Η “άλλη” Ελλάδα ελπίζει και αισιοδοξεί

Ένας Αυστριακός συγγραφέας και καθηγητής ο Fabian Eder, με τους συνεργάτες του, αποφάσισαν να περιδιαβούν, να ζήσουν και να περιγράψουν και την «άλλη Ελλάδα», αυτή των απλών Ελλήνων, των κατοίκων της επαρχίας και των νησιών. Η περιήγηση ξεκίνησε και συνεχίζεται. Στο μεταξύ, βλέπουν το φως της δημοσιότητας οι καταγραφές που πραγματοποιεί, οι απόψεις που παίρνει, τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει ο καθηγητής και η ομάδα του.

Katarina Stemberger, ηθοποιός. (Η φωτογραφία είναι από το Blog του κ. Eder).

Η αθηναϊκή εφημερίδα «Καθημερινή», δημοσιεύει σχετικό ρεπορτάζ της Λίνας Γιάνναρου, με τον τίτλο: Ένας Αυστριακός δίνει το λόγο στους Έλληνες». Το παραθέτουμε αυτούσιο. Στη συνέχεια, θα κάνουμε ένα «πέρασμα» από το Blog που έχουν δημιουργήσει ο καθηγητής και οι συνεργάτες του, ανάμεσά τους και η σύζυγός του  ηθοποιός Katharina Stemberger, προκειμένου να δούμε πώς ακριβώς βιώνουν την επαφή με την ελληνική φύση, με τους Έλληνες και τι αποκομίζουν από την μέχρι σήμερα περιήγηση.

Ακολουθεί το κείμενο της «Καθημερινής»:

«Ανεργία, φτώχεια, ταραχές, χρεοκοπία. Στα μάτια των Ευρωπαίων, η Ελλάδα καταρρέει. Αλλά, πώς είναι πραγματικά η ζωή εκεί έξω, στους ελαιώνες, στα νησιά και στις ταβέρνες την άνοιξη του 2012; Τον Απρίλιο, την ωραιότερη εποχή του χρόνου, ο βραβευμένος Αυστριακός συγγραφέας και σκηνοθέτης Fabian Eder ξεκινά με το ιστιοπλοϊκό του ένα ταξίδι από την Κρήτη προς τη δυτική Ελλάδα με σκοπό να διερευνήσει την ψυχική διάθεση που επικρατεί ανάμεσα στους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους. Πώς βιώνουν την κρίση; Τι σημαίνουν γι’ αυτούς οι μεταρρυθμίσεις; Τι απέγινε η παλιά καλή Ελλάδα;» Αν αυτό είναι το τρέιλερ, ποιος δεν θα ήθελε να παρακολουθήσει την ταινία;

Το πρότζεκτ ονομάστηκε «Η Ελλάδα ανθίζει» και βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Πλαισιωμένος από δύο εκλεκτούς συνεργάτες (καμεραμάν και φωτογράφο) και μαγνητοσκοπώντας συνεχώς, ο Eder ξεκίνησε στις αρχές του μήνα το ταξίδι από την Κρήτη (Χανιά, Ηράκλειο, Αγιο Νικόλαο), περνώντας στις Κυκλάδες και στην Ιο και από εκεί στη Μονεμβασιά, στον Πύργο, φτάνοντας σήμερα στη Ζάκυνθο. Τις επόμενες ημέρες θα κατευθυνθεί προς την Ιθάκη, ολοκληρώνοντας το ταξίδι του στο Μεσολόγγι. Στόχος, όπως λέει ο ίδιος, είναι το υλικό που θα συγκεντρωθεί να συνθέσει ένα 50λεπτο ντοκιμαντέρ για την αυστριακή τηλεόραση με «μια επίκαιρη εικόνα της Ελλάδας, αντίθετη στις μίζερες καθημερινές οικονομικές αναφορές, οι οποίες μας καθηλώνουν και μας φοβίζουν – γιατί από τον φόβο το μίσος απέχει πολύ λίγο». Αναπάντεχο δώρο για τη χώρα μας. Οι κρατήσεις των Αυστριακών για τη θερινή περίοδο έχουν μειωθεί φέτος κατά 50%.

Η ιδέα γεννήθηκε αυθόρμητα, την ώρα που ο Eder έπαιρνε πρωινό με τη σύζυγό του, την ηθοποιό Katharina Stemberger. Η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από το πόσο άδικο είναι το «μοιρολόι» για την Ελλάδα, ο κοινωνικός αποκλεισμός εις βάρος ενός ολόκληρου λαού. «Εδώ και τώρα», σκέφτηκε, «πρέπει να δοθεί ο λόγος στους ίδιους τους Ελληνες». Κάπως έτσι άρχισε να παίρνει μορφή η ανοιξιάτικη οδύσσεια σε μια Ελλάδα που ανθεί.

Παράλληλα με την κινηματογράφηση, ο Eder και οι συνεργάτες του τηρούν και on-line «ημερολόγιο καταστρώματος» στο μπλογκ griechenlandblueht.wordpress.com, με φωτογραφίες, σχόλια και εμπειρίες από το ταξίδι. Από τη Μάνη, έγραψαν τη μαρτυρία του Στέφανου, ενός 26χρονου αστυνομικού της περιοχής, τον οποίο βρήκαν να παίζει παραδοσιακή μουσική με την κιθάρα του: «Οταν ήμουν ακόμα στην Αθήνα, ένας 19χρονος Πακιστανός μού ζήτησε να τον συλλάβω, παρόλο που δεν είχε κάνει τίποτα μόνο και μόνο για να του δώσουν κάτι να φάει… Κάποιος που από την πείνα φτάνει στο σημείο να κλέψει, δεν μπορεί να θεωρείται κλέφτης». Η Κυριακή του Πάσχα βρήκε την ομάδα στη Δαιμονία Λακωνίας. «Ανθρωποι με χρυσή καρδιά, που δουλεύουν σκληρά και ζουν σε έναν από τους ομορφότερους τόπους. Ανθρωποι που μέχρι και τα μάτια τους γελούν. Ανθρωποι ακαταμάχητης ομορφιάς, η οποία είναι τόσο διαφορετική από τα αστραφτερά πρωτοσέλιδα… Κι εμείς, τρεις ξένοι άνδρες από τον Βορρά, καθόμαστε στη μέση, σαν να ανήκαμε από πάντα εδώ! Πραγματική φιλοξενία, πραγματικό πνεύμα χριστιανισμού μακριά από θρησκευτικότητες».

Οι Ελληνες δεν προσδιορίζονται από την οικονομική κρίση, λένε οι Αυστριακοί. Οροι διαφορετικοί από το ΑΕΠ και το «κούρεμα του χρέους» αξίζει να επανέλθουν στο προσκήνιο. Ο πολιτισμός, η φιλοξενία, ο μεσογειακός τρόπος ζωής, ο αποχαιρετισμός στον χειμώνα –υποστηρίζουν– «δείχνουν» και την έξοδο από την κρίση. «Η πλοήγηση στην Ελλάδα αναδεικνύει μια χώρα όπου αξίζει να ζει κανείς, μια χώρα που, αντίθετα με τα καθημερινά ρεπορτάζ για εκείνη, προάγει την ελπίδα».

Ηδη το εγχείρημα γνωρίζει επιτυχία, χιλιάδες οι επισκέψεις από όλο τον κόσμο στο μπλογκ. «Γιατί οι άνθρωποι χρειάζονται προοπτικές, ιδανικά και μια όμορφη θέα. Και πού αλλού θα μπορούσε να βρεθεί κάτι τέτοιο αν όχι στην κοιτίδα του πολιτισμού μας, στα θεμέλια της κουλτούρας και των αξιών μας;»

Η PANHELLENIC POST ΣΤΟ BLOG TOY ΚΑΘΗΓΗΤΗ

Μπήκαμε στο Blog του Fabian Eder. Μας εντυπωσίασε η πρώτη φωτογραφία με τον δυνατό συμβολισμό της. Ένας φράχτης από συρματόπλεγμα και τριγύρω κόκκινες παπαρούνες. Η ανέχεια, οι δυσκολίες, με την ελπίδα, την άνοιξη, το χρώμα της ζωής. Μας αιφνιδίασε, όμως, περισσότερο ο απλός, παραστατικός, περιγραφικός λόγος:

Το λιμάνι της Ζακύνθου με το φακό του Fabian Eder

Να πως περιγράφει την άφιξη στη Ζάκυνθο: «Φτάσαμε στη Ζάκυνθο – Ιόνιο πέλαγος, στα δυτικά της Ελλάδας: Ακόμη μια νέα εμπειρία που μας προκαλεί εντύπωση. Η Ζάκυνθος ζει, εδώ «καίγεται το πελεκούδι», ακόμη και εκτός υψηλής τουριστικής σαιζόν. Φέρι-μποτ πάνε κι έρχονται, οι καφετέριες της παραλιακής ανάβουν τα φώτα τους που αντανακλούν στα νερά του λιμανιού και στο κέντρο βρίσκονται παραταγμένα το ένα δίπλα στο άλλο τα πιο «in» και μοντέρνα στέκια. Η πόλη διαθέτει ένα μεγαλειώδες, ζωντανό και γεμάτο αυτοπεποίθηση παρουσιαστικό!»

Η αφήγηση έχει μια «ζωντάνια» και, κυρίως, παρουσιάζει την αφτιασίδωτη πραγματικότητα: «Απριλιάτικος καιρός. Κάνει ψύχρα και ένα τεράστιο σύννεφο κατευθύνεται από τον Νότο προς το μέρος μας, συνοδευόμενο από έντονο νότιο άνεμο. Καθόλου ασυνήθιστο για την εποχή, ενώ αύριο θα λάμπει και πάλι ο ήλιος. Επισκεπτόμαστε την παραλία του Γέρακα, που αποτελεί τμήμα του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου και τον τόπο που επιλέγει η ξακουστή χελώνα Caretta – Caretta, ένα από τα αρχαιότερα είδη του πλανήτη μας, για να ζευγαρώσει και να εναποθέσει τα αβγά της».

Ο καθηγητής και οι συνεργάτες του μιλάνε με ντόπιους. Με την Ανδριάννα. «Η Ανδριάνα, οι γονείς της οποίας έχουν μια ταβέρνα στον Βασιλικό της Ζακύνθου, μάς επιβεβαιώνει ότι είναι δύσκολο να συνδυαστούν ο τουρισμός και η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά επίσης πιστεύει πως η διοίκηση του Εθνικού Πάρκου τα καταφέρνει πολύ καλά – σε αντίθεση με τους πολιτικούς, για τους οποίους η νεαρή κοπέλα δεν μιλά και με τα καλύτερα λόγια. Η συγκρατημένη αισιοδοξία της, για το ότι κάτι πρέπει επειγόντως να αλλάξει, είναι προφανής. Αλλά πώς; «Οι άνθρωποι φοβούνται τις αλλαγές!»\

Αυτό που λείπει από τα ρεπορτάζ όλων των «μεγάλων» διεθνών εφημερίδων και τηλεοπτικών σταθμών. Δεν είναι η Ελλάδα μόνο της μιζέριας, της ανέχειας, των λαμογιών και των απατεώνων. Υπάρχουν και τέτοια στοιχεία, σίγουρα. Αλλά η Ελλάδα των απλών, των καθημερινών ανθρώπων, δεν έχει σχέση με όλα αυτά. Η Ελλάδα αυτή ανθίσταται στον καταιγισμό των μέτρων όχι γιατί επιθυμεί να ζει σε βάρος άλλων λαών. Αλλά γιατί βλέπει να κατακρημνίζεται η δική της ζωή.

Έτσι όπως τα παρουσίασε στο βίντεό της η ελληνίδα ηθοποιός Κατερίνα Μουτσάτσου (https://www.panhellenicpost.com/archives/4708) . Και όπως τα υπαινίχθηκε στο άρθρο της η Βρετανική εφημερίδα «The Guardian»: «Υποκρίνεται η Ευρώπη στο θέμα της Ελλάδος». (https://www.panhellenicpost.com/archives/4627).

Η παράθεση της πραγματικότητας μέσα από τα μάτια ενός «τρίτου» οδηγεί πάντα στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων. Ας ακολουθήσουμε τη σκέψη του  Fabian Eder, όπως εκτίθεται μέσα στο Blog που έχουν δημιουργήσει αυτός και οι συνεργάτες του.

Γράφουν εκεί: «Οι συνεχώς αυξανόμενες επιβαρύνσεις, το ραγδαία κλιμακούμενο εργασιακό κόστος και οι παράλογα διογκούμενοι φόροι – όλα αυτά φαντάζουν στα μάτια της Ανδριάνας, με σιγουριά, ως ο λάθος δρόμος, διότι αργά ή γρήγορα θα οδηγήσουν στην καταστροφή των πάντων. «Ίσως όμως έτσι να είναι το σχέδιο…» υποθέτει (εννοεί, προφανώς, την Ανδριάνα).

«Μια τέτοια άποψη δεν την ακούω για πρώτη φορά, όπως ακριβώς και την ερώτηση: «Αυτό υποτίθεται πως είναι η Δημοκρατία;» Αγαπητοί μου, σιγά σιγά αρχίζω να αισθάνομαι ότι οι πολιτικοί (σε ολόκληρη την Ευρώπη) δεν έχουν επίγνωση πως παίζουν με τη φωτιά. Θα ήταν υπέροχο να δοθεί στις περιφέρειες η δύναμη να τελούν με δική τους ευθύνη, όμως η Αθήνα δεν θα επέτρεπε ποτέ κάτι τέτοιο. Ο πατέρας της μάς αναφέρει: «Τη λυπάμαι αυτή τη γενιά. Υπάρχει φόβος! Εγώ ξέρω πώς να επιβιώσω και στη φτώχεια, αλλά οι νέοι…»

«Είναι δύσκολο να βρεθεί ισορροπία σε μια Δημοκρατία. Ίσως θα αποτελούσε ένα πολύ πιο σημαντικό βήμα η ενίσχυση της εικόνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις συνειδήσεις των ανθρώπων και έτσι να μπορέσει να αντιμετωπιστεί το «υπέρβαρο» των εθνικών κυβερνήσεων. Πόσους Έλληνες Ευρωβουλευτές γνωρίζετε; Σηκώνετε αμήχανα τους ώμους… Ακόμη και για μένα, για να μετρήσω τους Αυστριακούς Ευρωβουλευτές που γνωρίζω, θα περίσσευαν τα δάχτυλα της μιας παλάμης. Ντροπή, από τη μια, από την άλλη πάλι, πολιτική παράλειψη: Οι πολιτικοί πρέπει να είναι παρόντες!

«Αναφέρω στην οικογένεια το εξής: Πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι στη Ζάκυνθο ζουν δέκα φορές περισσότεροι τυφλοί από όσο πουθενά αλλού και μάλιστα ανάμεσα σε αυτούς βρίσκεται και ένας τυφλός οδηγός ταξί. Αυτό προκαλεί ντροπή! Ο πολιτικός που επέτρεψε να συμβεί κάτι τέτοιο και το υποστήριξε, είναι, παρεμπιπτόντως, υποψήφιος στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές… – σκέφτομαι πως κάπως έτσι έχουν τα πράγματα και σε εμάς.

Έχει πολλές ακόμη απόψεις, από την περιοδεία του στη Μάνη και σε άλλες πόλεις, έχει αφηγήσεις 13χρονων παιδιών, με την αφοπλιστική τους ειλικρίνεια, που αναρωτιούνται γιατί το “σύστημα” επιτρέπει να υπερ-χρεώνονται τα ελληνικά νοικοκυριά, με σκέψεις, συλλογισμούς και συμπεράσματα συνταξιούχων και εργατών. Μιά αξιόλογη δουλειά, που όταν ολοκληρωθεί σίγουρα θα πρέπει να γίνει ταινία, στην οποία, ίσως, να πρωταγωνιστήσει η Κατερίνα Μουτσάτσου (αυτό είναι ιδέα και πρόταση της Panhellenic Post!).

Σε ό,τι αφορά τον Αυστριακό Fabian Eder, προτιμά να καταλήξει ειδυλιακά, μα και αλληγορικά:

΄Οταν απουσιάζουν οι χελώνες, η παραλία ανήκει σε ερωτευμένα ζευγαράκια, που βολτάρουν εδώ χαζεύοντας το ηλιοβασίλεμα. Με το που ξεπροβάλλουν, όμως, οι χελώνες, κανείς δεν επιτρέπεται να βρίσκεται κοντά, καθώς μια νέα χελώνα χάνει τον προσανατολισμό της και ταράζεται το ένστικτό της, αμέσως με το που την αγγίξει κάποιος. Από τον Ιούνιο θα είναι και πάλι εδώ! Το θέαμα μπορεί να το παρακολουθήσει κανείς από τις ειδικά για τον σκοπό αυτόν κατασκευασμένες πλατφόρμες, που χαρίζουν μοναδική θέα προς την παραλία»…

*Η φωτογραφία της πρώτης σελίδας είναι τμήμα εικόνας που φιλοτέχνησε παιδί σε διαγωνισμό για την ημέρα των Προσφύγων (1998).