«Οι Ελληνοαμερικανοί – Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού των Η.Π.Α» Μέρος 34ο

Ο σάλος της 20^ης Κληρικολαϊκής

Η σοβαρώτερη κρίσις στις σχέσεις του αρχιεπισκόπου Ιακώβου με την Ομογένεια, εξέσπασε τον Ιούνιο του 1970, όταν με δική του πρωτοβουλία η 20^η κληρικολαϊκή συνέλευσις απεπειράθη να αντικαταστήση την ελληνική γλώσσα στο τελετουργικό της Εκκλησίας με την “επιχώριο” γλώσσα και, επίσης, να “ανεξαρτοποιήση” την Αρχιεπισκοπή Αμερικής από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η αντίδρασις του ελληνοαμερικανικού Τύπου και ενός μεγάλου τμήματος της Ομογενείας υπήρξε άμεση και αποφασιστική. Οι περισσότερες οργανώσεις, περιλαμβανομέ­νης της ΑΧΕΠΑ, εξεδήλωσαν με ψηφίσματα και ανακοι­νώσεις την απόλυτη αντίθεσί τους προς τις αποφάσεις της Κληρικολαϊκής. Ουσιαστικά, οι αποφάσεις αυτές της 20^ης Κληρικολαϊκής αποτελούσαν την σοβαρώτερη απειλή κατά του ελληνικού χαρακτήρος της εν Αμερική Ορθοδοξίας. Η Εκκλησία είχε αντιμετωπίσει και άλλες δύσκολες ώρες εις το παρελθόν, ιδίως την εποχή του διχασμού και της πολυαρχίας, αλλά τότε δεν απειλούντο οι θεμελιακές βά­σεις του θεσμού. Το 1970, όμως, η απειλή εστρέφετο εναν­τίον της ελληνικής υφής της Ορθοδοξίας και η απειλή προερχόταν από τον ίδιο τον προκαθήμενο της Εκκλησίας.

Η προσπάθεια εκείνη τελικώς απέτυχε, αφού το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε επίσημη συνοδική Απόκρισι υπέ­μνησε στην εν Αμερική Αρχιεπισκοπή ότι βάσει του 1^ου άρθρου   του   Καταστατικού  της,   αποτελεί   “Επαρχία  του Κλίματος του Αγιοτάτου Αποστολικού και Πατριαρχικού Οικουμενικού θρόνου…” και ότι, βάσει επίσης του 2^ου άρθρου του Καταστατικού της Αρχιεπισκοπής, “λειτουργική γλώσσα εστίν η Ελληνική, εν η εγράφησαν τα Άγια Ευαγγέλια…”. Η μόνη παραχώρησις του Πατριαρχείου συνίστατο στην επανάληψι της αποδοχής των αποφάσεων του 1964 για την ανάγνωσι του Ευαγγελίου και της Απο­στολικής Επιστολής και στην αγγλική.

Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής προσεπάθησε στην αρχή να μείωση την εντύπωσι από την αυστηρή υπόμνησι του πατριάρχου, αλλά τελικά ανέκρουσε πρύμναν και, στην 21^η κληρικολαϊκή συνέλευσι, ο αρχιεπίσκοπος εδήλωσε κατά τον “επισημότερον τρόπον” οτι η Αρχιεπισκοπή σκο­πεύει να πολιτευθή του λοιπού επί τη βάσει “του 1^ου και του 2^ου άρθρου του Συντάγματος της Ιεράς Αρχιεπισκο­πής” όπως είχε υποδείξει το Πατριαρχείο. Παρά ταύτα, πολλοί ιερείς συνεχίζουν να απαγγέλλουν ή να ψάλλουν σε αγγλική μετάφρασι ύμνους καί ευχές άπό την θεία λειτουργία, με κωμικά ενίοτε αποτελέσματα.

Πολιτικές πρωτοβουλίες

Δυσαρέσκειες και διαφωνίες προκαλεί ενίοτε και η ανάμιξις του αρχιεπισκόπου σε θέματα εθνικής φύσεως, όπως το Κυπριακό. Είναι φυσικό να θέλη ο Αρχιεπίσκοπος να διαδραματίση ενα ηγετικό ρόλο στην προσπάθεια της Ομογενείας να προώθηση μια δίκαιη και ρεαλιστική λύσι του προβλήματος. Αλλά ο αρχιεπίσκοπος, όπως ο ίδιος ανεγνώρισε σε μια ομογενειακή συγκέντρωσι στην Ουάσιγκτων, δεν είναι δυνατόν να παίξη τον ρόλο Εθνάρχου, αφ’ ενός γιατί η Ομογένεια δεν αποτελεί ενα υπό­δουλο τμήμα του έθνους, αφ’ έτερου επειδή το Οικουμε­νικό Πατριαρχείο, ευρίσκεται κάτω από τον τουρκικό έλεγχο, καί τέλος επειδή στην Αμερική έχει συνταγματικώς θεσμοθετηθή ο χωρισμός Εκκλησίας και Κρά­τους.

Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται οτι οι κοινότητες ασκούν σημαντική επιρροή στα μέλη τους και, συνεπώς, έχουν την δυνατότητα να διαδραματί­σουν ένα σημαντικό ρόλο. Και με την απλή ακόμα επίνευσι και ευλογία των ενεργειών που καταβάλλουν οι πατριω­τικές οργανώσεις, οι ιερείς και οι κοινότητες μπορούν να υποβοηθήσουν  σημαντικά το έργο τους.  Αλλά  η  πρωτοβουλία ανήκει κυρίως στις οργανώσεις που θεωρούνται αποδεκτοί φορείς και νόμιμοι μοχλοί πολιτικής πιέσεως μέσα στα πλαίσια του αμερικάνικου πολιτικού συστήματος.

Γι’ αυτό και η προσπάθεια του αρχιεπισκόπου να θέση όλες τις ελληνοαμερικανικές οργανώσεις κάτω από την “ομπρέλλα” του Ηνωμένου Ελληνοαμερικανικού Κογκρέσσου δεν ετελεσφόρησε. Παρά τον πομπώδη τίτλο του, το Κογκρέσσο έχει ελάχιστη δράσι να επίδειξη. Ολόκληρη η μεγαλειώδης προσπάθεια της περιόδου 1974–1976 οφεί­λεται στον ιερό ζήλο χιλιάδων ομογενών που με τις ποικι­λώνυμες οργανώσεις τους έδιναν το “παρών” σε κάθε εκδήλωσι.

Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα –που θεωρεί απαράδεκτη την άμεση ανάμιξι της Εκκλησίας στον πολιτικό και κυβερνητικό τομέα– ευνοεί και αποδέχεται σαν ένα από τα κύρια στοιχεία του την δραστηριότητα των οργανώ­σεων πολιτών. Συνεπώς, το συμφέρον του Ελληνισμού επιβάλλει να επιτυγχάνεται εκάστοτε ο σωστός καταμερι­σμός αρμοδιοτήτων και ευθυνών μέσα στα πλαίσια μιας πατριωτικής προσπάθειας με ενιαίους αντικειμενικούς σκοπούς.

ΑΥΡΙΟ: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Επιτεύγματα