«Οι Ελληνοαμερικανοί – Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού των Η.Π.Α» Μέρος 26ο
Οι πολιτικές αντιθέσεις στην Ελλάδα και την Μέση Ανατολή
Μολονότι το έργο της περιθάλψεως του ελληνικού λαού υπήρξε το κύριο μέλημα της ελληνοαμερικανικής ηγεσίας κατά την περίοδο του πολέμου, ήταν αναπόφευκτο να φθάσουν ως τους κόλπους της οι επιδράσεις που εΐχαν οι διαμορφούμενες αντιθέσεις ανάμεσα στις ελληνικές πολιτικές παρατάξεις στην κατεχόμενη Ελλάδα και στην Μέση Ανατολή, όπου είχε καταφύγει η ελληνική κυβέρνησις και όπου είχαν αρχίσει μετά τό 1942 να καταφθάνουν Έλληνες άπό τήν κατεχόμενη Ελλάδα.
Οι αντιθέσεις αυτές, δεν έγιναν αισθητές στον ελληνοαμερικανικό χώρο μέχρι τό 1943. Όταν ο βασιλεύς Γεώργιος και ο τότε πρωθυπουργός Εμμανουήλ Τσουδερός[1] ήλθαν το 1942 για επίσημη επίσκεψι στις Ηνωμένες Πολιτείες, η υποδοχή υπήρξε πραγματικά ενθουσιώδης. Ο πρόεδρος Ρούζβελτ ετίμησε τον έλληνα βασιλέα, το δε Κογκρέσσο τον υπεδέχθη σε κοινή συνεδρίασι των δύο Σωμάτων και τον απεθέωσε κυριολεκτικώς ως τον ηγέτη μιας χώρας που είχε δώσει την πρώτη χαρά της νίκης και είχε προσφέρει το παν στον βωμό της Ελευθερίας. Ο αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Χένρυ Γουάλλας[2] παρουσιάζοντας τον βασιλέα Γεώργιο στα μέλη του Κογκρέσσου, ετόνισε ότι “η Ελλάς επί αιώνες εκράτησε ψηλά τον πυρσό της Ελευθερίας, αλλά ποτέ πιο ψηλά από σήμερα.” Στον λόγο του ο Γεώργιος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της Ελλάδος για την αμερικανική συμπαράστασι και επανέλαβε την δήλωσι που είχε κάνει τον προηγούμενο Φεβρουάριο ότι, αμέσως μετά την απελευθέρωσι της Ελλάδος, θα απεκαθίστατο η δημοκρατική ελευθερία στην Ελλάδα. Το δικτατορικό καθεστώς της Τετάρτης Αυγούστου είχε τερματισθή με την στρατιωτική κατάρρευσι της Ελλάδος, και η βασιλική δήλωσις εσήμαινε κατ’ ουσίαν επίσημη εκ μέρους του αποδοχή ενός τετελεσμένου γεγονότος. Η ηγεσία της AHEPA είχε υποδεχθή την δήλωσι εκείνη με καταφανή ικανοποίησι: “Ως Αμερικανοί ελληνικής καταγωγής, όλοι οι Αχέπανς προσβλέπουν με δικαιολογημένη υπερηφάνεια προς την χώρα των προγόνων τους, γιατί σήμερα η Δημοκρατία ανεγεννήθη στην Ελλάδα.“ Η πλειοψηφία των Ελληνοαμερικανών είχε δείξει μια σχετική ανοχή προς τό καθεστώς του Μεταξά λόγω της πολεμικής απειλής. Μετά την κατοχή της Ελλάδος δεν υπήρχε φυσικά καμμιά δικαιολογία για την διατήρησι ενός αντιδημοκρατικού καθεστώτος. Συνεπώς, η βασιλική δήλωσις και ο λόγος του Γεωργίου στο Κογκρέσσο εφαίνετο να παραμερίζουν εντελώς ενα αρνητικό στοιχείο από την ελληνική πολιτική πραγματικότητα.
Ατυχώς, περί το τέλος του 1943 και τις αρχές του 1944, άρχισαν να φθάνουν οι πρώτες ανησυχητικές πληροφορίες από την Ελλάδα και την Μέση Ανατολή για τις σοβαρές αντιθέσεις που εχώριζαν τις ελληνικές πολιτικές παρατάξεις, και ιδίως ενα νέο παράγοντα, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Το ΕΑΜ, συνασπισμός αριστερών-σοσιαλιστικών οργανώσεων που ελεγχόταν από το από τό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 1941 και, ενα χρόνο αργότερα, είχε ήδη οργανώσει ανταρτικές ομάδες (ΕΛΑΣ), πρώτα στην περιοχή της Ρούμελης, και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα. Η προβολή ευρέως αποδεκτών σκοπών, όπως η εκδίωξι του κατακτητή και η αντιμετώπισι των άθλιων συνθηκών ζωής που δημιούργησε η ξένη κατοχή στον πληθυσμό εδημιούργησε κατά το διάστημα 1941-1944, ευνοϊκή εντύπωσι και αποδοχή από μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Κύριο δημοσιογραφικό όργανο των υποστηρικτών του ΕΑΜ στην Αμερική, ήταν ή εφημερίδα Ελληνοαμερικανικό Βήμα, που άρχισε να τυπώνεται στην Νέα Υόρκη περί τό τέλος του 1943. Κύριος στόχος στην αρθρογραφία της ήταν ο βασιλεύς Γεώργιος, τον όποιον η εφημερίς κατηγορούσε ως “φασίστα”. Αρχικά, την εκπροσώπησι του ΕΑΜ είχε αναλάβει μια καινοφανής οργάνωσις με τον τίτλο Ελληνοαμερικανική Εργατική Επιτροπή, αλλά περί τα μέσα του 1944 η επιτροπή αυτή παρεχώρησε την θέσι της στην Ελληνοαμερικανική Επιτροπή Εθνικής Ενότητος, που αργότερα πήρε τόν τίτλο Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο.
Η επιρροή των φιλοεαμικών στοιχείων παρέμεινε σχετικά περιωρισμένη, καίτοι η αντιμοναρχική θέσις που είχε υιοθετήσει το ΕΑΜ και που συνέπιπτε με την πολιτική γραμμή των φιλελευθέρων κομμάτων στην Ελλάδα, βρήκε απήχησι σε κορυφαίους ομογενείς όπως ο Γ. Βουρνάς, πρώην ύπατος πρόεδρος της AHEPA και ο Βασ. Βλαβιανός, ιδιοκτήτης τότε του Εθνικού Κήρυκος. Πάντως, προσπάθειες για να αναβιώση η διαμάχη δημοκρατικών και βασιλοφρόνων γύρω από την επιστροφή του Γεωργίου, δεν εκέρδισαν έδαφος. Οι μεγάλες οργανώσεις, η AHEPA, η GAPA, έμειναν εξω από τις προσπάθειες αυτές. Και με την διακήρυξι του Δόγματος Τρούμαν, στις 12 Μαρτίου 1947,[3] η Ομογένεια στην μεγάλη της πλειοψηφία εξεδήλωσε την υποστήριξί της προς την αμερικανική εξωτερική πολιτική βοηθείας προς την Ελλάδα. Ελάχιστοι σχετικά διεφώνησαν με την πολιτική αύτη και ακόμη λιγώτεροι συνέχισαν να υποστηρίζουν ότι το ένοπλο κίνημα, που είχε από το 1946 ξεκινήσει το Κομμουνιστικό κόμμα, απέβλεπε στην προστασία των δημοκρατικών θεσμών στην Ελλάδα.
Χαρακτηριστικό επιστέγασμα αυτών των προσανατολισμών υπήρξε και η παρουσία του ίδιου του προέδρου Τρούμαν στο επίσημο γεύμα που έδωσε στις 29 Μαρτίου του 1948 (το έβδομο τέτοιο γεύμα) προς τιμήν του αμερικανικού Κογκρέσσου η AHEPA.
Με την απελευθέρωσι της Ελλάδος, η Greek War Relief και η AHEPA ανέλαβαν νέα σταυροφορία για να βοηθήσουν την ανασυγκρότησι της κατεστραμμένης ελληνικής οικονομίας. Ένα από τα πιο πετυχημένα προγράμματα υπήρξε η αποστολή μεγάλων ζώων, ημιόνων, αγελάδων, και φορβάδων για αναπαραγωγή. Ένα άλλο πρόγραμμα ήταν η κατασκευή νοσοκομείων και ιατρείων για την ιατρική περίθαλψι του ελληνικού λαού. Τό 1945, η AHEPA άρχισε μια εκστρατεία για την συλλογή χρημάτων, ενώ παράλληλα ήλθε σε συνεννόησι με την Ελληνική Πολεμική Περίθαλψι και την Οργάνωσι Οικονομικής Συνεργασίας (ECA).
Το άμεσο αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών, ήταν να συγκεντρωθούν περί τα πέντε εκατομμύρια δολλάρια για την ενίσχυσι του νοσοκομειακού εξοπλισμού της Ελλάδος. Έτσι κατεσκευάσθη η νέα εκσυγχρονισμένη πτέρυξ του νοσοκομείου Ευαγγελισμός στην Αθήνα, το νοσοκομείο της AHEPA στην Θεσσαλονίκη, και τα ιατρεία στην Ιεράπετρα της Κρήτης, το Μελιγαλά, τα Καλάβρυτα, τη Θήβα, τα Φάρσαλα, τα Φιλιατρά, και την Χρυσόπολη.
ΑΥΡΙΟ: Δωδεκάνησος και “Βόρειος Ηπειρος”
[1] Εμμανουήλ Τσουδερός (Ρέθυμνο 1882 – Αθήνα 1956). Πολιτικός, νομικός και οικονομολόγος, πρόεδρος της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης κατά την περίοδο 1941-44) Βουλευτής, υπουργός Οικονομικών στις βενιζελικές κυβερνήσεις του Μεσοπολέμου, υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας (1925-28), διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (1928-1939). Ανέλαβε την πρωθυπουργία με εντολή του Γεωργίου Β’ μετά την αυτοκτονία του πρωθυπουργού Α. Κορυζή.
[2] Henry Agard Wallace (7 Οκτωβρίου 1888, Adair Αϊόβα – 18 Νοεμβρίου 1965,Danbury, Κονέκτικατ): 33ος αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1941-45) υπό τον Ρούζβελτ.
[3] Το δόγμα Τρούμαν έδιδε άμεση οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση των κομμουνιστικών δυνάμεων και στην Τουρκία για να αντιμετωπίσει την σοβιετική προσπάθεια για επέκταση της επιρροής της στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Σχόλια Facebook