Παιδί και θαλάσσια μπάνια

Μιχάλης Κοκκινάρης, Παιδίατρος.

Πρώτ’απ’όλα λοιπόν ένα παιδί για να κολυμπήσει πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον τρεις ώρες από το τελευταίο γεύμα του.Το ίδιο ισχύει και όταν έχει πιει μεγάλες ποσότητες υγρών(νερού ή αναψυκτικών),που μπορούν με την τυχαία αναγωγή να προκαλέσουν εισρόφηση και απόφραξη των αεροφόρων οδών,με αποτέλεσμα τον πνιγμό.Ο ίδιος μηχανισμός είναι και η συνηθέστερη αιτία πνιγμονής κατά την εισρόφηση τροφής,όταν το παιδί κολυμπά ενώ δεν έχει ολοκληρωθεί η πέψη των τροφών. Βέβαια υπάρχουν και πολλά άλλα παθολογικά αίτια που μπορούν να οδηγήσουν στον πνιγμό ενός παιδιού,αλλά εδώ επισημαίνουμε την κυριότερη αιτία. Επομένως,τρεις ώρες μετά την πέψη,ένα παιδί μπορεί να κολυμπήσει με ασφάλεια.

Η ασφαλής κολύμβηση όμως έχει και τους κανόνες της με πρώτο και κύριο ότι κανένα πρόσθετο εξάρτημα,π.χ.σωσίβιο ή μπρατσάκια δεν μπορούν να σώσουν ένα παιδί από το «σιωπηλό» πνιγμό»,αν δε βρίσκεται δίπλα του ένας ενήλικας. Άρα κανένα παιδί δεν κολυμπά μόνο του,γιατί κανένας «εξοπλισμός»δεν μπορεί να αποτρέψει το «σιωπηλό πνιγμό». Οι ίδιες επισημάνεις ισχύουν και για τις πισίνες,όπου ο κίνδυνος μπορεί να είναι και μεγαλύτερος γιατί πιθανόν είναι αυξημένη η ψευδαίσθηση της ασφάλειας,γεγονός που μπορεί να χαλαρώσει την επιτήρηση του παιδιού.

Η κολύμβηση στις πισίνες βέβαια έχει και άλλους αφανείς κινδύνους,που έχουν κυρίως σχέση με τις συνθήκες υγιεινής που πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα. Η χλωρίωση π.χ.του νερού πρέπει να γίνεται με τις προδιαγραφές που προτείνει ο κατασκευαστής της πισίνας και πάντως με μηχανικό τρόπο,γιατί υπάρχουν ορατοί κίνδυνοι λοιμώξεων που άλλοτε μπορούν να έχουν παροδική επίπτωση στην υγεία του παιδιού (π.χ.ουρολοίμωξη ή εξωτερική ωτίτιδα),άλλοτε όμως μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές περιπέτειες,όπως π.χ.εγκεφαλίτιδα από αδενοειούς,που μπορούν να υπάρχουν σε μη χλωριωμένο σωστά νερό πισίνας. Αν επομένως τηρηθούν αυτοί οι βασικοί κανόνες στη συνέχεια πρέπει να επιλεγεί η ώρα της κολύμβησης,όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι οι πλέον κατάλληλες. Για παράδειγμα πρέπει να αποφεύγεται η κολύμβηση μεταξύ 13.00-16.00,όταν η ηλιακή ακτινοβολία είναι στο μέγιστό της,με επιβλαβείς επιπτώσεις στο δέρμα κυρίως,αλλά και σε ακραίες ώρες,όπως πολύ πρωί ή βράδυ και για λόγους θερμοκρασίας του νερού αλλά και μειωμένου ελέγχου,λόγω χαμηλού φωτισμού.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι απαγορευτική για ηλικίες μέχρι 8 τουλάχιτον μηνών,ενώ για μεγαλύτερες ηλικίες επιβάλλεται η συχνή χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας,ώστε να αποφεύγονται τα ηλικακά εγκαύματα,που στην παιδική ηλικία είναι άκρως επικίνδυνα και προδιαθέτουν στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Η συχνή χρήση αντιηλιακού δεν είναι σχήμα λόγου και είναι μια ανεξάρτητη διαδικασία από τον προτεινόμενο δείκτη προστασίας πχ.15΄,30΄ κτλ.,που θα μπορούσε να σημαίνει πρακτικά ότι για 15 ή 30 λεπτά έκθεσης στο ήλιο το παιδί προστατεύεται από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου.Κι αυτό γιατί το ίδιο το περιβάλλον,η σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας,ο τύπος της επιδερμίδας(λευκό ή σκουρόχρωμο δέρμα) και κυρίως η κολύμβηση μπορούν να μειώσουν τον ασφαλή χρόνο έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. Αν προσθέσουμε μάλιστα τη δραματική αραίωση  του στρώματος του όζοντος,που απορροφά ένα μέρος της ηλικακής ακτινοβολίας αντιλαμβανόμαστε ότι πλέον πολλές από τις βεβαιότητες μας για την ασφαλή έκθεση στον ήλιο έχουν ανατραπεί.

Μετά το θαλάσσιο μπάνιο το παιδί μπορεί να παίζει στην άμμο ή τα βότσαλα,πάντα με παπούτσια και μπλουζάκι, ώστε να ελαττώνεται η περίπτωση μετάδοσης μυκήτων στο δέρμα. Για μεγαλύτερες ηλικίες τα θαλάσσια σπορ μπορούν να μπουν στο πρόγραμμα ενός παιδιού,υπό την προϋπόθεση ότι έχει τη φυσική δύναμη να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός θαλάσσιου σπορ,που ωστόσο δεν το εξαντλεί. Πάντως το μπάνιο στη θάλασσα είναι η καλύτερη συνολική άσκηση του σώματος με θετικές επιπτώσεις στην ανοσοβιολογία του παιδιού και καλό είναι αυτή την ευεργεσία να την επιδιώκουμε όσες περισσότερες μέρες μπορούμε,με την προϋπόθεση ότι έχουμε κατανοήσει όλους τους κανόνες ασφαλούς κολύμβησης,που πρέπει να τηρούν οι γονείς πρώτα και κύρια για λογαριασμό των παιδιών τους.

Αν τώρα η οικογένεια δεν προτιμά τη θάλασσα,αλλά θέλει διακοπές στο βουνό,εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον,στο οποίο προέχουν άλλες μορφές άσκησης και αθλημάτων,που μπορούν εξίσου να είναι ωφέλιμα για το παιδί.

Η ορειβασία,η κωπηλασία σε ποτάμια και λίμνες,η κολύμβηση σε παραποτάμιες περιοχές,πάντα με την προστασία του ενήλικα,είναι οπωσδήποτε ευεργετικές δραστηριότητες για ένα παιδί,αλλά είναι ένας  εντελώς  διαφορετικός τρόπος διακοπών και μη συγκρίσιμος με τις διακοπές στη θάλασσα. Τέλος,πριν φύγουν οι γονείς για διακοπές πρέπει σε συνεννόηση με τον Παιδίατρο να έχουν μαζί τους στοιχειωδώς κάποια φάρμακα πρώτων βοηθειών στη βαλίτσα των διακοπών.

Αντιπυρετικά,αντιισταμινικά(πχ.για ένα τσίμπημα τσούχτρας ή εντόμων)αλλά και φάρμακα που πιθανόν είναι απαραίτητα εξαιτίας του ιατρικού ιστορικού του παιδιού(πχ.φάρμακα για το άσθμα).Και φυσικά στο ταξίδι έχουμε μαζί μας το βιβλιάριο Υγείας του παιδιού,ώστε να γνωρίζει ο γιατρός που θα επέμβει σε περίπτωση ατυχήματος ή τραυματισμού,το ιατρικό ιστορικό του παιδιού και την ισχύ των εμβολίων,που έχει κάνει.