καταγωγής σου…
»Γιατί, όμως, να μαθαίνουν οι Ελληνοαυστραλοί Ελληνικά; Ένας λόγος είναι να επικοινωνούν με τους συμπατριώτες τους, με τα μέλη της κοινότητάς τους, με την οικογένειά τους, να τραγουδούν ελληνικά τραγούδια, να επικοινωνούν με τους Ελλαδικούς στην Ελλάδα, να κατανοούν τον διάλογο σε μια ελληνική ταινία, πάνω από όλα όμως για να βιώνουν τη δεύτερη ταυτότητά τους…

»Ωστόσο, επιτρέψτε μου, ως γλωσσολόγος, να υποστηρίξω τέσσερα κύρια χαρακτηριστικά που κάνουν την ελληνική ιδιαίτερα εξαιρετική γλώσσα…