“Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, Η Ελλάδα αποκτά ευρυχωρία”

Με την απελευθέρωση της πρωτεύουσας της Ηπείρου από τον ελληνικό στρατό, στις 21 Φεβρουαρίου 1913, η Ελλάδα αρχίζει να αποκτά ευρυχωρία, και μάλιστα όχι μόνον εδαφική…

Συνέντευξη Ηλίας Σκουλίδας
Άρθρο Δημήτριος Γεδεών
Κείμενα Αρθρογραφία και ρεπορτάζ από το αρχείο της “Μακεδονίας” Επιμέλεια αφιερώματος, συνέντευξη, εισαγωγή Στέλιος Κούκος skoukos@makthes.gr

Η εισαγωγή του αφιερώματος Είναι απίστευτο πόσο πλούσιο πολιτισμό, ιστορία και παράδοση κρύβει κάθε διαμέρισμα της ευρύτερης ελληνικής επικράτειας. Και μάλιστα με ευδιάκριτα πάντα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν κάθε περίοδο, και έκδηλα συνήθως τα σημάδια της λόγιας ή λαϊκής έκφρασης… Τρανό παράδειγμα τα μελωδικά ηχοχρώματα της παραδοσιακής μας μουσικής, που μόνο αυτά είναι αρκετά για να φανερώσουν και να χαρακτηρίσουν έναν τόπο. Έτσι, δεν χρειάζεται να είναι κάποιος μουσικολόγος για να μπορεί να ξεχωρίσει τον ηπειρώτικο σκοπό, τον ποντιακό ή τον θρακιώτικο, τον κρητικό και εν γένει τον νησιωτικό, ή τα στεριανά, τα ρουμελιώτικα και τα μωραΐτικα, ή τα άσματα και τις μουσικές της Μακεδονίας. Θα πρέπει να συμπληρώσουμε επίσης πως ακόμη και μέσα στις ίδιες τις περιοχές υπάρχει ένα πλήθος από εκφραστικές εκφάνσεις που χαρακτηρίζουν ολόκληρες τοπικές κοινότητες. Όλα αυτά συνιστούν έναν ιδιότυπο ελληνικό πολυπολιτισμό, ο οποίος εδράζεται σε κοινές αφετηρίες και πάνω απ’ όλα σε ιστορικές και βιωματικές καταβολές… Με την απελευθέρωση των Ιωαννίννων από τον ελληνικό στρατό στις 21 Φεβρουαρίου 1913, αρχίζει να συμπληρώνεται για τα καλά το ελληνικό και ρωμέικο ψηφιδωτό, το οποίο είχε διαρραγεί. Έτσι, το ελληνικό κράτος αρχίζει να αποκτά μια ιδιαίτερη ευρυχωρία. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην εδαφική, αλλά και στο επίπεδο του πολυπολιτισμού της ρωμιοσύνης όπως τον περιγράψαμε πιο πάνω. Άλλωστε είναι ιδιαίτερα όμορφο και συγκινητικό πως κάθε περιοχή δεν απελευθερώθηκε μόνη της και κατόπιν τοπικών επαναστάσεων, αλλά με τη συνέργεια όλων των Ελλήνων, από την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Κρήτη μέχρι τα πέρατα της οικουμένης, όπως παρουσιάσαμε στο προηγούμενο αφιέρωμα μας. Έτσι, τα ρωμέικα αναστάσιμα γλέντια που στήθηκαν στην καρδιά του φθινοπώρου στις απελευθερωμένες περιοχές της Μακεδονίας μεταφέρθηκαν εν μέσω χειμώνα στις πόλεις και στα χωριά της Ηπείρου και έκαναν ολόκληρο τον ελληνισμό να δονείται και να παραληρεί από ευφρόσυνη αγαλλίαση. Αυτό απηχεί και η φράση της εφημερίδας “Μακεδονία” της 22ας Φεβρουαρίου 1913 για τους πανηγυρισμούς στη Θεσσαλονίκη επί τη απελευθερώσει των Ιωαννίννων, η οποία γράφει “πας τις μεταβεβλημένος εις μίαν μεγάλην χαράν”. Και το μυαλό μας πάει στον Γεώργιο Βιζυηνό: “μετεβλήθη εντός μου και ο ρυθμός του κόσμου”! Με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις λοιπόν του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, το σχετικά νέο ελληνικό κρατικό μόρφωμα επανακτούσε μέσα σε λίγους μήνες και επισήμως πολλά από τα ελληνικά ηχοχρώματα που διατελούσαν εν οθωμανική δουλεία, σκλαβιά και αιχμαλωσία. Γι’ αυτό και, όπως όλος ο ελληνισμός, η Θεσσαλονίκη -σύμφωνα με την περιγραφή της “Μακεδονίας”- “ήτο μεταβλημένη εις ένα παράφορον ‘Ανάστα ο Θεός'”!