Βιταμίνη D: Θαυματουργή αλλά απούσα!

Ξέρατε ότι τη βιταμίνη D τη συνθέτουμε κατά 80% από την ηλιακή ακτινοβολία και μόνο 20% προέρχεται από διατροφικές πηγές; Όπως επισημαίνει η διαιτολόγος- διατροφολόγος Μαρία Τουμπή, υποστηρίζεται ότι το γεωγραφικό πλάτος σχετίζεται άμεσα με τα επίπεδα βιταμίνης D στο σώμα μας, καθώς οι Μεσόγειοι που ζουν σε χώρες με περισσότερη ηλιοφάνεια θεωρείται ότι έχουν υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με του βόρειους λαούς.

Οι επιστήμονες, όμως, υποστηρίζουν ότι όσο πιο σκούρο το δέρμα, τόσο πιο δύσκολη η σύνθεση της βιταμίνης. Και αν σκεφτεί κανείς και τη χρήση αντηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας… τότε ποιοι, άραγε, είναι σε καλύτερη μοίρα; Οι Βόρειοι ή οι Νότιοι;

Σύμφωνα με τις απόψεις του μεγαλύτερου υπέρμαχου της σύνθεσης βιταμίνης D, του Holick M.F., προκειμένου να συνθέτουμε αρκετή ποσότητα, πρέπει να εκθέτουμε καθημερινά τα άκρα μας και το πρόσωπο για 15 λεπτά στον ήλιο, χωρίς αντηλιακό. Όπως λέγεται, αυτή του η άποψη τον έφερε αντιμέτωπο με τους δερματολόγους και έγινε η αφορμή για να απολυθεί από γνωστό πανεπιστήμιο στο οποίο εργαζόταν για χρόνια και έχοντας στο ενεργητικό του σημαντικές μελέτες.

Για κάποιο λόγο όμως, η άποψή του δεν φαίνεται και τόσο ακραία, υπολογίζοντας ότι, αν εκθέτουμε όλο μας το σώμα στον ήλιο, για το διάστημα Μάιο με Σεπτέμβριο, τότε θεωρητικά θα συνθέσουμε περίπου 10.000 IU βιταμίνης D και αν χρησιμοποιήσουμε αντηλιακό με δείκτη προστασίας 8, τότε η μείωση της σύνθεσης υπολογίζεται κατά 85%! Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το RDA για το 2011 δόθηκε σαν 600 UI.

Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι η καθημερινή και επισταμένη χρήση σαπουνιού απομακρύνει τη βιταμίνη D που έχει συντεθεί στο δέρμα, οπότε, ακόμα και αν παράχθηκε, δεν έφτασε ποτέ στα κατάλληλα σημεία του οργανισμού.

Γιατί, όμως, γίνεται τόση συζήτηση γύρω από τη βιοδιαθεσιμότητα της βιταμίνης D; Κατ’ αρχάς, γιατί, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες στον παγκόσμια πληθυσμό, αλλά και σε μικρότερες που εξελίσσονται αυτήν την περίοδο στη χώρα μας, διαπιστώθηκε η έλλειψή της σε σημείο που να μπορεί να θεωρηθεί πλέον επιδημία!

Όπως δήλωσε τον NHANES, σύμφωνα με αποτελέσματα της περιόδου 1994-2004, οι παράγοντες εμφάνισης έλλειψης βιταμίνης D είναι η μειωμένη κατανάλωση γαλακτοκομικών, η μειωμένη έκθεση στον ήλιο αλλά και η αυξημένη χρήση αντηλιακών και τέλος η αύξηση των επιπέδων παχυσαρκίας.

Οι δράσεις της βιταμίνης D είναι πολλές και θαυματουργές και ακολουθούν:
• σε επάρκεια, μειώνει τον κίνδυνο πτώσης των ηλικιωμένων, που αποτελεί ίσως και την κύρια αιτία για την επιδείνωση της υγείας ατόμων άνω των 65
• εμπλέκεται στην άμυνα του οργανισμού, καθώς συμβάλλει στην ανοσοεπάρκεια και στην ενεργοποίηση των t-λεμφοκυττάρων.
• έχει σημειωθεί η μείωση της εμφάνισης διαβήτη σε επάρκειά της
• μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων, τα οποία αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου ανά τον κόσμο -άρα η επάρκεια της βιταμίνης D μειώνει ενεργά τη θνησιμότητα του παγκόσμιου πληθυσμού
• η μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης D κατά την εγκυμοσύνη έχει συσχετιστεί με τον κίνδυνο προεκλαμψίας αλλά και χαμηλού σωματικού βάρους του βρέφους
• σε επαρκή επίπεδα βιταμίνης D και ασβεστίου, παρατηρείται μείωση των όγκων και υποχώρηση της φλεγμονής. Εμπλέκεται κυρίως και δρα προφυλαχτικά σε περιπτώσεις καρκίνου του εντέρου, του φάρυγγα του οισοφάγου και του μαστού, όπου η δράση της μελετάται έντονα. Αντιθέτως, έχουν εντοπιστεί υψηλά επίπεδα βιταμίνης D σε περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη και του παγκρέατος.

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι σε πολύ υψηλά αλλά και σε πολύ χαμηλά επίπεδα ύπαρξης βιταμίνης D στο σώμα μας, τα αποτελέσματα είναι επιβαρυντικά. Συστήνεται η μέτρησή της από εξειδικευμένα εργαστήρια, λόγω των προσφάτων αποτελεσμάτων που δείχνουν ανεπάρκειά της σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού.

Σε περίπτωση έλλειψης, ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D3 (ζωική χοληκαλσιφερόλη) είναι άκρως απαραίτητο. Και όσο για τον ήλιο… δεν χρειάζεται να ανησυχείτε, καθώς η υπερβολική έκθεση σε αυτόν (εκτός του ότι δεν συστήνεται) δεν μπορεί να δημιουργήσει υπερβιταμίνωση!