«Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας στον κύκλο της ζωής» 7, 8 και 9 Σεπτεμβρίου 2012.

Η Αμφικτιονία των Καραγκούνηδων Θεσσαλίας και ο Δήμος Πύλης Τρικάλων σε συνεργασία με τους φορείς της Δημοτικής Ενότητας Γόμφων συνδιοργανώνουν Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας στον κύκλο της ζωής».

Τα τελευταία χρόνια επιστήμονες ερευνητές αλλά και  άλλοι φορείς  καταβάλλουν μια προσπάθεια ανάδειξης της ιστορίας των Καραγκούνηδων της Θεσσαλίας, η οποία για πολλά χρόνια καλυπτόταν από  πυκνή ομίχλη, λόγω έλλειψης ειδικών μελετών (ιστορικών, κοινωνικών, λαογραφικών κ. ά.).

Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι πως οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας είναι γηγενείς και αυτόχθονες ελληνικοί πληθυσμοί, που κατοικούν στην απέραντη Θεσσαλική πεδιάδα από τις παρυφές του Κερκίτειου όρους, που αρχίζει η χώρα των Αιθήκων και των Αθαμάνων μέχρι και τη χώρα των Μαγνήτων και από τη χώρα των Περραιβών και των Λαπήθων μέχρι τις υπώρειες των Αγράφων, που  κατοικούσαν οι Δόλωπες και οι Φθιώτες.

Στόχος του Συνεδρίου είναι η κριτική μελέτη του κύκλου της ζωής των Καραγκούνηδων (γέννηση, έμβρυο, βρέφος, νήπιο, παιδί, έφηβος, ενήλικας, μεσήλικας, ηλικιωμένος, θάνατος) και η ανάδειξη όλων των επί μέρους στοιχείων που χαρακτηρίζουν αυτή την πληθυσμιακή ομάδα, η οποία δημιούργησε έναν από τους αρχαιότερους και μεγαλύτερους ελληνικούς πολιτισμούς. Το Συνέδριο  θα επιμείνει σε επί μέρους ζητήματα όπως:

O κύκλος της ζωής των Καραγκούνηδων μέσα από:

Τη λαϊκή τέχνη (κεντήματα, ξυλόγλυπτα, ενδυμασίες κ.ά.)

Τη θρησκευτική παράδοση (σαράντισμα, βάφτιση, γάμος, θάνατος κ.ά.)

Τις μουσικοχορευτικές επιτελεστικές πρακτικές  (νανουρίσματα, ταχταρίσματα, μοιρολόγια, χορούς, τραγούδια κ.ά.)

Τη λαϊκή ιδεολογία

Τους  Θρύλους, τις προκαταλήψεις και τις  δοξασίες

Τα ήθη και τα έθιμα

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στην Πύλη Τρικάλων στις 7, 8, και 9 Σεπτεμβρίου 2012.

Η πρώτη και η δεύτερη μέρα είναι αφιερωμένες στις ανακοινώσεις καθώς και στις γραπτές ή προφορικές παρεμβάσεις των συνέδρων και η τρίτη στο 2ο Καραγκούνικο Αντάμωμα, που είναι το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της Θεσσαλίας και το οποίο  θα φέρει τη σφραγίδα του Δήμου Πύλης .

Το πρόγραμμα

Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής:

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012

Αίθουσα εκδηλώσεων Ξενοδοχείου «Πύλη» (Πόρτα Παναγιά)

19.00-19.30

Προσέλευση-Εγγραφές

Έναρξη–Χαιρετισμοί

ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας στον κύκλο της ζωής

1^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προεδρείο

Ιωάννης Κουτσονάσιος, Αντιδήμαρχος Δήμου Πύλης

Απόστολος Φιρφιρής, Πρόεδρος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

Γεώργιος Ζιάκας, Φιλόλογος-Αρχαιολόγος-Ιστορικός

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΕΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ

19.30-19.45 Κώστας Σπανός , Ιστορικός ερευνητής – Εκδότης του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»

«Βαφτιστικά ονόματα του τέλους του 16^ου αιώνα από 20 οικισμούς των Καραγκούνηδων της Καρδίτσας»

19.45-20.00 Ιωάννης Σούλιος, Πρόεδρος Λαογραφικού Χορευτικού Ομίλου Τρικάλων «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ»

«Γαμήλια δρώμενα (προξενιό-αρραβώνας-γάμος) στα καραγκουνοχώρια  Ζηλευτή και  Κρηνίτσα »

20.00-20.15 Πατήρ Λάμπρος Κολώνας, Εφημέριος Μητροπολιτικού  Ναού Αγίου Νικολάου Τρικάλων

«Τελετουργίες των Καραγκούνηδων και θρησκεία»

20.15 Δείπνο Συνέδρων

ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012

Αίθουσα εκδηλώσεων  Ξενοδοχείου «Πύλη» (Πόρτα Παναγιά)

2^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προεδρείο

Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης, Επίτιμος Διευθυντής ΛΔ΄ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων

Αναγνωστόπουλος  Βασίλειος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Κατερίνα Σταθοπούλου, Πρόεδρος της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Καρδίτσας -Μέλος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

9.30-9.45 Απόστολος Φιρφιρής, τ. Σχολικός Σύμβουλος Β/θμιας Εκ/σης- Πρόεδρος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

«Οι ομηρικές λέξεις στον κύκλο της ζωής των Καραγκούνηδων, συνεκτικός δεσμός με τις λέξεις της νεοελληνικής γλώσσας»

9.45-10.00 Βασιλική Κοζιού , Εκπαιδευτικός-Α΄ Γραμματέας Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

«Έμφυλοι ρόλοι όπως αυτοί αποτυπώνονται στη γαμήλια τελετουργία των Καραγκούνηδων της Θεσσαλίας»

10.00-10.15 Αθανάσιος Γιώτας Ιστορικός-Λαογράφος

«Η ενδυμασία των Καραγκούνηδων (ανδρική-γυναικεία-παιδική) και κοινωνιολογική προσέγγιση»

10.15-10.30 Σοφία Τζέλλα, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής-Δασκάλα χορού

«Γυναικεία,  παλαμιώτικη, καραγκούνικη ενδυμασία και θρησκεία στον κύκλο της ζωής των Καραγκούνηδων »

10.30-10.45 Μαρία Μπακλαβά-Στρατίκη, Δημοσιογράφος-Σύμβουλος Επικοινωνίας

«Τα παραμύθια του παππού και η προσφορά τους στη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς»

10.45-11.15 Διάλειμμα

3^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προεδρείο

Χρήστος Παπαπολύκαρπος, Ερευνητής-Λαογράφος-Πρόεδρος Ε.Λ.Ο.Κ., Αντιπρόεδρος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

Βάϊος Πάλλας, Αντιδήμαρχος Δήμου Πύλης

Ευαγγελία Παλαντζά, Μέλος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας-Δασκάλα χορού

11.15-11.30 Κατερίνα Σταθοπούλου, Φιλόλογος-Πρόεδρος Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Καρδίτσας

«Τα μοιρολόγια της περιοχής Σοφάδων και οι δυσκολίες στην καταγραφή τους»

11.30-11.45 Γεώργιος Ζιάκας , Φιλόλογος-Αρχαιολόγος-Ιστορικός

«Έθιμα έγκυας γυναίκας Δημοτικών Διαμερισμάτων Δήμου Πύλης»

11.45-12.00 Σωτήριος Ρουσιάκης, Φιλόλογος-Γλωσσολόγος-Υποψήφιος διδάκτωρ Γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

«Η παραδοσιακή ενδυμασία των Καραγκούνηδων των Γόμφων Τρικάλων: Κοινωνία και κύκλος ζωής»

12.00-12.15 Κωνσταντίνος Δημόπουλος, Μεταπτυχιακό  Τ.Ε.Ε.Φ.Α. Πανεπιστημίου Αθηνών

Βασιλική Τυροβολά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια  Τ.Ε.Ε.Φ.Α. Πανεπιστημίου Αθηνών

Μαρία Κουτσιούμπα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια  Τ.Ε.Ε.Φ.Α. Πανεπιστημίου Αθηνών

«Χορευτικές διατάξεις , τραγουδιστικές εκφράσεις και κοινωνικές προεκτάσεις στον κύκλο της ζωής των Καραγκούνηδων . Η περίπτωση τριών καραγκούνικων κοινοτήτων

12.15-12.30 Ηλίας Παγανός, Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας

«Ο κύκλος της ζωής των Καραγκούνηδων μέσα από τη φωτογραφία»

ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

Ιστορία-Πολιτισμός-Γλώσσα

4^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προεδρείο

Γεώργιος Παπαβασιλείου , τ. Σχολικός Σύμβουλος Π/θμιας Εκ/σης

Βασιλική Κοζιού, Εκπαιδευτικός- Α΄ Γραμματέας Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

Δημήτριος Μαγκούτης, Εκπαιδευτικός-Δημοτικός σύμβουλος Δήμου Πύλης

12.30-12.45 Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης, Επίτιμος Διευθυντής ΛΔ΄ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων

«Η Θεσσαλική πεδιάδα στις παρυφές του Κερκίτειου όρους : κατοίκηση και κοινωνική ζωή στα προϊστορικά χρόνια»

13.00-13.15 Κρυσταλλία Μαντζανά,  Προϊσταμένη 19^ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

« Από την Πύλη στη Φαρκαδόνα και από τον Παλαμά στις Σοφάδες»

13.15-13.30 Δημήτριος Γούσιος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

«Η ταυτότητα των Καραγκούνηδων: Ένα στρατηγικό πλεονέκτημα για την κοινωνική,  πολιτιστική και οικονομική πρόοδο»

13.30-13.45 Γεώργιος Παπαβασιλείου , τ. Σχολικός Σύμβουλος Π/θμιας Εκ/σης

«Οι κοινωνικοί και οικονομικοί δεσμοί των κατοίκων των  χωριών των ριζών του Κόζιακα με τους Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας

13.45-14.00 Δημήτριος Κωνσταντινίδης , Γεωπόνος-Εκπαιδευτικός

« Η συνύπαρξη βλάχων και καραγκούνηδων στα χειμαδιά του Θεσσαλικού κάμπου»

5^η ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προεδρείο

Κρυσταλλία Μαντζανά ,  Προϊσταμένη 19^ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Βάια Μπουροκώστα, Δημοτική Σύμβουλος Πύλης-Αντιπρόεδρος ΟΚΠΑΔ Πύλης

Ιωάννης  Σουφλιάς , Αντιδήμαρχος  Δήμου Πύλης

18.00-18.15 Χρήστος Παπαπολύκαρπος, Ερευνητής-Λαογράφος-Πρόεδρος Ε.Λ.Ο.Κ.

«Σταχυολογήματα από Μεγαλοκαλυβιώτικες αγροτικές εξεγέρσεις μέσα στο αγροτικό κίνημα

18.15-18.30 Δρ Βασίλης Σπανός, Φιλόλογος

«Δέκα οικισμοί Καραγκούνηδων στην απογραφή των Οθωμανών του έτους 1454-1455»

18.30-18.45 Παναγιώτης Κ. Νταλούκας, Πρόεδρος Εκπολιτιστικού Μορφωτικού Λαογραφικού Συλλόγου Δροσερού

« Α΄ Τρικκαία 1959, Β΄ Τρικκαία 1960. «Μεγάλη ανοιξιάτικη εορτή του Θεσσαλικού τοπίου»

18.45-19.00 Γεώργιος Ζιάκας, Φιλόλογος-Αρχαιολόγος-Ιστορικός

«Συνοπτική αναφορά στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Πύλης

19.00-19.15 Σωτήριος Ρουσιάκης, Φιλόλογος-Γλωσσολόγος-Υποψήφιος διδάκτωρ Γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

«Γλωσσικές συμπεριφορές των Καραγκούνηδων»

19.15-19.30 Ιωάννης Αθανασούλης, Προιστάμενος Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Μαγνησίας, Μέλος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας

« Τιμής ένεκεν. Η απάντηση των κολίγων στην έλλειψη ενδιαφέροντος της πατρίδας για απελευθέρωση από τη δουλοπαροικία δίνεται με αίσθημα υψηλού εθνικού καθήκοντος»

19.30-19.45 Κωνσταντίνος Β. Δημουλάς, Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Ν. Λάρισας , Δρ (ΙΚΥ)Ψυχιατρικής Κλινικής Ψυχολογίας

«Το φεγγάρι στη ζωή των ανθρώπων μας της πρωτοϊστορικής εποχής (βιοψυχολογική σύνδεση των περιοδικών κύκλων γυναίκας και φεγγαριού) »

19.45-20.00 Ευθύμιος Κουφογιάννης, Φιλόλογος

« Τα Μεγάλα Καλύβια Τρικάλων στην Κατοχή και στην Αντίσταση ( 1941-1944) »

20.00-20.15 Ερωτήσεις – Τοποθετήσεις – Συζήτηση

20.15-20.30 Κωνσταντίνος Κουφογάζος , Δήμαρχος Δήμου Πύλης-Πρόεδρος του 2^ου Εθνολογικού Συνεδρίου

«Ανακεφαλαίωση-Συμπεράσματα Συνεδρίου-Λήξη»

Χορήγηση Βεβαιώσεων

21.00  Δείπνο Συνέδρων

ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012

Γήπεδο Παλαιομονάστηρου Πύλης  Τρικάλων

Ο μεγάλος  χορός των Καραγκούνηδων της Θεσσαλίας

19.00- 19.30 Παρουσίαση παραδοσιακών καραγκούνικων χορών και τραγουδιών από χορευτικά τμήματα και μουσικά σχήματα

19.30- … Παραδοσιακό γλέντι

Άλλες εκδηλώσεις στο πλαίσιο του Συνεδρίου

Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου2012

Εργαστήρι παραδοσιακής καραγκούνικης ενδυμασίας

9.30-9.45 Mαίρη Μπάλλα , Γιατρός-Συλλέκτρια παραδοσιακών ενδυμασιών

«Γυναικεία Καρδιτσιώτικη ενδυμασία»

9.45-10.00 Απόστολος Φιρφιρής , Πρόεδρος Αμφικτιονίας Καραγκούνηδων Θεσσαλίας-τ. Σχολικός Σύμβουλος Δ/θμιας Εκ/σης

Σοφία Τζέλλα , Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής – Δασκάλα χορού

«Το δέσιμο της παλαμιώτικης καραγκούνικης σκούφιας και η αρμάτα της»

10.00-10.15 Ιωάννης Φαφούλιας , Καθηγητής

«Αυθεντική καραγκούνικη ενδυμασία στην πεδιάδα των Τρικάλων»

10.15-10.30 Κική Ν. Μπίχτα , Καθηγήτρια Φυσικής αγωγής

«Η καλυβιώτικη ενδυμασία»

10.30-10.45 Νίκος Τσιπλάκης , Ερευνητής – Συλλέκτης παραδοσιακών αντικειμένων

«Η γυναικεία καραγκούνικη ενδυμασία της ανατολικής θεσσαλικής πεδιάδας»

10.45-11.00 Σύλλογος Γυναικών Παλαιομονάστηρου

«Τοπική Καραγκούνικη ενδυμασία»

11.00-11.15 Διάλειμμα

11.15-12.15 Παρουσίαση του βιβλίου «Εδεσματολόγιο Θεσσαλίας» Εκδόσεις Κοχλίας (Έρευνα – Συντονισμός – Επιμέλεια ύλης , Γιάννης Σαραντόπουλος , Δημοσιογράφος)

Το βιβλίο θα παρουσιάσει η Αλεξία Κατσαρού , Διαιτολόγος-Διατροφολόγος-Υποψήφια Διδάκτωρ του Χαρακόπειου Πανεπιστημίου

Υπεύθυνοι εκδήλωσης: Απόστολος Φιρφιρής , Βάσω Κοζιού , Μαρία Μπακλαβά-Στρατίκη

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012

Εκκλησιασμός στην Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνα Δούσικου

11.00 – 13.00 Εκδήλωση στο Δροσερό Τρικάλων

Υπεύθυνος εκδήλωσης Παναγιώτης Νταλούκας

Αρτοκλασία

Παρασκευή παραδοσιακού τραχανά

Αφήγηση παραμυθιού

Παρουσίαση τοπικής ενδυμασίας από το Σωτήριο Ρουσιάκη, Φιλόλογο-Γλωσσολόγο-Υποψήφιο διδάκτορα Γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Παιδικά Παιχνίδια από το Δημήτρη Μαγκούτη , Εκπ/κό- Δημοτικό Σύμβουλο Δήμου Πύλης

Παραδοσιακό γεύμα και γλέντι

H ορχήστρα του ανταμώματος αποτελείται από τους παρακάτω καλλιτέχνες:

Αντώνης Κυρίτσης-τραγούδι, Χρυσόστομος Μητροπάνος-τραγούδι, Κώστας Ακρίβος-τραγούδι, Γιάννης Γκουζιώτης-τραγούδι, Φώτης Τσιγαρίδας-τραγούδι, Χρήστος Κιτσόπουλος-κλαρίνο, Ηλίας Τζερεμές-κλαρίνο, Λευτέρης Σχορετσιανίτης-βιολί, Μάριος Σαρακατσάνος-λαούτο, Θεόδωρος Μούτος-ντέφι.

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι:

Περιφέρεια Θεσσαλίας & Π.Ε. Τρικάλων

COSMOTE

Συνεταιριστική  Τράπεζα Θεσσαλίας

Εμπορικός Σύλλογος Πύλης

Εμπορικός Σύλλογος Γόμφων

Αστικό ΚΤΕΛ Τρικάλων

Υπεραστικό ΚΤΕΛ Τρικάλων

Κελάρι ΠΕΡΓΑΝΤΗΣ & Ταβέρνα ΣΤΡΟΦΙΛΙΑ Πύλης

Χ Ο Ρ Η  Γ Ο Σ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΕΡΑ- Δίκτυο  Ρ/Σ Θεσσαλίας

Παρουσίαση  Προγράμματος:

Μαρία  Μπακλαβά-Στρατίκη