Ο αξιωματικός που κυνηγά το ηλεκτρονικό έγκλημα: “Ανοικτή η πόρτα μου για τους ομογενείς”

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Από το γραφείο του, στον 13 όροφο της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών ΓΑΔΑ, έχει μία πολύ καλή θέα της Αθήνας. Μόνο που έτσι καθώς βγήκα από τον ανελκυστήρα και στριφογύριζα για να βρω το γραφείο του στο τεράστιο κτίριο, έχασα τον προσανατολισμό και δεν ξέρω από τα μεγάλα παράθυρα του γραφείου του πια πλευρά της άδενδρης Αθήνας έβλεπα.. Ίσως η άπλετη θέα να είναι συμβολική των ανοικτών οριζόντων του ίδιου και της Υπηρεσίας την οποία από ετών πολλών επιτυχώς –κατά γενική παραδοχή- διευθύνει, καθώς η δράση της επεκτείνεται σε όλο τον κόσμο. Μιλάμε για την Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (Cyber Crime Unit). Και, ειδικότερα, για τον διευθυντή της κ. Μανώλη Σφακιανάκη.

Αντίθετα με ό,τι ενδεχομένως θα ανέμενε κάποιος από την ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου που νυχθημερόν είναι ταγμένος να κυνηγάει το έγκλημα, άσχετα εάν είναι ηλεκτρονικό ή κλασικό, ο κ. Σφακιανάκης είναι ένας ήρεμος αξιωματικός, μορφωμένος, με ευφράδεια λόγου και, πάνω απ όλα, με καλοσυνάτο, καθαρό βλέμμα. Α, ναι, και με πολύ νόστιμες δίπλες στο γραφείο του, σταλμένες από την πατρίδα του την Κρήτη! Και με την πόρτα του, όπως λέει, ανοικτή στους Ομογενείς…

Από το 1995 πρώτος και μόνος ασχολείται στην Ελλάδα με το ηλεκτρονικό έγκλημα. Πρωτοπόρος και μαχητής, κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να δημιουργήσει μία Υπηρεσία στελεχωμένη από ικανά έμπειρα και επιστημονικά καταρτισμένα στελέχη, η οποία χαίρει παγκοσμίου υπολήψεως στον τομέα της.

Επειδή ένας από τους στόχους της Panhellenic Post είναι να παρουσιάζει στην ομογένεια και την «άλλη Ελλάδα», αυτή που συνήθως κρύβεται πίσω από την κερδοφόρο προβολή αρνητικών γεγονότων και καταστάσεων, ζητήσαμε από τον κ. Σφακιανάκη να μας μιλήσει για λογαριασμό της Ομογένειας. Αφού εξασφαλίσαμε, εμείς την σχετική άδεια από την Υπηρεσία του και, εκείνος, τον απαραίτητο χρόνο, βρεθήκαμε Πέμπτη πρωί 29 Νοεμβρίου στο γραφείο του.

Η συνέντευξη ολοκληρώθηκε πριν λίγες ώρες και έχει ως εξής:

ΡΗΡ: Κύριε Διευθυντά, η υπηρεσία σας είναι γνωστό ότι έχει σημαντικές επιτυχίες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς στο χώρο του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.  Ποιο είναι το κλειδί αυτής της γόνιμης  εργασίας που επιτελείτε;

Σφακιανάκης: Το κλειδί της γόνιμης εργασίας. Να σας πω. Είμαι ο άνθρωπος ο οποίος το 1995 μόνος σαν Υπαστυνόμος, ξεκίνησε να δουλεύει στο κομμάτι αυτό. Ήμουνα από το το 1995 μέχρι το 1999 υπεύθυνος για το ηλεκτρονικό έγκλημα της χώρας. Τότε δεν υπήρχε Ιντερνέτ, ήτανε στα σπάργανα, όποτε  δεν είχε μεγάλη κίνηση. Ήμουνα ένας. γίναμε δύο το το 1999, τέσσερις το 2004, επτά το 2008 και σήμερα αριθμεί η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος περίπου 75 άτομα.

 Έχουμε πάρει επιστήμονες,  είμαστε μία υπηρεσία η οποία έχει κάνει τομείς,  έχει κάνει προσλήψεις επιστημόνων ανά τομέα. Επιστήμονες εννοούμε απόφοιτους πανεπιστημίων με μεταπτυχιακά και διδακτορικά.

ΡΗΡ: Τί εννοείτε «τομείς»;

 Σφακιανάκης: Μιλάμε για μία υποδιεύθυνση η οποία έχει τομείς ξεχωριστούς για τα Social Media και τα εγκλήματα γύρω από αυτά. Έχει τομέα ξεχωριστό για τις υποκλοπές και τα τηλεφωνικά δίκτυα. Έχει τομέα ξεχωριστό για τους cracker  και hacker και παράλληλα πνευματικά δικαιώματα, υπάρχει και τομέας ξεχωριστός για την πάταξη του φαινόμενου της παιδικής πορνογραφίας. Βλέπουμε λοιπόν ότι είναι όλα μοιρασμένα  και ανάλογα με το Τμήμα υπάρχει και ειδικότητα από τους επιστήμονες που έχει μέσα.

Είναι μία υπηρεσία Iso (International Organization Standardization) πιστοποιημένη, αυτό δίνει μία μοναδικότητα και αξιοπιστία προς τον πολίτη, και, πάνω απ όλα, στο δημόσιο είναι ελάχιστες οι υπηρεσίες  -εγώ δεν γνωρίζω άλλη- που να έχουν πάρει Iso εκτός από τα εργαστήρια της Αστυνομίας που επίσης έχουν πάρει.

Από κει και μετά, η υπηρεσία μας, είναι πιστοποιημένη που σημαίνει ότι μπορούμε με τους επιστήμονες και την ετοιμότητα που έχουμε, να ανταπεξέλθουμε στο αύριο. Σ΄ αυτό που έρχεται. Τα νέα εγκλήματα, τις νέες εγκληματικότητες και πάνω απ όλα βλέπουμε ένα τσουνάμι να πλησιάζει για τη χώρα μας  από εγκλήματα ηλεκτρονικά, που πιστεύω ότι είμαστε απόλυτα έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε. Γι αυτό θα έλεγα και έχουμε διακριθεί διεθνώς.

ΡΗΡ:  Για τα λίγα χρόνια που το Ιντερνέτ έχει εξαπλωθεί στην Ελλάδα, πώς προλάβατε να οργανωθείτε τόσο καλά;

Σφακιανάκης: Έχουμε προλάβει να οργανωθούμε γιατί είχαμε καλούς συμμάχους πάνω απ όλα . Οι σύμμαχοί μας είναι οι νέες εταιρείες τεχνολογικές που έχουμε στην χώρα μας. Είμαστε μαζί με τα πανεπιστήμια. Και έχουμε αναπτύξει και παράλληλες συμμαχίες με την διεθνή αστυνομική συνεργασία, «Ιντερπόλ», την «Γίουροπολ». Οι αξιωματικοί μας συμμετέχουν σε όλα τα Συνέδρια και έτσι φέρνουν τεχνογνωσία και, παράλληλα, παίρνουμε και τα μηνύματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό στην καθημερινή ροή.

Έτσι, λοιπόν, είμαστε προετοιμασμένοι για το αύριο γιατί άμα γίνει κάτι στην Αμερική ή κάτι στο Λονδίνο ή το Παρίσι, είναι θέμα χρόνου να έλθει και στην Ελλάδα. Σπάνιο να γίνει πρώτα στην Ελλάδα. Άρα, εμείς είμαστε ετοιμοπόλεμοι μέσω της παγκοσμιοποίησης –ενημέρωσης με την αμεσότητα που έχουμε  έτσι ώστε οι αξιωματικοί της δίωξης είναι πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από τους απατεώνες.

ΡΗΡ: Μιλήσατε για τσουνάμι και επίσης είπατε ότι σπάνια ξεκινάει από την Ελλάδα ένα ηλεκτρονικό έγκλημα…

Σφακιανάκης: Η μεθοδολογία…

ΡΗΡ: Ακριβώς, Και ήθελα να ρωτήσω πόσο διαδεδομένο είναι το ηλεκτρονικό έγκλημα στην Ελλάδα, λαμβανομένου υπόψη και του μικρού σχετικά αριθμού χρηστών του Ιντερνέτ;

Σφακιανάκης: Σήμερα δεν είναι λίγοι οι χρήστες Ιντερνέτ στην Ελλάδα. Σύμφωνα με μία έρευνα που έγινε, το 93% των νέων ανθρώπων από ηλικία 12-18 ετών είναι καθημερινά στο διαδίκτυο.  Άρα μιλάμε ότι σχεδόν όλοι οι νέοι άνθρωποι κάθε μέρα είναι στο Ιντερνέτ. Άρα μιλάμε ότι το διαδίκτυο έχει μπει σε όλη τη χώρα. Δεν μιλάμε, επομένως, για την Ελλαδίτσα, αλλά για την Ελλάδα του αύριο και, πάνω απ όλα μιλάμε για τη χώρα η οποία αυτή τη στιγμή έχει στο 57% των οικογενειών της  διαδίκτυο και υπολογιστές. Και όπου δεν υπάρχουν διαδίκτυο και υπολογιστές, τα παιδιά μπαίνουν στο διαδίκτυο από Ιντερνέτ-Καφέ, από τα σχολεία. Με απλά λόγια, είμαστε συνδεδεμένοι σαν χώρα στο διαδίκτυο.

Έτσι, λοιπόν, όσο ανεβαίνει η διάδοση του Ιντερνέτ,  ανεβαίνει και η εγκληματικότητα. Είναι δύο δείκτες παράλληλοι και στη χώρα μας έχει αναπτυχθεί,  δυστυχώς, το ηλεκτρονικό έγκλημα. Έχει μεταλλαχτεί το παραδοσιακό έγκλημα σε ηλεκτρονικό σε όλες του τις μορφές. Έτσι μπορούμε  να πούμε για ένα έγκλημα μεταλλαγμένο το οποίο έχει εισέλθει και στη χώρα μας. Έτσι λοιπόν, ο Ποινικός Κώδικας από παραδοσιακός  έχει γίνει και ηλεκτρονικός.

ΡΗΡ: Ποια μορφή ηλεκτρονικού εγκλήματος είναι περισσότερο διαδεδομένη;

 Σφακιανάκης: Έχουμε θέματα πολλά με απάτες, εκβιάσεις συκοφαντικές δυσφημήσεις που γίνονται μέσω των Social Media. Σ΄ αυτά έχουν αναπτυχθεί πολλοί πυλώνες εγκληματικού χαρακτήρα. Δηλαδή άνθρωποι προσπαθούν να βρουν εύκολο χρήμα και τότε αρχίζουν να εκβιάζουν, να απειλούν να εξυβρίζουν, να δυσφημούν. Επειδή αυτή τη στιγμή καθημερινά περίπου 5 εκατομμύρια Έλληνες είναι στο Facebook, πιο εύκολα ένα απατεώνας μπορεί να ψαρέψει τα θύματά του. Π.χ. Κάποιος έλεγε, ελάτε να πάμε ημερήσια εκδρομή στο Παρίσι ή το Λονδίνο. Τιμές εκδρομής 200 ευρώ, πέντε μέρες στο Παρίσι. Ποιος δεν θα πάει;

 Εκείνος, πάντως, όχι! Τον «τσιμπήσαμε» δώσαμε τα 200 ευρώ πίσω, αλλά Παρίσι γιοκ!

   Με λίγα λόγια, υπάρχουν απατεωνιές πολλές.  Ο,τι είναι φθηνό δεν είναι καλό  και δεν είναι αληθινό. Άρα στο διαδίκτυο θα πρέπει αυτός που διαβάζει προσφορά που διαβάζει ευκαιριακό, να το ψάξει καλά γιατί υπάρχουν πάρα πολλοί επιτήδειοι που θέλουν να σου πάρουν τα χρήματα. ‘Η μπορεί να σου έχουν ότι αυτή τη στιγμή είναι μία τηλεόραση που κάνει 300 ευρώ και στην πουλάμε 80 ευρώ. Σου λένε ψέματα, να σου πάρουνε τον αριθμό της κάρτας, να σου αφαιρέσουν τα χρήματα και μετά να εξαφανιστούν! Άρα προσέχουμε για να έχουμε. Το σύνθημά μας είναι «Μην τσιμπάς»!

ΡΗΡ: Πώς επιλαμβάνεται η υπηρεσία ενός ηλεκτρονικού εγκλήματος; Μετά από καταγγελία, από πληροφορίες, πώς;

 Σφακιανάκης: Η Υπηρεσία μας ασχολείται με τα εγκλήματα του διαδικτύου είτε από καταγγελίες εκείνου που έχει πέσει θύμα απάτης, εκβίασης κλπ. Είτε μέσω ερευνών που κάνουν οι αξιωματικοί. Καθημερινά  οι αξιωματικοί ερευνούν το διαδίκτυο. Κάνουν έρευνες πάνω σε διάφορα «πόρταλ» «σαϊτ» κλπ. Και όπου δούμε παράνομες πράξεις κάνουμε άμεση επέμβαση και πάνω απ΄ όλα επιλαμβάνεται η εισαγγελία. Εδώ στην Υπηρεσία μας έχουμε δύο εισαγγελείς οι οποίοι μας εποπτεύουν σε καθημερινή ροή.  Έτσι λοιπόν, οτιδήποτε αξιόποινο δούμε, ενημερώνουμε τον εισαγγελέα. Ο εισαγγελέας ενημερώνει τους ανωτέρους και παίρνουμε άμεση  παραγγελία να προβούμε σε έρευνες.

 Παράλληλα, προχωρούμε και  στις αναγκαίες ενέργειες, για να εντοπίσουμε τους δράστες.

Θα πρέπει να ξέρουν οι αναγνώστες σας και οι ομογενείς,  ότι στο διαδίκτυο ο κάθε χρήστης έχει ένα μοναδικό ηλεκτρονικό ίχνος, έναν αριθμό, δηλαδή, όπου βάση αυτού γίνεται η ηλεκτρονική ταυτοποίηση για να βρούμε τον δράστη. Άρα, εμείς ψάχνουμε  σε κάθε αδίκημα που γίνεται στο διαδίκτυο να βρούμε τον μοναδικό ηλεκτρονικό ίχνος, που είναι στον κόσμο. Ο κάθε χρήστης  έχει ένα ίχνος μοναδικό στον κόσμο. Έτσι, λοιπόν, ψάχνουμε να βρούμε το μοναδικό ίχνος του δράστη της κάθε πράξης. ΙP address λέγεται στη γλώσσα μας.

ΡΗΡ: Το επόμενό μου ερώτημά μου είναι, από την εξιχνίαση ενός ηλεκτρονικού εγκλήματος μέχρι τη σύλληψη του ή των δραστών ενεργείτε μόνοι σας ή έχετε συνδρομή από άλλες υπηρεσίες;

 Σφακιανάκης: Εμείς, από τη στιγμή που θα δούμε μία παράνομη πράξη να τελείτε στο διαδίκτυο, μέχρι και που θα πιάσουμε το δράστη, εξαρτάται από τα πραγματικά περιστατικά. Αν το έγκλημα τελείται μέσω Αμερικής –μέσω της Google- θα κάνουμε διάβημα δικαστικό προς την Google να μας δώσει τα ηλεκτρονικά ίχνη του δράστη. Αν τελείται μέσω Ιταλίας, θα κάνουμε στην Ιταλία. Αν τελείται από την Ελλάδα θα κάνουμε στην Ελλάδα. Με δύο λόγια, εξαρτάται το έγκλημα πως έχει απλωθεί.

Ο διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος μιλάει σε διεθνές Σεμινάριο

ΡΗΡ: Ομογενείς μπορούν να απευθυνθούν στην Υπηρεσία σας αν έχουν κάποιο πρόβλημα;

Σφακιανάκης: Βέβαια. Η Ομογένεια μπορεί, οποιοσδήποτε μιλάμε, στο τηλεφωνικό κέντρο 11080 για 24ωρο και 210-6476464 όπου μπορούν οι ομογενείς να επικοινωνούν. Αν έχουν απορίες, αν έχουν θέματα, μπορούν να μας καλούν στο τηλεφωνικό κέντρο.

ΡΗΡ: Η χρήση από παιδιά πόσο επικίνδυνη είναι;

Σφακιανάκης: Καθόλου δεν είναι επικίνδυνη. Αρκεί το παιδί να είναι θωρακισμένο σωστά από το σχολείο του και από τους γονείς. Εμείς λέμε ναι στο διαδίκτυο. Έχουμε μία καινοτόμο δράση μία υπηρεσία μας.  Είναι σε σχολείο κάνουμε ημερίδες-συνέδρια  κάθε Παρασκευή 12-2.00 μ.μ.  Με μία σύνδεση που έχουμε με μία καινοτόμο δράση συνδεόμαστε στο διαδίκτυο και παράλληλα με 10-20 σχολεία.  Έτσι λοιπόν μιλάμε κάθε Παρασκευή 12-2.00  με χιλιάδες μαθητές. Μέχρι στιγμής έχουμε μιλήσει με πάνω από 100.000 παιδιά ελληνόπουλα. Έχουμε στην «ουρά» 1.500 σχολεία που θέλουνε να μιλήσουμε για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο.

ΡΗΡ: Δεν εξορκίζουμε δηλαδή το διαδίκτυο;

 Σφακιανάκης: Καθόλου. Το σύνθημά μας είναι «ναι» στο διαδίκτυο,  «ναι» στις νέες τεχνολογίες αλλά υπό προϋποθέσεις. Το παιδί πρέπει να μπαίνει στο διαδίκτυο από 4-5 ετών με το γονιό του, να του δείχνει ο γονιός του το σωστό σερφάρισμα, έτσι ώστε να ξέρει ποιός είναι το καλό και ποιό είναι το κακό.

 Όταν λέμε στο παιδί μας μην μπεις στο διαδίκτυο είναι ο διάβολος, ο σατανάς, το δαιμονοποιούμε και κάνουμε κακό. Όταν το παιδί θα μπει αργότερα στο διαδίκτυο, θα έχουμε πολλά προβλήματα.

 Το μήνυμα είναι ένα: θωράκιση των παιδιών. Από πολύ μικρές ηλικίες να μάθει το διαδίκτυο να μάθει τι είναι το καλό. Όπως γίνεται με το ρεύμα στο σπίτι που λέμε στο παιδί μην βάλεις τη πρίζα, θα σε τινάξει και θα σε σκοτώσει, και βάζουμε σούκο, συστήματα ασφαλείας κλπ. έτσι είναι και το διαδίκτυο. Πρέπει να μάθουμε στο παιδί με ασφαλή τρόπο να πλοηγείται. Η υπηρεσία μας κάνει σεμινάρια από 5 ετών, από το νηπιαγωγείο. Ανάλογα με τις ηλικίες κάνουμε κάθε Παρασκευή μάθημα σε σχολεία.  Έχουμε αξιωματικούς εκπαιδευμένους στο θέμα αυτό και μπαίνουμε σε όλα τα σπίτια στη χώρα μας.

ΡΗΡ: Η οικονομική κρίση δεν έχει επηρεάσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα;

 Σφακιανάκης: Όχι, όχι. Το Πρόγραμμα αυτό είναι μία χορηγία της Vodafone. Επίσης, μία άλλη δράση που έχουμε για τα παιδιά, έχουμε κάνει ένα πόρταλ δικό μας το οποίο λέγεται cyberkid.gr  εκεί μπορούν να μπαίνουν ακόμη και τα παιδιά των ομογενών μας , να ενημερώνονται να παίζουν και να μαθαίνουν τι κάνουμε εμείς στη χώρα μας.

ΡΗΡ: Εσείς και προσωπικά και ως υπηρεσία, είστε πολύ γνωστοί στο εξωτερικό, σε όλο τον κόσμο…

 Σφακιανάκης: Πράγματι. Γιατί ένας αξιωματικός και ένας διευθυντής μιας υπηρεσίας τέτοιας, εάν δεν έχει επαφές προσωπικές στο εξωτερικό με αντίστοιχες υπηρεσίες, δεν μπορείς να κάνει τίποτα… Γι αυτό το έγκλημα είναι παγκοσμιοποιημένο, άρα κάποια στιγμή θα ζητήσεις τη βοήθεια ξένης χώρας αντίστοιχης υπηρεσίας και πρέπει να είναι οι πόρτες ανοιχτές.

  ΡΗΡ: Ποιά θεωρείτε μέχρι σήμερα ως μεγαλύτερη επιτυχία σας στη δίωξη του ηλεκτρονικού εγκλήματος;

 Σφακιανάκης: Έχουμε χειριστεί πάνω από 5-6.000 υποθέσεις σοβαρές τα τελευταία χρόνια. Εγώ θα σας πω κάτι. Η κάθε υπόθεση είναι διαφορετική. Σήμερα είχαμε μία σοβαρή υπόθεση παιδικής πορνογραφίας, κύκλωμα που έχουμε εξιχνιάσει με συλλήψεις προφυλακίσεις κλπ. Εμένα αυτή που με έχει αγγίξει στην καρδιά μου, ήτανε με μία απαγωγή μιας 13χρονης που ενώ την είχαν ξεγράψει όλοι, εμείς την βρήκαμε ηλεκτρονικά. Ήταν η πιο μεγάλη στιγμή στην καριέρα μου όταν το παιδάκι αυτό, τη Δέσποινα, την παρέδωσα στους γονείς της.

 ΡΗΡ: Πότε έγινε αυτό;

 Σφακιανάκης: Πριν κάτι μήνες.

ΡΗΡ: Ένα μήνυμα προς την ομογένεια;

 Σφακιανάκης: Σίγουρα. Το δικό μου μήνυμα προς την ομογένεια είναι ότι Ελλάδα δεν είναι μόνον η Αθήνα. Οι απανταχού Έλληνες έχουν δικαιώματα και είμαστε κοντά τους. Οποιοσδήποτε ομογενής θελήσει μπορεί να μας ενοχλήσει και προσωπικά εμένα στα τηλέφωνα που σας έδωσα. Εγώ βρίσκομαι εδώ στην υπηρεσία μου καθημερινά όλη μέρα, 365 μέρες το χρόνο μπορούν να με βρουν οι ομογενείς αν με αναζητήσουν. Οτιδήποτε θέμα έχουν θα είμαι κοντά τους και και εγώ και η υπηρεσία μου, και θέλω να τους πω απλόχερα πως ότι και να τους συμβεί οποιαδήποτε ώρα του 24ώρου και μέρα εφόσον άπτεται των αρμοδιοτήτων μας, έστω και κατ΄ ελάχιστον, να ξέρουν ότι θα μας βρούνε δίπλα τους. Κοντά τους και είμαστε όλοι μαζί χέρι-χέρι ενωμένοι για να φτάσουμε ψηλά . Με λίγα λόγια, να γνωρίζουν όλοι οι ομογενείς σε όλο τον κόσμο ότι είμαστε κοντά τους όχι μόνον στα λόγια αλλά και στα έργα. Γιατί πολλούς ομογενείς έχουμε εξυπηρετήσει  από όλο τον κόσμο. Διότι, όπως  είπαμε, το έγκλημα είναι πλέον παγκοσμιοποιημένο. Δεν είμαστε μια υπηρεσία η οποία ασχολείται μόνο με ανθρώπους οι οποίοι μένουν στο χώρο της Ελλάδος. Ασχολούμαστε με όλο τον κόσμο και έχουμε και πολλούς αλλοδαπούς που έχουμε εξυπηρετήσει. Αλλά στην Ομογένεια να ξέρουνε ότι είμαστε κοντά τους.

 Χαιρετίσματα σε όλους τους ομογενές.

 ΡΗΡ: Σας ευχαριστώ πολύ.