Στην Ευρώπη πλέον το… Σκοπιανό

Με την ατμόσφαιρα στα Σκόπια να είναι εκρηκτική, έπειτα και από τα τελευταία επεισόδια στο Κοινοβούλιο κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού του 2013, ο Μάθιου Νίμιτς επισκέπτεται σε λίγες ημέρες (8–11 Ιανουαρίου) την Ελλάδα και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ) για ένα νέο γύρο συνομιλιών.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ειδικός διαμεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών προτίθεται να καταθέσει νέα πρόταση για το ονοματολογικό, με την Αθήνα να εμφανίζεται μάλλον απαισιόδοξη για τις προοπτικές επίλυσης του ζητήματος. Το ερώτημα είναι σε τι θα μπορούσε να είναι διαφορετική μία πρόταση του κ. Νίμιτς από εκείνες του παρελθόντος, δεδομένης και της αδιαλλαξίας της κυβέρνησης Γκρουέφσκι, ώστε να υπάρξει πρόοδος.

Η απόφαση στο τελευταίο Συμβούλιο των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών στις αρχές Δεκεμβρίου, όπου τα Σκόπια δεν έλαβαν ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ και παράλληλα η επίλυση του ονοματολογικού συμπεριελήφθη στο Κείμενο Συμπερασμάτων ως προϋπόθεση για να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις αυτές προκάλεσε ανακούφιση στην ελληνική κυβέρνηση. Ήταν επίσης ένα ηχηρό «χαστούκι» στον επίτροπο με αρμοδιότητα τη διεύρυνση, Στέφαν Φούλε, που πίεζε να λάβει η πΓΔΜ την πολυπόθητη ημερομηνία.

Ο κ. Φούλε μάλιστα -που, σύμφωνα με πληροφορίες, ορέγεται να αντικαταστήσει την Κάθριν Άστον στη θέση του ύπατου εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε.- εμφανιζόταν λίγο πριν από το Συμβούλιο του Δεκεμβρίου απολύτως βέβαιος ενώπιον του Κολεγίου των Επιτρόπων, ότι τα Σκόπια θα λάβουν ημερομηνία για έναρξη ενταξιακών συνομιλιών.

Δεν είχε καν υπολογίσει την κινητικότητα που είχε αναπτύξει η Αθήνα παρασκηνιακά προς το Βερολίνο, το Παρίσι, αλλά και τη Σόφια ώστε να αποτρέψει το ενδεχόμενο αυτό. Τόσο η Γαλλία όσο και η Γερμανία δεν ήθελαν να φορτώσουν την κυβέρνηση του κ. Αντ. Σαμαρά με επιπλέον βάρη ενόψει της «μάχης για τη δόση», ενώ η Βουλγαρία είχε τους δικούς της λόγους να συνταχθεί με την ελληνική πλευρά. Την ίδια στιγμή, η Βιέννη, έχοντας πλέον ξεπεράσει παλαιότερα προβλήματα με τα Σκόπια, είχε αναλάβει ηγετικό ρόλο στην υποστήριξη των θέσεων της πΓΔΜ, χωρίς τελικά επιτυχία.

Ωστόσο, διπλωματικοί κύκλοι σημειώνουν ότι οι συνθήκες στο Σκοπιανό έχουν μεταβληθεί. Και η βασικότερη διαφοροποίηση δεν είναι άλλη από τη μεταφορά του γηπέδου από το ΝΑΤΟ στην Ε.Ε. Αυτό λαμβάνει χώρα και με τη σιωπηρή συγκατάθεση της αμερικανικής πλευράς, που παρακολουθεί τις εξελίξεις και αναμένει να δει τι θα μπορούσε να προκύψει από τις συνομιλίες υπό τον κ. Νίμιτς.

Στο ΝΑΤΟ, ο κανόνας της ομοφωνίας είναι ιερός και ουδείς είναι διατεθειμένος να τον παρακάμψει. Οι συνθήκες στην Ε.Ε. είναι πιο σύνθετες και η αναζήτηση συναινέσεων και συμβιβασμών δεν επιτρέπει τον εφησυχασμό. Επιπλέον, σε υπηρεσιακό επίπεδο, αμερικανοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι το ζήτημα είναι καλό να κλείσει. Δεν πρέπει, δε, να λησμονείται ότι η ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ μπορεί να γίνει ακόμη και σε μία σύνοδο του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου (NAC).

Η Αθήνα έχει καταγράψει την αλλαγή «διπλωματικού γηπέδου» και προτίθεται να κινηθεί αναλόγως. Δεν αποκλείεται μάλιστα, μετά και την επίσκεψη Νίμιτς, να υπάρξουν και επαφές με κρίσιμους ευρωπαίους παίκτες όπως το Παρίσι που ίσως επισκεφθεί ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Αβραμόπουλος μέσα στις προσεχείς εβδομάδες. Άλλωστε, μόνο απαρατήρητη δεν πέρασε η συνδρομή του γάλλου υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μπερνάρ Καζνέβ, προς τις ελληνικές θέσεις το Δεκέμβριο.
Παράλληλα, ο κ. Φούλε δεν εμφανίζεται διατεθειμένος να υποχωρήσει παρά το γεγονός ότι ήδη από πολλές πλευρές και κράτη–μέλη εκφράζεται δυσαρέσκεια για την ωραιοποιημένη εικόνα που παρουσίασε για την πΓΔΜ στην τελευταία Έκθεση Προόδου. Ο Τσέχος επίτροπος στέκεται στην έκθεση που έχει αναλάβει να συντάξει η Κομισιόν για την πρόοδο της πΓΔΜ σε θέματα μεταρρυθμίσεων αλλά και για την πρόοδο των συνομιλιών για το ονοματολογικό. Η άποψή του είναι ότι τον Ιούνιο τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Εκτιμά δε ότι η στάση χωρών όπως η Βουλγαρία θα μεταβληθεί μετά τις εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το 2013.

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η έκθεση για την πΓΔΜ θα έχει αρνητικά στοιχεία, όπως π.χ η ευρεία χρήση του όρου «μακεδονικός». Ωστόσο, η πρόσφατη έκθεση για τη Διεύρυνση, που συνέγραψε η ευρωβουλευτής, κ. Μαριλένα Κοππά,  και στην οποία αναφέρεται ότι τα διμερή ζητήματα πρέπει να επιλύονται πριν από την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων αποτελεί ένα όπλο για την Αθήνα. Οι γνώστες των όσων διαμείβονται στους διαδρόμους της Κομισιόν όμως σημειώνουν ότι ο βολονταρισμός του κ. Φούλε να επιδείξει έργο είναι τέτοιος που σκέφτεται ακόμη και τη διεξαγωγή διάσκεψης για να συζητηθούν τα διμερή θέματα των Βαλκανίων, κάτι που θα άνοιγε ευρύτερα τον «ασκό του Αιόλου» πριν… ανοίξει τον δρόμο της διεύρυνσης για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Neoskosmos.com