Ενας Βορειοηπειρώτης ανοίγει την καρδιά του στην ΡΗΡ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΚΩΣΤΑ ΝΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΘΩΜΑΙΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ

Για την ΡΗΡ

Ο ΚΩΣΤΑΣ  ΝΟΥΣΙΑΣ  είναι ένας πολυτάλαντος Βορειοηπειρώτης καλλιτέχνης, ποιητής, μουσικοσυνθέτης, δημοσιογράφος και εκδότης εφημερίδας. Ο ίδιος είχε την καλοσύνη να μας δώσει την ακόλουθη συνέντευξη, για την οποίαν τον ευχαριστούμε.

1^η ΕΡΩΤΗΣΗ : Κύριε Νούσια πέστε μας για τον τόπο καταγωγής σας και κάποια ιστορικά στοιχεία για αυτόν.

– ΑΠΑΝΤΗΣΗ  

 Γεννήθηκα και μεγάλωσα μέσα στα άγρια και γραφικά βουνά της Βορείου Ηπείρου. Το χωριό μου λέγεται Βελιάχοβο και βρίσκεται κοντά στο Δέλβινο και στους Αγίους Σαράντα.  Είναι σα να έχει φυτρώσει ή καλύτερα σα να έχει αναστηθεί  από τους  πανάρχαιους και σύγχρονους τάφους. Τόσα πολλά μνήματα έχει εκεί που όταν θελήσει κανείς να φυτέψει κάποιο δέντρο υπάρχει πάντα η πιθανότητα να βρει σκελετό ανθρώπινο. Επανωτά το ένα πάνω στο άλλο είναι τα μνήματα.  Υπάρχουν σπαρμένα μέσα σε μία πολύ μεγάλη έκταση, ξεκινώντας από την τοπωνυμία  ΒΡΎΣΗ,  μέχρι απάνω ψηλά τα βουνά, πριν δούμε την Δρόβιανη, δηλαδή εκεί που λέγεται  « Μνήματα». Εκεί η ζωή δείχνει πως έχει γεννηθεί από το θάνατο.  Κάπου  στις βουνοκορυφές απάνω, υπήρχε κι ένα μοναστήρι χτισμένο σε ναό του Ηφαίστου.  Πίσω από το βουνό Κόκκινολιθάρι, είναι οι Κρόνγκοι ή το Κρόνγκι, όπως το λέμε εμείς που η ονομασία του προέρχεται από τον Κρόνο. Ο Κρόνος, κατά την μυθολογία,  έτρωγε τα παιδιά του στην κορυφή του βουνού και τα πέταζε κάτω, γι’αυτό και το λένε και ‘Κρόνγκι’. Υπάρχουν πολλοί θρύλοι για το χωριό μου καθώς και ένας μύθος άλλος σχετικά, με τον Δία, την Ηρα κλπ.

Τελευταία, βρέθηκαν και αρχαία αγγεία, αποσπάσματα από κίονες και άλλα αντικείμενα, τα οποία αποδεικνύουν ότι υπήρχε ζωή και αρχαίος πολιτισμός.

Το χωριό μου επέζησε, με την έννοια ότι υπήρχαν μερικά χωριά γύρω από την Δρόβιανη, τα οποία δεν υπάρχουν πλέον, λόγω των επιδρομών των διαφόρων βάρβαρων εθνοτήτων, Τούρκων κυρίως.. Η Δρόβιανη από την οποία έχω και ρίζες,  πριν ήτανε κωμόπολη. Ήτανε πιο μεγάλη από το Δέλβινο, για ένα διάστημα και από τους Αγίους Σαράντα και από την Φοινίκη. Και είναι γνωστή η ιστορία του Αγ.Κοσμά που πήγε και άνοιξε εκεί σχολεία. Τότε ήταν που οι Δροβιανίτισσες έδωσαν όλα τους τα στολίδια για το πρώτο ελληνικό σχολείο της Δρόβιανης.

 Είναι επίσης τόπος καταγωγής του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας, ΚΩΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. Όταν άνοιξαν τα σύνορα, επισκέφθηκε ο Πρόεδρος το χωριό του, και ας άργησε ο κ. Μπερίσα  να δείξει την καλή διάθεση απέναντί του που περίμενε καιρό τότε. Ήταν  η πρώτη φορά που ‘Έλληνας πολιτικός πήγε σε Ελληνικό χωριό στην Β.Η.ρο και μίλησε για σκλάβα πατρίδα. Μας συγκίνησε πάρα πολύ, κλάμα έπεσε εκεί πέρα.

2^η ΕΡΩΤΗΣΗ :  Πείτε μας κάτι για τις σπουδές σας, τις συνθήκες που υπήρχαν και την αντιμετώπιση που είχατε από το καθεστώς του Ενβ,Χότζα, ως Έλληνας Βορειοηπειρώτης

– ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Το δημοτικό σχολείο το έβγαλα στο χωριό μου με δάσκαλους από την Δρόβιανη. Από εκεί έφυγα για αυστηρό διαγωνισμό στη μουσική. Πέρασα στα Τίρανα, όπου έκανα το Μουσικό Λύκειο. Ακολούθησε το ακόμα πιο αυστηρό Πανεπιστήμιο, σε αυτό που λεγότανε τότε ‘Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών’ και σήμερα ‘Μουσική Ακαδημία’. Εκεί, οι δυσκολίες ήτανε τόσο στο να θεωρηθεί κανείς ταλέντο και να παίζει, όσο να του δοθεί το δικαίωμα για να πάει.

Πέρα από την εθνικότητα εξετάζανε αν είχες ‘κάτι’ στην βιογραφία, αν είχες θίξει κάπου το καθεστώς τους. Εγώ ταλαιπωρήθηκα και στο Λύκειο και αργότερα. Ο παππούς μου επιχείρησε να δραπετεύσει στην Ελλάδα το ’49, μαζί με τον πατέρα μου. ‘Όμως, προδόθηκαν και στην Κακαβιά τους πιάσανε. Ο πατέρας μου, υπήρξε ο μικρότερος φυλακισμένος της φασιστο-κομμουνιστικής θηριωδίας: στα 12 του χρόνια τον κράτησαν 6 μήνες φυλακή!!!  Αλλά αυτό κάπως αμβλύνθηκε επειδή  ο παππούς μου βοήθησε στον πόλεμο κατά των κατακτητών. Αλλά αυτά οι Αλβανοί τα παραμελούν, τα “ξεχνάνε”, γιατί τότε μας λέγανε δηλαδή, «Θα πολεμήσουμε μαζί και μετά θα αποφασίσει ο  Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου, αν θέλει Ένωση ή αν θέλει Αυτοδιάθεση». Και εντωμεταξύ, υπάρχουν ντοκουμέντα ότι δολοφόνησαν πολλούς δικούς μας ξεκινώντας από τα πρώτα ντουφέκια  του πολέμου. Μάλιστα, ανάμεσά τους ήτανε ο ΛευτέρηςΤάλιος, άσχετα αν τον κάνανε και ήρωα μετά.

Μετά τον πόλεμο, ακολούθησαν η τρομοκρατία και οι φυλακίσεις μέχρι το ’90. Τρανό παράδειγμα είναι ο Μηνάς ο Πάρας . 46 χρόνια στα κάτεργα του Χότζα, έχει  γράψει και βιβλίο ο άνθρωπος, ζωή ολόκληρη !!!

Αυτά που σα λέω τώρα, φυσικά και δεν τα έμαθα στα σχολεία τους. Τα έμαθα και τα διάβασα αργότερα και τα διαπίστωσα σε ώριμη ηλικία.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΝΟΥΣΙΑΣ ΥΠΟΓΡΑΦΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ‘ΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ’

3^η ΕΡΩΤΗΣΗ : Όσον αφορά την μουσική, έπαιζες κάποιο συγκεκριμένο όργανο τότε?? Ποια ήταν η αντιμετώπιση  των Β.Η.των καλλιτεχνών εκεί και εδώ (στην Ελλάδα)?

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Ναι, τότε μας καθορίζανε τα μουσικά όργανα, από τις ανάγκες που είχανε οι πόλεις. Παράδειγμα, εγώ ήμουνα στους Αγ.Σαράντα, θέλανε φαγκότο,  υποτίθεται. Εγώ ξεκίνησα  φαγκότο, υποχρεωτικά. Βγήκα πολύ καλός ήμουνα ο πρώτος, διαφορετικά δεν θα πήγαινα παραπάνω, υπήρχε αυτό που σας είπα, η ιστορία με τον πατέρα μου στη βιογραφία, αλλά, λόγω ταλέντου, γινόταν μερικές ευκολίες στο σύστημα αυτό. Άσχετα που υπήρχε δικτατορία, την καλλιτεχνία την προσέχανε με ευαισθησία μεγαλύτερη, και μάλιστα αυτό με ξενίζει, γιατί εδώ (στην Ελλάδα,  δηλαδή) δεν συμβαίνει αυτό το πράγμα. Εδώ τα ταλέντα τα παραγκωνίζουν  περισσότερο από ότι στα δικτατορικά καθεστώτα . Οι δικτάτορες, συνήθως, εκμεταλλεύονται τους καλλιτέχνες προς όφελός τους, δηλ. περνάνε την ιδεολογία τους και τα πάντα μέσα από την τέχνη. Ενώ εδώ, το άσχημο της υπόθεσης είναι ότι κατατρέχουν και απορρίπτουν πολύ καλά ταλέντα και τα σπρώχνουν στην αφάνεια, πράγμα που είναι ό,τι χειρότερο για τον πολιτισμό μιας χώρας.

Στην Ελλάδα όμως υπάρχουν και δυνατότητες άλλες π.χ. μπορεί κανείς να επιλέξει άλλους δρόμους στην τέχνη και να προωθήσει κάπως τη δουλειά του.

Ο κόσμος γενικά, αγαπάει την τέχνη γιατί είναι μέρος της πνευματικής του τροφής. Χρειάζεται πνευματική επανάσταση στο θέμα του πολιτισμού, στην Ελλάδα. Όπως σας είπα, υπάρχουν πολύ καλά ταλέντα και καλλιτεχνικά ρεύματα που απορρίπτονται, το έχω ζήσει εγώ.

Και οι εκδηλώσεις μας δεν προβάλλονται από τα ΜΜΕ. Εμείς π.χ. κάναμε ολόκληρη εκδήλωση στο Ζάππειο, τον Φεβρουάριο του 2011, αφιερωμένη στην μνήμη των εθνικών ευεργετών και μαχητών Ευαγγέλου και Κωνσταντίνου Ζάππα, οι οποίοι, ως γνωστόν, ήταν Β.Η.τες και χρηματοδότησαν την κατασκευή του Ζαππείου Μεγάρου. Γράψαμε και ύμνο για το Ζάππειο Μέγαρο και το κάναμε για να αφυπνίσουμε κάπως τους πλούσιους, που τώρα τους έχει ανάγκη η πατρίδα όσο ποτέ άλλοτε. Και μέσω των δικών μας ευεργετών, να γινότανε αυτή η αφύπνιση, αλλά και αυτό ούτε καν το προβάλλανε στα μέσα ενημέρωσης.

4^η ΕΡΩΤΗΣΗ : Εκτός από το φαγκότο, μάθατε να παίζετε και κάποιο άλλο όργανο??? Είχατε και άλλες ασχολίες, πλην της μουσικής??  Και όταν τελειώσατε τις σπουδές σας, με τι ασχοληθήκατε??

 ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Την ελευθερία  προς τις σπουδές και τα γράμματα τη βρήκα εδώ στην Ελλάδα. Μόνο που ήμουν πλέον μεγάλος και έπρεπε να εργαζόμουν και να σπούδαζα συγχρόνως.  Έτσι,  έχω πάρει δίπλωμα στο Σαξόφωνο, σε θεωρητικά μουσικής και  παίζω όργανα με πλήκτρα. Έγραφα  από παιδί Ελληνικά τραγούδια επειδή μου άρεσαν και επειδή ήταν  στο πνεύμα της εποχής. Μια φορά πήρα την πρωτοβουλία και μίλησα με συναδέλφους ελληνικής καταγωγή που δίδασκαν στη Μουσική Σχολή Αργυρόκαστρου,  για να διεξαχθεί φεστιβάλ τραγουδιού στην ελληνική γλώσσα. Εκείνοι με στήριξαν αρχικά, αλλά αργότερα,  αυτό αποσιωπήθηκε χωρίς ευτυχώς να είχα επιπτώσεις.  Μία φορά από τις πολλές, μας υποχρεώσανε να παίξουμε για την επέτειο των γενεθλίων του Χότζα, και εγώ δεν πήγα, και αυτό γράφτηκε ως ‘χαρακτηριστικό’ στο φάκελό μου. Διαμορφώθηκε η γνώμη ότι αγαπώ την Ελλάδα και μετά είχα δυσκολίες στο να βρω δουλειά σε Ορχήστρες των Τιράνων. Τελικά πήγα στο Αργυρόκαστρο, μετά από δύο χρόνια, όπου εργάστηκα ως καθηγητής στη Μουσική Σχολή.

Έμεινα εκεί, μέχρι που άνοιξαν τα σύνορα.

Παράλληλα έγραφα και ποιήματα, από το Πανεπιστήμιο και τα δημοσίευα.  Ξεκίνησα από την εφημερίδα ‘Λαϊκό Βήμα’ στη μοναδική που υπήρχε τότε , έστω μόνο για να συντηρήσουμε την γλώσσα και να θυμίζουμε ότι υπάρχουμε. Στην δικτατορία, έγραφα και μελέτες, όπως για τους θρύλους  του χωριού μου. Είχα πάρει και βραβεία για αυτό.

5^η ΕΡΩΤΗΣΗ  Είναι γνωστό ότι το Αλβανικό κράτος ανέκαθεν παρεμπόδιζε την διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας και Παιδείας στην ΕΕΜ. Εσείς βιώσατε κάτι τέτοιο?

– ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Πράγματι το πρόβλημα της διδαχής και της εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας ήταν και  είναι υπαρκτό. Η μειονότητα ήταν μικρή και πολλοί έγραφαν στα Αλβανικά γιατί τους ήτανε πολύ πιο εύκολα, επειδή δεν είχε καλλιεργηθεί η Ελληνική γλώσσα, την οποίαν διδάσκονταν μόνο στο δημοτικό των τεσσάρων τάξεων. Επίσης, η εκπαίδευση των δασκάλων ήταν ανεπαρκής, γιατί οι δάσκαλοι σπούδαζαν σε μία μέση σχολή, και έβγαιναν δάσκαλοι μόνο για δημοτικά σχολεία. Φανταστείτε πως μπορούσαμε εμείς να καλλιεργήσουμε την Ελληνική γλώσσα, όντες αποκλεισμένοι. Και όμως, μπορούσαμε να γράψουμε πέντε πράγματα, αλλά και το καθεστώς ήθελε μερικούς από την ΕΕΜ για να τους προβάλλει, γιατί δεν υπήρχανε πολλοί, δηλ. ωφελήθηκα και σε αυτό. Δεν είναι μόνο ότι χρειάζεται το ταλέντο, αλλά έπρεπε να φανεί ότι και η ΕΕΜ έχει μερικά ονόματα. Τότε τηρούσαν και τα προσχήματα με την Ελλάδα, οι Αλβανοί, ακόμα και επί Χότζα, ήθελαν να δείξουν καλό πρόσωπο. Εμένα προσωπικά με  είχανε προβάλλει τα κανάλια ως έναν από τους νέους της ΕΕΜ, στο ξεκίνημά μου, στο Αργυρόκαστρο. Αν διαβάσει όμως κανείς τα πρώτα μου ποιήματα δεν θα βρει ούτε ένα που να υμνεί το δικτάτορα και το καθεστώς του.

Αυτοί που αντιμετώπισαν σοβαρό πρόβλημα ήταν οι παλαιοί συμπατριώτες μας που διδάχθηκαν τα Ελληνικά στην Ελλάδα και γύρισαν πίσω στην Αλβανία. Και τα Ελληνικά τους ήταν καλύτερα και η συμπεριφορά τους, έχοντας ζήσει σε ένα ελεύθερο καθεστώς, δεν ταίριαζε με τις προδιαγραφές του Αλβανικού δικτατορικού καθεστώτος. Από αυτούς, αρκετοί δεινοπάθησαν μέχρι θανάτου, άλλους τους πήγαν σε απάνθρωπες φυλακές και άλλοι αναγκάστηκαν να συμμορφωθούν με το κλίμα  του καθεστώτος, όπως ο Πάνος Τσούκας, ο Σπύρος Τζιας κλ.

Αλλά και τότε φαίνεται ήταν η συγκυρία, λόγω της αλλαγής της εποχής, δηλ. στο όνομα του εκσυγχρονισμού, να γίνει κάποια φιλελευθεροποίηση, γιατί δεν υπήρχε ποιότητα στον λόγο. Όταν έγραφε κανείς έπρεπε μόνο για το σύστημα να έγραφε και τα καθημερινά δηλ. του κόμματος θα έπρεπε να ήταν. Φανταστείτε τον ίδιο τον Καβάφη, για παράδειγμα ο οποίος εμπνεόταν από  αυτά τα οποία τον επηρέαζαν για να γράψει τα ποιήματά του και δεν έγραφε ποτέ ποίηση κατά παραγγελία. Και μάλιστα, όταν του είπαν να γράψει τον ύμνο των Ολυμπιακών Αγώνων δεν το δέχθηκε. «Δεν ξέρω», τους έλεγε. Και του έλεγαν, «Πως γίνεται εσύ, ένας τόσο καλός ποιητής !!», «Όχι, δεν είμαι αυτής της κατηγορίας» τους έλεγε και επέμενε κιόλας.

Δηλαδή κάποιος σαν τον Καβάφη, θα είχε μείνει στην αφάνεια σ’ εκείνες τις συνθήκες.  Άρα πως θα εκφράζονταν ο σοσιαλισμός και τα «επιτεύγματα» τους, χωρίς κάποιο σχετικό ταλέντο? Γι αυτό, δεν είναι τυχαίο ότι ξεφάντωσαν αρκετοί ποιητές και συγγραφείς στην εποχή της δημοκρατίας που μέχρι τότε ήταν φιμωμένοι.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΝΟΥΣΙΑΣ ΒΡΑΒΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟ – ΓΕΩΡΓΙΑΝΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

6^η ΕΡΩΤΗΣΗ : Εσείς πότε πρωτοήρθατε στην Ελλάδα και τι καταστάσεις αντιμετωπίσατε? Ποιες ήταν οι εδώ δραστηριότητές σας???

– ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Στην Ελλάδα ήρθα κανονικά, με το διαβατήριό μου, το ’91, όταν οι συνθήκες αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας – Αλβανίας είχαν ωριμάσει.

Η στάση όμως της Ελλάδας απέναντι στο Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό δεν ήταν αυτή που έπρεπε. Τότε οι κυβερνώντες θα μπορούσαν  να κάνουν  περισσότερα πράγματα για μας και είχαν πολλές τέτοιες ευκαιρίες, αλλά δεν επωφελήθηκαν.

Στην Ελλάδα , στα Ιωάννινα, πήγα σε ένα Ωδείο που στην κυριολεξία η διευθύντρια μου είπε:

«Με νύχια και με δόντια θα σε κρατήσω, σε θέλω εδώ» !!!

 Είχε ανάγκη το όργανο, το φαγκότο που έπαιζα εγώ. Εντωμεταξύ εγώ δεν το είχα πάρει απόφαση να μείνω στην Ελλάδα. Τελικά,  έμεινα.  Μετά πήγα στην Πάτρα όπου, πάλι με ακρόαση, έπαιζα και στην Ορχήστρα Πατρών, με σολίστες εκλεκτούς από Μόσχα, από το Ωδείο Τσαϊκόφσκι. Για 10 – 12 χρόνια εγώ δίδασκα και έπαιζα σε αυτήν την ορχήστρα.  ‘Ήτανε  εκείνη κάτι σαν την Καμεράτα της Αθήνας, δηλ. ήταν της κορυφαίας ποιότητας στην Ελλάδα  Μετά, πάλι με διαγωνισμό, έπαιξα στην συμφωνική ορχήστρα Πειραιώς, με τον μαέστρο Ανδρέα Παρίδη, (διάσημος μαέστρος), ο οποίος έχει κάνει καριέρα μεγάλη στο εξωτερικό, αυτός ήταν μία σχολή ολόκληρη για μας.  Περιττό να σας πω ότι διαλύθηκε η ορχήστρα, (αν και είχε φτάσει σε επίπεδο Κρατικής Ορχήστρας) όπως γίνεται συνήθως στην Ελλάδα : κάθε τι καλό που ανθίζει, δημιουργούνται συνθήκες για να πάψει να υπάρχει. Αυτό συνέβη το ’94 και ήταν το πρώτο χτύπημα, το οποίο όμως δεν το καταλάβαμε όλοι εμείς, γιατί είμαστε όλοι νέοι στην ορχήστρα και άπειροι σε τέτοιες συμπεριφορές. Και τότε θυμάμαι, την ίδια εποχή έκλεισε και ο ραδιοφωνικός σταθμός Κερκύρας, που ήταν βασικά για τους Β.Η.τες και από τότε δεν ηχεί πλέον. Από τότε έτυχε να είμαι και βοηθός μαέστρου σε Μαθητικές Συμφωνικές Ορχήστρες και να παίζω έως και σήμερα σε διάφορα σύνολα μουσικής.

Βρέθηκα να παίζω με διάφορους μαέστρους, Έλληνες, Ρώσους, Ευρωπαίους ακόμα και Κινέζους. Πήγα για συναυλίες στο εξωτερικό. Έμοιαζα σα  να είχα βγάλει φτερά.

Δραστηριοποιήθηκα  με την Εθνική Νεολαία Βορείου Ηπείρου, της οποίας  ήμουνα και Πρόεδρος τότε. Εργάστηκα σε Ωδεία, έδινα συναυλίες, έβγαλα και το πρώτο μου βιβλίο, αφιερωμένο στην Νεολαία Β.Η.των. Τίτλος:           ‘ Θρυλική Συμφωνία’. Τότε κάναμε πολλούς αγώνες εμείς, με αφίσες, με συγκεντρώσεις και άλλα διάφορα, ακόμα, και μέσα στην πατρίδα. Εντάχθηκα στο Φόρουμ Β.Η.τών, μία οργάνωση που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα και την διπλή υπηκοότητα, δηλ να πάρουμε την Ελληνική υπηκοότητα κυρίως, χωρίς όμως να χάσουμε την Αλβανική. Μου δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ με την πολιτική, αλλά δεν το θέλησα γιατί ήθελα να παραμείνω στην Ένωση Καλλιτεχνών Βορείου Ηπείρου [Ε.ΚΑ.Β.Η.], ως καλλιτέχνης και διανοούμενος.

7^η ΕΡΩΤΗΣΗ : Τώρα, η Ε.ΚΑ.Β.Η., εκτός από εσάς, ποια άλλα μέλη είχε και ποιες εκδηλώσεις οργανώσατε ??

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Στην ΕΚΑΒΗ είμαστε μουσικοί, ζωγράφοι, συγγραφείς, λαογράφοι…Εγώ είχα προσεγγίσει προσωπικότητες του χώρου μας, όπως τον Ανδρέα Ζαρμπαλά , τον Φώτο Κυριαζάτη , τον Νίκο Κατσαλίδα, τον Τηλέμαχο Κώτσια, το Θωμά Στεριόπουλο, τον μουσικό Φώτη Παπά (καθηγητή αρμονίας), το γνωστό γλύπτη Αχιλλέα Βασιλείου κ.α. Επίσης συνεργαζόμαστε και με τους ντόπιους Ηπειρώτες της ευρύτερης ΕΝΙΑΙΑΣ  ΗΠΕΙΡΟΥ. Στην αρχή κάναμε μερικές συγκεντρώσεις και, στην συνέχεια, πολλές εκδηλώσεις.

Είχαμε πάει και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον κ. Παπούλια και του είπαμε τα κάλαντα για πρώτη φορά και του ζητήσαμε την αιγίδα (χωρίς, εννοείται, να του ζητήσουμε χρήματα) για να κάνουμε το πρώτο Φεστιβάλ Λαογραφίας, στο Ζάππειο. Τότε μας είπε «Με χαρά μου να σας την δώσω». Όμως, αυτό έμεινε μόνο στα λόγια ,γιατί  γραπτώς, δεν μας την έδωσε ο κ. Π.,  παρόλο που είναι και  Ηπειρώτης.       Αυτή είναι η πίκρα μου. Αντίθετα, έδωσε την αιγίδα στους Πόντιους και καλά έκανε. Αλλά εμείς πεισμώσαμε  και συνεχίσαμε χωρίς αιγίδα, γιατί δεν μπορούσαμε να μείνουμε στα κρύα του λουτρού, χωρίς να  κάνουμε τίποτα. Ο κόσμος  ήθελε πάρα πολύ να γίνει, βοήθειες δεν υπήρχανε, και όμως τα καταφέραμε : το κάναμε το Φεστιβάλ και το πρόβαλε μάλιστα και η ΕΡΤ. Συμμετείχαν 13 συγκροτήματα, από την Β.Η.ρο μέσα, και από εδώ ντόπιοι, δηλ. ενταγμένοι  στην Ελλάδα Β.Η.τες. Με δικούς μας κόπους και θυσίες και με  υποσχέσεις που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, συνεχίσαμε και κάναμε Πολιτιστική Εβδομάδα στο Δήμο Αθηναίων (Γκάζι), με μεγάλες επιτυχίες : ήταν μία εβδομάδα με εκθέσεις, με εκδηλώσεις και με ελαφρύ έντεχνο τραγούδι.  Συνεχίσαμε και στον Δήμο του Χολαργού, όπου ο τότε Δήμαρχος κ.Δ. Νικολάου ήταν πολύ ευγενικός και φιλόξενος και μας είπε «Όποτε θέλετε, παιδιά, δική σας η αίθουσα».

Εμείς κάναμε και παρουσιάσεις βιβλίων, όπως των δύο κατατρεγμένων ποιητών  Φώτου Κυριαζάτη και του Μηνά  Λέκκα, (του οποίου μάλιστα εγώ του μελοποίησα και ποιήματα και τα έχω και στο CD), του Τηλέμαχου Κώτσια στην Στοά του Βιβλίου, και του δικού μου βιβλίου (Οδός Ελευθερίας) στην Εστία των Γεωργιανών, όπου παίξαμε και μουσική. Εγώ συνδυάζω πάντοτε την παρουσίαση ενός βιβλίου με μουσικές εκδηλώσεις, γιατί θέλω οι άνθρωποι που έρχονται στην εκδήλωση να φεύγουν ευχαριστημένοι. Εντωμεταξύ, το ίδιο πρόγραμμα έχουμε κάνει σε Δερβιτσιάνη και Φοινίκη, με την αιγίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ.

8^η ΕΡΩΤΗΣΗ : Εκτιμάται ότι η ομαδική εγκατάσταση, θα έλεγα, των Β.Η.των στην Ελλάδα, ενέχει τον κίνδυνο να εγκαταλειφθεί τελικά η Β.Η.ρος και εμείς να μιλάμε στο μέλλον για μία ακόμα ‘αλησμόνητη’ ή και  ‘χαμένη’ πατρίδα. Άλλά μεγάλο μερίδιο ευθύνης φέρουν και  οι Ελληνικές Κυβερνήσεις που δεν κάνουν χρήση των διεθνών συνθηκών, προκειμένου να καλυτερεύσουν την ζωή των Β.Η.τών στις εστίες τους. Ποια είναι η απόψή σας??

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Είναι άξιο απορίας. Οι επόμενες γενιές θα απορούν, γιατί η Ελλάδα δεν μπόρεσε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία να συγκρατήσει τον Β.Η.κό Ελληνισμό στα πάτρια εδάφη, διότι τα συμφέροντα, ακόμα και η ακέραια ύπαρξη της Ελλάδας αν θέλετε είναι να υπάρχει ο Ελληνισμός εκεί, Εγώ από την αρχή, από το ’91 μάλιστα έλεγα στον Ανδρέα  Ζαρμπαλά, τον Πρόεδρο τότε της ΔΕΕΕΜ ‘ΟΜΟΝΟΙΑ’, να ιδρύσουμε παραρτήματα της ‘ΟΜΟΝΟΙΑΣ’ στην Ελλάδα, με σκοπό να οργανωθεί ο κόσμος και, με την καλή θέληση και του Ελληνικού κράτους, να μπορέσουμε να κάνουμε την επιστροφή στα πάτρια εδάφη ομαλή, όχι επιστροφή ‘φύγει’, όπως λέγανε τότε, δηλαδή, χωρίς οργάνωση, χωρίς εφόδια και τίποτα, χωρίς δομές και υποδομές, αλλά με πρόγραμμα. Εγώ λέω ότι πρέπει να γυρίσουμε πίσω μερικές χιλιάδες, ομαδικά και αμέσως, όπως φύγαμε, για να οργανωθεί η Κοινότητά μας κάπως και να μπορέσουμε να επιβιώσουμε.  Ξέρω πολλούς που θέλουν να επιστρέψουν, αλλά  ξέρουμε τι τους εμποδίζει και τι συμβαίνει..

Επίσης, το μεγάλο παράπονό μας είναι ότι μας ‘μπέρδεψαν’, λέει, με τους Αλβανούς. Νομίζω ότι αυτό σκοπίμως γίνεται. Δεν μπορεί δηλαδή να μην αναγνωρίζεις τον αδελφό σου και να τον μπερδέψεις με κάποιον ξένο, τόσο εύκολα. Ακόμα και αν δεν τον αναγνωρίζεις, θα το ψάξεις και θα τον αναγνωρίσεις. Αυτό θα πει ότι σε αρκετούς, δεν υπάρχει το στοιχείο της γνώσης, της Ιστορίας και μας πικραίνουν πάρα πολύ τέτοια ανθρωπάκια. Δηλ. τόσα πολλά τράβηξε ο Ελληνισμός και δεν μαθαίνει από την Ιστορία του!! Εμείς πάντοτε  αγαπούσαμε την Ελλάδα μας και την αγαπάμε. Αλλά, βλέπεις, μετά από τόσα χρόνια, φθάνοντας στην σημερινή κατάσταση, καταλαβαίνουμε ότι ήταν αναπόφευκτο να φθάσουμε έως εδώ, γιατί κάποιοι δεν έχουν εθνική ευαισθησία και δεν σέβονται το παρελθόν και την ιστορία αυτού του τόπου.

Τώρα, στο θέμα των σχέσεων Ελλάδας – Αλβανίας. Εδώ υπάρχει ένας ανεμοστρόβιλος  και εμείς είμαστε κάπου στην μέση, ως ‘μειονότητα’. Όμως, δεν έπρεπε να λεγόμαστε έτσι, γιατί έχουμε τις διεθνείς συνθήκες στα χέρια μας με το μέρος μας και ειδικά το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας, βάσει του οποίου έγινε η Αλβανία κράτος, και το έχει υπογράψει και η ίδια. Επίσης βάσει του Πρωτοκόλλου, έπρεπε  να δοθεί ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ στην Βόρειο Ήπειρο, πράγμα που δεν έγινε ποτέ.. Και όμως, αυτό το αποσιωπούν, ενώ παράλληλα οι Αλβανοί, όχι μόνο αυτονομία δεν δίνουν, αλλά διεκδικούν, φανερά πλέον, Ελληνικά εδάφη (Θεσπρωτία / Τσαμουριά, Τσάμηδες, και όχι μόνο).

^9η ΕΡΩΤΗΣΗ : Βλέπω ότι ο Όμιλος για την ΟΥΝΕΣΚΟ Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδας έχει υπό την αιγίδα του τις πολιτιστικές εκδηλώσεις των Β.Η.τών, αντί για την επίσημη Ελληνική Πολιτεία. Αυτό έγινε και στην εκδήλωση του Ζαππείου (20-11-2011) που προαναφέρατε, όπου ξεχώρισε με το βιολί  της (και μάλιστα ως σολίστ) η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ  ΝΟΥΣΙΑ, η κόρη σας. Εσείς προσωπικά μετέχετε, ως μέλος, στις δραστηριότητες της ΟΥΝΕΣΚΟ? και ποιες είναι αυτές?

– ΑΠΑΝΤΗΣΗ

  Είμαι Ειδικός Γραμματέας στο Δ.Σ. της ΟΥΝΕΣΚΟ, η οποία έχει αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα και συνεργάζεται συνεχώς με διάφορους φορείς, υπέρ της πολιτιστικής Ελλάδας. Εγώ έχω εκπροσωπήσει την Β.Η.ρο στο Πρώτο Συνέδριο Ποίησης που έγινε στο Παλαιό Φάληρο. Επίσης και στο Συνέδριο ‘Αδελφοποιημένοι Κόσμοι’, που έγινε στην Βουλγαρία.  Εκπροσώπησα την Ελλάδα, με δύο-τρεις άλλους ποιητές. Παρ’όλη την κρίση, εμείς  εξακολουθούμε να έχουμε επαφές, συνεργαζόμαστε με διάφορους φορείς και έχουμε σχέδια μπροστά μας για να προχωρήσουμε.

  Στην εκδήλωση που προαναφέρατε, συμμετείχε και η Παιδική – Νεανική Συμφωνική Ορχήστρα,  υπό την αιγίδα της ΕΡΤ, με την διεύθυνση της κ. Νίνας Πατρικίδου, η οποία είχε και την καλλιτεχνική επιμέλεια. Η κ. Νίνα Πατρικίδου είναι και δασκάλα της κόρης μου Αλεξάνδρας και, όπως λέει η ίδια, την θεωρεί με ξεχωριστό ταλέντο και φλόγα στην δεξιοτεχνία.

Έχει μεγάλη εκτίμηση για την μαθήτριά της, την Αλεξάνδρα, και την κατατάσσει στα πρώτα και τα καλύτερα βιολιά από τα  παιδιά που έχουν περάσει από τα χέρια της.

 10^η ΕΡΩΤΗΣΗ  Οπωσδήποτε η Αλεξάνδρα, θα τιμήσει με την τέχνη της και την Ελλάδα και την ιδιαίτερή της πατρίδα, την Βόρειο Ηπειρο. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από νέους καλλιτέχνες που θα την κάνουν υπερήφανη με το ταλέντο τους διεθνώς, ειδικά τις μέρες που ζούμε.

Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ρωτήσω για τα δικά σας μελλοντικά σχέδια.

– ΑΠΑΝΤΗΣΗ

 Τα μελλοντικά μας σχέδια φυσικά και είναι φιλόδοξα. Ίσως να είναι η δουλειά, η οποία θα με καταξιώσει στον βαθμό που θέλω εγώ, αλλά βλέπω ότι με την σημερινή κατάσταση μόλις υπάρχει έδαφος σωστό για να μπορέσω να βγάλω πολύ καλές δημιουργίες.  Όπως βλέπετε, για τους καλλιτέχνες χρειάζεται ο ενθουσιασμός, είναι το κύριο που πρέπει κανείς να γράψει, να πάρει την πέννα και να έχει την πνευματική δύναμη.

 Θα συνεχίσω κυρίως τώρα να γράφω μουσική. Δουλεύω τώρα πάνω σε μερικά τραγούδια με στιχουργό την ποιήτρια Καίτη Καγκαράκη. Επίσης, έχω έτοιμα τραγούδια μελοποιώντας ποιητές όπως τον Κωστή Παλαμά, τον Κώστα Κρυστάλη και άλλους οι οποίοι αναφέρθηκαν στο Βορειοηπειρωτικό ζήτημα.

Έχω στο νου μου να γράψω και να προσφέρω μια μικρή ανθοδέσμη από παιδικά τραγούδια, τα οποία θα απευθύνονται στα παιδιά των σχολείων της Βορείου Ηπείρου.

Λυρικά τραγούδια επίσης γράφω με στίχους ακόμα και στα ρώσικα, μιας και μου τα έχουν ζητήσει παραγγελία.

Σε λίγες μέρες από τον εκδοτικό οίκο ‘Αργύρο’ θα εκδοθεί η νέα ποιητική συλλογή ‘Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΟΥ’ αφιερωμένη στη νεολαία μας.

Δουλεύω ακόμα πάνω σε δύο βιβλία τα οποία θα είναι κάπως εμπορικά και χρήσιμα.

Το θέμα είναι ότι θα πρέπει όλα αυτά να βγαίνουν προς τα έξω, πράγμα που είναι λίγο προβληματικό, για την σημερινή εποχή. Σχεδιάζω να παρουσιάσω την δουλειά μου κάνοντας διάφορες εκδηλώσεις, συναυλίες, κλπ, και πάντα ποντάροντας στην αγάπη του κοινού και ειδικά της νεολαίας.

 Μες την ΕΚΑΒΗ και την αδελφότητα Δροβιανιτών, θα κάνουμε την μεταλαμπάδευση των εκδηλώσεων Ζαππείου Μεγάρου στη Δρόβιανη αυτή τη φορά, καθώς έγιναν  στο Ζάππειο της Αθήνας και της Πόλης.

 ΕΠΙΛΟΓΟΣ  Αυτό είναι  ευχάριστο γιατί ο Β.Η.κός Ελληνισμός πρέπει να είναι αγαπημένος και ενωμένος. Όπως και η Μητροπολιτική Ελλάδα, έτσι και αυτός περνάει  μία κρίση τώρα, που για να την ξεπεράσουν οι Βορειοηπειρώτες πρέπει να είναι, πάνω από όλα, ΜΟΝΙΑΣΜΕΝΟΙ

Κύριε Νούσια, σας ευχαριστώ πάρα πολύ !!!

 ΘΩΜΑ’Ι’Σ   ΠΑΡΙΑΝΟΥ

*Φωτογραφία 1ης σελίδος- Λεζάντα: ΣΤΟ ΒΟΥΘΡΩΤΟ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΑ ΔΕΡΜΙΤΖΟΓΛΟΥ (Πρόεδρο) ΚΑΙ  ΤΗΝ ΣΤΕΛΛΑ  ΛΕΟΝΤΙΑΔΟΥ (ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ) ΤΗΣ ΟΥΝΕΣΚΟ Τ.Λ.Ε.Ε.