Η άποψη ενός γνωστού ομογενή για την κρίση: “Εδώ και χρόνια ζούμε τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο”

– «Δεν έχει πια αξία η ποιότητα, έχει μόνον οικονομία». – «Η εξουσία ανήκει στην οικονομία και αυτό είναι μια αλήθεια σε όλον τον κόσμο». – «Παλαιότερα τα λεφτά χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή κάποιων πραγμάτων. Σήμερα οι περισσότερες κινήσεις στο χρηματιστήριο γίνονται για το κέρδος όλο και περισσότερων χρημάτων, χωρίς να παράγεται απολύτως τίποτε – και αυτό οδηγεί στην ατομικισμό». – «Διάβασα στο βιβλίο “Ολοκληρωτικός καπιταλισμός” ότι η δημοκρατία είναι ένα ψεύτικο φάρμακο. Και πράγματι έτσι είναι, η δημοκρατία υπάρχει πλέον ,κατά κάποιο τρόπο ποιητικό…» – «Στην Γαλλία δεν χρησιμοποιούμε ποτέ την λέξη “απολύσεις” αλλά “κοινωνικά προγράμματα».

Σκληρές αλήθειες ειπωμένες από έναν άνθρωπο που δεν θέλει να τον αποκαλούν σοφό και σίγουρα όχι «προφητικό» – αν και αρκετές ταινίες του, όπως για παράδειγμα το «Τσεκούρι» είναι πράγματι προφητικές, αφού μίλησαν για το φαινόμενο των απολύσεων και της ανεργίας πολύ πριν ο κόσμος το βιώσει έτσι όπως το βιώνει σήμερα. Ο Κώστας Γαβράς. Ένας υπέροχος, ευγενικός, ευφυής άνθρωπος, ένας σπουδαίος κινηματογραφιστής, ένας πολίτης του κόσμου. Το βράδυ της Τρίτης, 8 Ιανουαρίου, καθήλωσε στην κυριολεξία επί μιάμιση ώρα το κοινό της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών που τον φιλοξένησε για μια κουβέντα με θέμα την σχέση ανάμεσα στην πολιτική και τον κινηματογράφο και με συντονίστρια την δημοσιογράφο, Τίνα Μανδηλαρά.

Διψασμένο το κοινό συμμετείχε ενεργά στην κουβέντα. Ανάμεσά του βρέθηκε ο κοντινός φίλος του σκηνοθέτη, τραγουδιστής Γιώργος Νταλάρας, ο δημοσιογράφος, Γιάννης Πολίτης, ο συγγραφέας, Χρήστος Χωμενίδης, αλλά και αρκετοί σκηνοθέτες, όπως ο Νίκος Περάκης, ο Τάσος Μπουλμέτης και ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος. Αφορμή για την κουβέντα «Πολιτική και κινηματογράφος» ήταν το «Κεφάλαιο» («Le capital»), η τελευταία ταινία του Κ. Γαβρά, η οποία μετά την πανελλήνια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης πέρσι τον Νοέμβριο (όπου ο Κ. Γαβράς μίλησε στο Βήμα) σε λίγες ημέρες διανέμεται εμπορικά στις αίθουσες (17 Ιανουαρίου, σε διανομή ODEON). Μια ταινία για τις τράπεζες και τα απίστευτα «οικονομικά» παιχνίδια που γίνονται σε καθημερινή βάση στα παρασκήνια, εις βάρος των απλών ανθρώπων που βλέπουν να χάνονται οι δουλειές τους χωρίς καν να ξέρουν τον λόγο. Μια ταινία που μιλάει για «το πώς οι πλούσιοι παίρνουν τα λεφτά από τους φτωχούς για να γίνουν πλουσιότεροι», φράση που ακούγεται μεν στην ταινία αλλά που ο ίδιος ο Γαβράς άκουσε παραλλαγμένη από άνθρωπο της Goldman Sachs: «Παίρνουμε τα κλεφτά από τους φτωχούς όχι γιατί είναι πιο πολλά αλλά επειδή είναι πιο πολλοί».

Για τον Κώστα Γαβρά, ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αρχίσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια και αυτός είναι ο πόλεμος της οικονομίας «σε έναν κόσμο όπου δεν υπάρχουν πλέον κράτη–φίλοι αλλά κράτη με ή χωρίς συμφέροντα, ένας πόλεμος εμφύλιος και παγκόσμιος ταυτοχρόνως».

Και η λύση; Υπάρχει λύση; Μπορεί να δοθεί λύση; Κανείς δεν ξέρει αλλά για τον σκηνοθέτη του «Ζ», της «Ομολογίας», του «Αγνοούμενου» και του «Αμήν», μόνον μια ριζική αλλαγή θα μπορούσε να βγάλει τον κόσμο από το αδιέξοδο. Μνημόνευσε την συζήτηση που είχε με έναν νεαρό φιλόσοφο που του είπε ότι «όλα θα πρέπει να ξαναφτιαχτούν από την αρχή, ιδίως σήμερα που είμαστε πολύ περισσότεροι απ’ ό,τι παλιότερα και που τα προβλήματα είναι επίσης πολύ περισσότερα. Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι ποιος θα αναλάβει την ευθύνη και το κόστος για να προβεί σε ατές τις αλλαγές;»

Ωστόσο, για τον κ. Γαβρά «κρίση μπορεί να σημάνει κάτι πολύ θετικό. Μπορεί να αλλάξει την νοοτροπία μας αλλά αυτό βεβαίως, προϋποθέτει πολλή δουλειά από όλους. Οι λύσεις πρέπει να βρεθούν από τους ανθρώπους που ψηφίζουμε. Το πρόβλημα είναι ποιος και γιατί τους διάλεξε.» Το φαινόμενο των «νέων βαρβάρων» από κόμματα που καταφεύγουν σε ακρότητες όπως η ναζιστική ιδεολογία δεν θα μπορούσε να λείψει από μια τέτοια κουβέντα, όμως για τον κ. Γαβρά το ερώτημα βρίσκεται στο «γιατί υπάρχουν αυτά τα φαινόμενα;» Ο σκηνοθέτης έφερε το παράδειγμα του κόμματους του Λεπέν στη Γαλλία «το οποίο κάποτε φυτοζωούσε, όμως να που χρόνο με τον χρόνο τα ποσοστά του ανέβαιναν. Ωστόσο, σε οποιαδήποτε χώρα και αν έχουν επικρατήσει ακραία κόμματα, η χώρα αυτή τελείωσε με την καταστροφή» συνέχισε. «Η αντιμετώπισή τους δεν μπορεί να γίνει με ύβρεις γιατί αυτό δεν οδηγεί πουθενά. Μόνον με την εξήγηση και την επιχειρηματολογία ότι με αυτήν την στάση δεν θα μπορέσουν ποτέ να βγάλουν την χώρα από τα προβλήματά της.»

Γι’ αυτό και η αντίσταση είναι η πραγματική διέξοδος σύμφωνα με τον σκηνοθέτη ο οποίος εξακολουθεί να πιστεύει στην έννοια της δημοκρατίας «αφού τι άλλο υπάρχει;» Γι’ αυτό και σε όλες τις ταινίες του υπάρχει κάποιος που αντιστέκεται. «Γιατί πιστεύω στην αντίσταση» όπως είπε. «Γιατί η αντίσταση είναι απαραίτητη.»