Τα εθνικά θέματα επί ξυρού ακμής

(από τον Τύπο της Κυριακής)

Ολα τα εθνικά θέματα ανοιχτά και σε κρίσιμη φάση παραλαμβάνουν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση της χώρας και ο νέος υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Αβραμόπουλος στο νευραλγικό… πόστο του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας. Κυπριακό, Σκοπιανό, ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και η διεθνής θέση της χώρας βρίσκονται επί ξυρού ακμής.
EΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ
Προκλητική η Αγκυρα με αιχμή την ΑΟΖ Τα ελληνοτουρκικά βρίσκονται σε περίοδο όξυνσης και για το θέμα της ΑΟΖ, το οποίο η Αγκυρα έχει αναδείξει σε μείζον και σε όχημα επαναδιατύπωσης,με μεγαλύτερη ένταση και σε διευρυμένη βάση, των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο. Η δέσμευση της Ν.Δ., αλλά και όλων των κομμάτων, για την ανακήρυξη της ΑΟΖ και στη συνέχεια την οριοθέτησή της με τα γειτονικά κράτη προσκρούει στη στάση της Τουρκίας, η οποία δεν αποδέχεται ότι το Καστελλόριζο διαθέτει ΑΟΖ ενώ παραμένουν οι γνωστές ενστάσεις της για το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου. Αρα η βούληση για οριοθέτηση των ελληνικών θαλάσσιων οικονομικών ζωνών -ώστε να ανοίξει ο δρόμος για εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου, προσδοκώντας σε μεσοπρόθεσμη ενίσχυση της αναπτυξιακής προσπάθειας- δεν αρκεί. Θα πρέπει να βρεθεί τρόπος υπέρβασης των τουρκικών απειλών. Η Τουρκία θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να αποτρέψει την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ με την Κύπρο, απειλώντας ευθέως με θερμό επεισόδιο, και με την Αίγυπτο, όπου ήδη έχει παρέμβει παρασκηνιακά με αποτέλεσμα οι Αιγύπτιοι να σταματήσουν τις συνομιλίες με την Ελλάδα, αρνούμενοι να συμπεριληφθεί το Καστελλόριζο στις συζητήσεις, μέχρι να λυθεί το ζήτημα με την Αγκυρα. Αν υποτεθεί ότι η Ελλάδα δεν θα επιλέξει την ευθεία σύγκρουση, οι επιλογές είναι είτε να παγώσει η διαδικασία είτε, κατ’ αναλογία του τρόπου με τον οποίο κινήθηκε η Κύπρος, η νέα κυβέρνηση να προχωρήσει σε διεθνείς συμμαχίες στη βάση των συμφερόντων που δημιουργούνται από την πιθανολογούμενη ύπαρξη κοιτασμάτων και να οικοδομήσει μια διπλωματική και αμυντική ασπίδα η οποία θα αποτρέψει την Τουρκία από την υλοποίηση των απειλών της. Τα ταξίδια του Αντώνη Σαμαρά σε κομβικές πρωτεύουσες θα παίξουν ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση. Ουάσιγκτον, Μόσχα, Πεκίνο είναι τρεις πρωτεύουσες-κλειδιά. Είναι χαρακτηριστικό, πάντως, ότι στο κοινό κυβερνητικό πρόγραμμα που συμφώνησαν Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜ.ΑΡ., ως βασικές προτεραιότητες στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής αναφέρονται η συστηματική προετοιμασία για την ανακήρυξη της ΑΟΖ και η αναβάθμιση του ρόλου της χώρας στη Νότια Ευρώπη και τη Μεσόγειο.
ΚΥΠΡΙΑΚΟ Αδιέξοδο στις συνομιλίες, «φλερτ» της Τουρκίας με το Plan B Το Κυπριακό έχει περιέλθει σε διαπραγματευτικό τέλμα, καθώς ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ντερβίς Ερογλου (στην ουσία η Αγκυρα, εννοείται) έχει οδηγήσει τις συνομιλίες σε αδιέξοδο. Οι θέσεις που εκφράζει αναιρούν ακόμα και τα συμφωνηθέντα επί του προκατόχου του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ με τον Δημήτρη Χριστόφια, προκαλώντας οπισθοδρόμηση της διαδικασίας. Το πλέον ανησυχητικό είναι η αίσθηση ότι η Τουρκία φλερτάρει όλο και πιο πολύ με το Plan B, δηλαδή την οριστική διχοτόμηση του νησιού και την ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους στα Κατεχόμενα ή την προσάρτησή τους στην τουρκική επικράτεια. Ούτε το ένα ούτε το άλλο είναι εύκολο για την Αγκυρα, βέβαια, αλλά και μόνο σε επίπεδο δηλώσεων και ως πρόθεση, επιβαρύνει το κλίμα. Το ίδιο και οι πιέσεις που ασκούνται στην ελληνοκυπριακή πλευρά για αποδοχή πολυμερούς διάσκεψης πριν συμφωνηθούν οι βασικές εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα είναι ιδιαίτερα «εύφλεκτο». Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι θα αναστείλει για ένα εξάμηνο τις επίσημες επαφές με την ευρωπαϊκή προεδρία από την 1η Ιουλίου, οπότε την αναλαμβάνει η Κύπρος, και παράλληλα παγώνουν οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, η επανεκκίνηση των οποίων προγραμματίζεται για τις αρχές του 2013. Ο Ευρωπαίος επίτροπος, αρμόδιος για τη διεύρυνση, Στέφαν Φούλε, μετά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο δήλωσε ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να συνεχιστούν, αλλά το κλίμα που διαμορφώνεται δεν συνηγορεί σε κάτι τέτοιο. Την ίδια περίοδο της πιθανής επανέναρξης των συνομιλιών, στις αρχές του 2013,θα διεξαχθούν στην Κύπρο οι προεδρικές εκλογές, οπότε τουλάχιστον μέχρι την εκλογή του νέου Προέδρου δεν πρέπει να αναμένεται ουσιαστική πρόοδος στις συνομιλίες.
Οι πρώτοι μήνες του επόμενου έτους θα είναι κρίσιμοι για τον επιπλέον λόγο ότι, εκτός απροόπτου, θα αρχίσει η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου του Οικοπέδου 12 από τη Noble Energy. Σημειώνεται ότι η Τουρκία, πέραν των απειλών προς τις ξένες εταιρίες να μη συμμετάσχουν στο δεύτερο γύρο αδειοδότησης για έρευνες στα υπόλοιπα οικόπεδα που έχει προκηρύξει η Λευκωσία, έχει προειδοποιήσει ότι θα προχωρήσει και η ίδια σε έρευνες στο Οικόπεδο 12. Αν όντως προβεί σε τέτοια προβοκάτσια, η πρόκληση θερμού επεισοδίου, με εμπλοκή και των Ισραηλινών, είναι προφανώς πιθανή.

ΣΚΟΠΙΑΝΟ Τακτική συκοφάντησης της Ελλάδας από τον Γκρούεφσκι
H έξαρση του εθνικισμού στα Σκόπια ενθαρρύνεται από την ακραία τακτική της κυβέρνησης Γκρούεφσκι στις σχέσεις με την Ελλάδα. Στο Σκοπιανό η κατάσταση επίσης δεν είναι ευχάριστη. Η απόφαση του Βουκουρεστίου με την οποία η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ έχει ανασταλεί μέχρι να λυθεί το θέμα της ονομασίας βρίσκεται σε ισχύ και έχει επιβεβαιωθεί με δηλώσεις τόσο του γ.γ. της Συμμαχίας όσο και των Αμερικανών. Ωστόσο, με την Ελλάδα να έχει ανοιχτό το μεγάλο μέτωπο της οικονομίας, το οποίο ορισμένοι εταίροι εκμεταλλεύονται για να ασκήσουν πιέσεις θεωρώντας ότι η χώρα έχει αποδυναμωθεί διπλωματικά, στην ελληνική διπλωματία υπάρχει εγρήγορση. Η κυβέρνηση Γκρούεφσκι, επιχειρώντας να αξιοποιήσει την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, έχει επιδοθεί σε διεθνή αγώνα συκοφάντησης της Ελλάδας προσβλέποντας σε ανατροπή της στάσης των Συμμάχων στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Παράλληλα, εξετάζει ενδεχόμενη κίνηση νωρίτερα, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, όπου δεν αποκλείεται να εγείρει θέμα αναγνώρισης της ΠΓΔΜ από τον Οργανισμό με τη συνταγματική της ονομασία.
Η διαχείριση των επιμέρους θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής περνά πρωτίστως από τη συνολική ανάταξη της διεθνούς εικόνας και του κύρους της χώρας -διότι η κυβέρνηση Παπανδρέου αφήσε πίσω της συντρίμμια σε Ανατολή, Δύση και Ευρώπη- και της αποκατάστασης των ερεισμάτων της σε όλο το φάσμα των σχέσεών της. Μέχρι να γίνει αυτό, προτεραιότητα του Αντώνη Σαμαρά είναι να στείλει μήνυμα ότι η δυσχερής οικονομική κατάσταση της χώρας σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι υπάρχουν περιθώρια για παζάρια και ανταλλάγματα στα εθνικά θέματα.