Μπροστά σε σημαντική ευκαιρία η Ελλάδα

Πηγή: Σωτήρης Νίκας (από την Καθημερινή της Κυριακής)

Μία σημαντική ευκαιρία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους κατά 50 δισ. ευρώ διανοίγεται μετά την απόφαση της Ευρωζώνης για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω ευρωπαϊκών μηχανισμών και όχι των… ίδιων των κρατών-μελών. Παράλληλα, η κυβέρνηση αποκτά ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα απέναντι στην τρόικα για να λάβει παράταση στον χρόνο που έχει για τη μείωση του ελλείμματος.

Ωστόσο, η Ελλάδα δεν θα πρέπει να θεωρεί δεδομένη τη βοήθεια αυτή. Για να «καρπωθεί» τα παραπάνω πλεονεκτήματα θα πρέπει να δεσμευτεί στην αυστηρή τήρηση του Μνημονίου και στην επιτάχυνση όλων των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. «Είναι μία απόφαση που λύνει πολλά ζητήματα και μπορεί να βοηθήσει» αναφέρει στην «Κ» κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το θέμα θα τεθεί στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα που ξεκινούν μέσα στην εβδομάδα (Τετάρτη ή Πέμπτη αναμένεται το πρώτο ραντεβού των υψηλόβαθμων στελεχών της τρόικας με τον νέο υπουργό Οικονομικών, κ. Γ. Στουρνάρα), αλλά σε κάθε περίπτωση είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς ότι η Ελλάδα θα επωφεληθεί αυτής της απόφασης. Οι ηγέτες της Ευρωζώνης αποφάσισαν να προχωρήσει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της Ισπανίας μέσω του προσωρινού Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (EFSF) και μετέπειτα του μόνιμου μηχανισμού (ESM). Ταυτόχρονα, άφησαν ανοικτό το ενδεχόμενο να συμβεί το ίδιο και στην Ιρλανδία με το δικαιολογητικό ότι «η βιωσιμότητα του προγράμματος προσαρμογής σημειώνει καλές επιδόσεις».

Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει ληφθεί κάποια σχετική απόφαση για την Ελλάδα. Ομως, κυβερνητικό στέλεχος σημειώνει ότι η επισήμανση στην απόφαση της Ευρωζώνης πως «παρόμοιες περιπτώσεις θα αντιμετωπισθούν αναλόγως», δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να διεκδικήσει την ίδια μεταχείριση. Βέβαια, προαπαιτούμενο είναι η τήρηση του Μνημονίου, όπως ακριβώς συμβαίνει στην Ιρλανδία. Στο δεύτερο πακέτο στήριξης της Ελλάδας, προβλέπεται ότι 50 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Το ποσό αυτό θα το δανειστεί η Ελλάδα (ήδη έχει εκταμιεύσει την πρώτη δόση των 25 δισ. ευρώ) και με τη σειρά του το κράτος θα δώσει τα κεφάλαια στις τράπεζες.

Εάν η κυβέρνηση καταφέρει να εντάξει την Ελλάδα στις χώρες που η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα γίνει από τους EFSF και ESM, τότε προκύπτουν 4 σημαντικά οφέλη: 1. Μειώνεται το δημόσιο χρέος. Είναι το πιο άμεσο όφελος, καθώς το δημόσιο χρέος θα μειωθεί κατά 50 δισ. ευρώ ή περίπου 25% του ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι το όφελος από την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI) ήταν κάτι παραπάνω από 100 δισ. ευρώ. Για φέτος το χρέος εκτιμάται στο 160,6% του ΑΕΠ (μετά το PSI), οπότε θεωρητικά θα μπορούσε να πέσει στο 135,6% του ΑΕΠ.

Υπενθυμίζεται, ότι στόχος του προγράμματος είναι να υποχωρήσει στο 120% του ΑΕΠ το 2020.

2. Ανοίγει ο δρόμος για παράταση στη μείωση του ελλείμματος. Η Ελλάδα θα διεκδικήσει από την τρόικα την επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος μείωσης του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ κατά 2 χρόνια. Δηλαδή, το 2016 αντί του 2014. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι το χρέος δεν θα μειωθεί στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020, για να θεωρείται βιώσιμο. Η παράταση θα απαιτήσει νέα δάνεια ύψους 20 δισ. ευρώ, ενώ το χρέος θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο αφού θα αργήσει ο προϋπολογισμός να παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση μπορεί να προτάξει το επιχείρημα ότι εάν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών γίνει από τον ESM, τότε το δημόσιο χρέος θα ελαφρυνθεί πολύ περισσότερο από ό,τι θα επιβαρυνθεί από την παράταση των 2 ετών. Ετσι, θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και μάλιστα θα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι προβλέπεται σήμερα. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, μία τέτοια εξέλιξη βρίσκει σύμφωνο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

3. Μειώνονται οι ετήσιες δαπάνες για τόκους. Εφόσον το χρέος μειωθεί, η Ελλάδα θα έχει να εξυπηρετεί λιγότερες υποχρεώσεις σε τόκους.

4. Δίνονται άμεσα απαντήσεις σε κρίσιμα ζητήματα για τους όρους της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών. Από τη στιγμή που η ανακεφαλαιοποίηση θα γίνει από τον ESM, οι όροι θα αποφασιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι από την κυβέρνηση. Επίσης, θα είναι ίσως ευκολότερο για τις τράπεζες να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια, αφού ο έλεγχος θα περάσει σε ευρωπαϊκούς φορείς, που θεωρούνται πιο αξιόπιστοι. Πέραν αυτών, οι ηγέτες της Ευρωζώνης έλαβαν αποφάσεις και για την ενίσχυση των αναπτυξιακών δράσεων στη Ζώνη του Ευρώ με τη διάθεση 120 δισ. ευρώ. Ο τρόπος με τον οποίο θα «μοιραστούν» δεν είναι γνωστός, όπως άγνωστο είναι και το τι θα λάβει κάθε χώρα. Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι η Ελλάδα θα ωφεληθεί και από αυτή την απόφαση. Εφόσον οι μηχανισμοί απορρόφησης του ΕΣΠΑ βελτιωθούν, τότε θα μπορέσουν να εκταμιευθούν 4,2 δισ. ευρώ από τα αδιάθετα κονδύλια του προγράμματος. Επίσης, θα λυθούν πολλά διαδικαστικά προβλήματα στη χρηματοδότηση έργων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ενώ υπάρχει και το εργαλείο των «ομολόγων έργων» (project bonds) που θα χρηματοδοτεί διασυνοριακά έργα με έμφαση στους κλάδους της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών.