«Οι Ελληνοαμερικανοί – Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού των Η.Π.Α» Μέρος 26ο

Οι πολιτικές αντιθέσεις στην Ελλάδα και την Μέση Ανατολή

 Μολονότι το έργο της περιθάλψεως του ελληνικού λαού υπήρξε το κύριο μέλημα της ελληνοαμερικανικής ηγεσίας κατά την περίοδο του πολέμου, ήταν αναπόφευκτο να φθάσουν ως τους κόλπους της οι επιδράσεις που εΐχαν οι διαμορφούμενες αντιθέσεις ανάμεσα στις ελληνικές πολιτικές παρατάξεις στην κατεχόμενη Ελλάδα και στην Μέση Ανατολή, όπου είχε καταφύγει η ελληνική κυβέρνησις και όπου είχαν αρχίσει μετά τό 1942 να καταφθά­νουν Έλληνες άπό τήν κατεχόμενη Ελλάδα.

Οι αντιθέσεις αυτές, δεν έγιναν αισθητές στον ελληνο­αμερικανικό χώρο μέχρι τό 1943. Όταν ο βασιλεύς Γεώρ­γιος και ο τότε πρωθυπουργός Εμμανουήλ Τσουδερός[1] ήλθαν το 1942 για επίσημη επίσκεψι στις Ηνωμένες Πολιτείες, η υπο­δοχή υπήρξε πραγματικά ενθουσιώδης. Ο πρόεδρος Ρούζβελτ ετίμησε τον έλληνα βασιλέα, το δε Κογκρέσσο τον υπεδέχθη σε κοινή συνεδρίασι των δύο Σωμάτων και τον απεθέωσε κυριολεκτικώς ως τον ηγέτη μιας χώρας που είχε δώσει την πρώτη χαρά της νίκης και είχε προσφέρει το παν στον βωμό της Ελευθερίας. Ο αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Χένρυ Γουάλλας[2] παρουσιάζοντας τον βασιλέα Γεώρ­γιο στα μέλη του Κογκρέσσου, ετόνισε ότι “η Ελλάς επί αιώνες εκράτησε ψηλά τον πυρσό της Ελευθερίας, αλλά ποτέ πιο ψηλά από σήμερα.” Στον λόγο του ο Γεώργιος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της Ελλάδος για την αμερικανική συμπαράστασι και επανέλαβε την δήλωσι που είχε κάνει τον προηγούμενο Φεβρουάριο ότι, αμέσως μετά την απελευθέρωσι της Ελλάδος, θα απεκαθίστατο η δη­μοκρατική ελευθερία στην Ελλάδα. Το δικτατορικό καθεστώς της Τετάρτης Αυγούστου είχε τερματισθή με την στρατιωτική κατάρρευσι της Ελλάδος, και η βασιλική δήλωσις εσήμαινε κατ’ ουσίαν επίσημη εκ μέρους του απο­δοχή ενός τετελεσμένου γεγονότος. Η ηγεσία της AHEPA είχε υποδεχθή την δήλωσι εκείνη με καταφανή ικανοποίησι: “Ως Αμερικανοί ελληνικής καταγωγής, όλοι οι Αχέπανς προσβλέπουν με δικαιολογημένη υπερηφάνεια προς την χώρα των προγόνων τους, γιατί σήμερα η Δημοκρα­τία ανεγεννήθη στην Ελλάδα.“ Η πλειοψηφία των Ελληνοαμερικανών είχε δείξει μια σχετική ανοχή προς τό καθε­στώς του Μεταξά λόγω της πολεμικής απειλής. Μετά την κατοχή της Ελλάδος δεν υπήρχε φυσικά καμμιά δικαιολο­γία για την διατήρησι ενός αντιδημοκρατικού καθεστώ­τος. Συνεπώς, η βασιλική δήλωσις και ο λόγος του Γεωρ­γίου στο Κογκρέσσο εφαίνετο να παραμερίζουν εντελώς ενα αρνητικό στοιχείο από την ελληνική πολιτική πραγμα­τικότητα.

Ατυχώς, περί το τέλος του 1943 και τις αρχές του 1944, άρχισαν να φθάνουν οι πρώτες ανησυχητικές πληρο­φορίες από την Ελλάδα και την Μέση Ανατολή για τις σοβαρές αντιθέσεις που εχώριζαν τις ελληνικές πολιτικές παρατάξεις, και ιδίως ενα νέο παράγοντα, το Εθνικό Απε­λευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Το ΕΑΜ, συνασπισμός αριστερών-σοσιαλιστικών οργανώσεων που ελεγχόταν από το από τό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 1941 και, ενα χρόνο αργότερα, είχε ήδη οργανώσει ανταρτικές ομάδες (ΕΛΑΣ), πρώτα στην περιοχή της Ρούμελης, και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα. Η προβολή ευρέως αποδεκτών σκοπών, όπως η εκδίωξι του κατακτητή και η αντιμετώπισι των άθλιων συνθηκών ζωής που δημιούργησε η ξένη κατοχή στον πληθυσμό εδημιούργησε κατά το διάστημα 1941-1944, ευνοϊκή εντύπωσι και αποδοχή από μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Κύριο δημοσιογραφικό όργανο των υποστηρικτών του ΕΑΜ στην Αμερική, ήταν ή εφημερίδα Ελληνοαμερικανικό Βήμα, που άρχισε να τυπώνεται στην Νέα Υόρκη περί τό τέλος του 1943. Κύριος στόχος στην αρθρογραφία της ήταν ο βασιλεύς Γεώργιος, τον όποιον η εφημερίς κατηγορούσε ως “φασίστα”. Αρχικά, την εκπροσώπησι του ΕΑΜ είχε αναλάβει μια καινοφανής οργάνωσις με τον τίτλο Ελληνοαμερικανική Εργατική Επιτροπή, αλλά περί τα μέσα του 1944 η επιτροπή αυτή παρεχώρησε την θέσι της στην   Ελληνοαμερικανική   Επιτροπή   Εθνικής   Ενότητος, που αργότερα πήρε τόν τίτλο Ελληνοαμερικανικό   Συμβούλιο.

Η επιρροή των φιλοεαμικών στοιχείων παρέμεινε σχετικά περιωρισμένη, καίτοι η αντιμοναρχική θέσις που είχε υιοθετήσει  το   ΕΑΜ   και  που  συνέπιπτε με την  πολιτική γραμμή των φιλελευθέρων κομμάτων στην Ελλάδα, βρή­κε απήχησι σε κορυφαίους ομογενείς όπως ο Γ. Βουρνάς, πρώην ύπατος πρόεδρος της AHEPA και ο Βασ. Βλαβια­νός,   ιδιοκτήτης   τότε   του   Εθνικού   Κήρυκος.  Πάντως, προσπάθειες  για να αναβιώση  η  διαμάχη  δημοκρατικών και  βασιλοφρόνων   γύρω   από  την   επιστροφή   του   Γεωρ­γίου,  δεν  εκέρδισαν  έδαφος.  Οι  μεγάλες  οργανώσεις, η AHEPA, η GAPA, έμειναν εξω από τις προσπάθειες αυτές. Και με την διακήρυξι του Δόγματος Τρούμαν, στις 12 Μαρτίου 1947,[3] η Ομογένεια στην μεγάλη της πλειοψηφία εξεδή­λωσε την υποστήριξί της προς την αμερικανική εξωτερική πολιτική βοηθείας προς την Ελλάδα. Ελάχιστοι σχετικά διεφώνησαν με την πολιτική αύτη και ακόμη λιγώτεροι συνέχισαν να υποστηρίζουν ότι το ένοπλο κίνημα, που είχε από το 1946 ξεκινήσει το Κομμουνιστικό κόμμα, απέβλεπε στην  προστασία   των   δημοκρατικών   θεσμών   στην Ελλάδα.

Χαρακτηριστικό επιστέγασμα αυτών των προσανατολισμών υπήρξε και η παρουσία του ίδιου του   προέδρου Τρούμαν στο επίσημο γεύμα που έδωσε στις 29 Μαρτίου του 1948 (το έβδομο τέτοιο γεύμα) προς τιμήν του αμερικανικού Κογκρέσσου η AHEPA.

Με την απελευθέρωσι της Ελλάδος, η Greek War Relief και η AHEPA ανέλαβαν νέα σταυροφορία για να βοηθή­σουν την ανασυγκρότησι της κατεστραμμένης ελληνικής οικονομίας. Ένα από τα πιο πετυχημένα προγράμματα υπήρξε η αποστολή μεγάλων ζώων, ημιόνων, αγελάδων, και φορβάδων για αναπαραγωγή. Ένα άλλο πρόγραμμα ήταν η κατασκευή νοσοκομείων και ιατρείων για την ια­τρική περίθαλψι του ελληνικού λαού. Τό 1945, η AHEPA άρχισε μια εκστρατεία για την συλλογή χρημάτων, ενώ παράλληλα ήλθε σε συνεννόησι με την Ελληνική Πολεμική Περίθαλψι και την Οργάνωσι Οικονομικής Συνεργασίας  (ECA).

Το άμεσο αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών, ήταν να συγκεντρωθούν περί τα πέντε εκατομμύρια δολλάρια για την ενίσχυσι του νοσοκομειακού εξοπλισμού της Ελ­λάδος. Έτσι κατεσκευάσθη η νέα εκσυγχρονισμένη πτέρυξ του νοσοκομείου Ευαγγελισμός στην Αθήνα, το νοσοκομείο   της  AHEPA   στην   Θεσσαλονίκη,   και  τα   ιατρεία στην Ιεράπετρα της Κρήτης, το Μελιγαλά, τα Καλάβρυτα, τη Θήβα, τα Φάρσαλα, τα Φιλιατρά, και την Χρυσόπολη.

 ΑΥΡΙΟ: Δωδεκάνησος και “Βόρειος Ηπειρος”