ΗΠΑ: Ψήφισμα για την επιστροφή ή αποκατάσταση αγαθών πολιτιστικής κληρονομιάς στις χώρες προέλευσής τους

Με εισήγηση της Ελλάδας υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψήφισμα για την επιστροφή ή αποκατάσταση πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους.

Σε σημερινή συνεδρίαση των μελών της ΓΣ του διεθνούς οργανισμού για την υιοθέτηση σχεδίου απόφασης όσον αφορά επιστροφή ή αποκατάσταση των αγαθών της πολιτιστικής κληρονομιάς στις χώρες προέλευσής τους, την εισήγηση έκανε ο μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ, πρέσβης Αναστάσης Μητσιάλης. H απόφαση συγκηδεμονεύτηκε από 98 κράτη-μέλη και υιοθετήθηκε ομόφωνα, χωρίς ψηφοφορία.

Στην εισήγησή του, ο κ. Μητσιάλης ευχαρίστησε το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τον Γενικό Διευθυντή της UNESCO για τη σχετική έκθεσή τους και αναφέρθηκε στις πιο σημαντικές εξελίξεις που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια στο πεδίο της επιστροφής ή αποκατάστασης των αγαθών της πολιτιστικής κληρονομιάς στις χώρες προέλευσής τους, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις αποφάσεις της δεύτερης συνάντησης των Κρατών Μερών στη Σύμβαση του 1970 για τα Μέσα Απαγόρευσης και Πρόληψης της Παράνομης Εισαγωγής, Εξαγωγής και Μεταφοράς Ιδιοκτησίας των Πολιτιστικών Αγαθών, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2012 στο Παρίσι και κατά την οποία, μεταξύ άλλων, ελήφθησαν δύο σημαντικές αποφάσεις: η σύγκληση συνάντησης επί του θέματος κάθε δύο χρόνια και η δημιουργία μιας Επικουρικής Επιτροπής, η οποία θα επιβλέπει και θα προσπαθεί να βελτιώσει την εφαρμογή της εν λόγω Σύμβασης.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ αναφέρθηκε στη μεγάλη απειλή που αποτελεί για την πολιτιστική κληρονομιά των κρατών η παράνομη διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων και σε περιοχές συγκρούσεων, υπογραμμίζοντας ότι το σχέδιο απόφασης καταδικάζει τις πρόσφατες επιθέσεις σε Χώρους Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και καλεί για τον άμεσο τερματισμό τέτοιων ενεργειών. Επίσης, υπενθύμισε στα Κράτη Μέρη της Σύμβασης για την Προστασία των Πολιτιστικών Αγαθών σε περιπτώσεις ενόπλων συγκρούσεων τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν.

Στη συνέχεια, ο κ. Μητσιάλης τόνισε την εξαιρετική σημασία της αύξησης της ευαισθητοποίησης του κόσμου και της οικοδόμησης της ικανότητας δράσης για την επιτυχία των προσπαθειών επιστροφής ή αποκατάστασης των πολιτιστικών αγαθών και αναφέρθηκε στη συστηματική εκστρατεία που πραγματοποιούν η UNESCO μαζί με την INTERPOL, την UNIDROIT και άλλους οργανισμούς, για την αποτελεσματική προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, στα βήματα που γίνονται για την αντιμετώπιση του φαινομένου των παράνομων ανασκαφών και την εξασφάλιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των αρχαιολογικών αντικειμένων που δεν έχουν ακόμη έρθει στο φως. Επίσης, επισήμανε τη συνεργασία που έχει αναπτυχθεί με την παγκόσμια αγορά τέχνης αποβλέποντας στη βελτίωση των πρακτικών ιδιαίτερης σπουδαιότητας σε διάφορους τομείς πραγματογνωμοσύνης, όπως είναι η προέλευση, η έρευνα, η ηθική και η επιστροφή.

Τέλος, ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος υπογράμμισε ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι «ο καθρέφτης της ιστορίας κάθε χώρας και βρίσκεται στον πυρήνα της ύπαρξής της, επειδή αντιπροσωπεύει, όχι μόνο αξίες και παραδόσεις, αλλά και το μοναδικό τρόπο που ένας λαός αντιλαμβάνεται τον κόσμο», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, τονίζοντας παράλληλα «θα πρέπει να προστατευτεί από παράνομες ενέργειες και τα αντικείμενα που έχουν απομακρυνθεί με παράνομο τρόπο από τις χώρες προέλευσης να επιστραφούν στο φυσικό τους περιβάλλον, έξω από το οποίο δεν μπορούν πια να εμπνεύσουν τη συλλογική συνείδηση της ανθρωπότητας».